Σε κυνήγι φοροφυγάδων έχουν αποδυθεί τα κράτη ανά τον κόσμο, επιδιώκοντας να περιορίσουν τις «μαύρες τρύπες» των ελλειμμάτων τους. Από τις ΗΠΑ έως τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, μεγάλο μέρος των μέτρων που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις έχει στόχο τον περιορισμό της φοροδιαφυγής.

Και βέβαια η προσπάθεια αυτή δεν έχει τα χαρακτηριστικά των ελληνικών μέτρων, τα οποία η κυβέρνηση εξήγγειλε στο πλαίσιο του Προγράμματος Σταθερότητας και αφορούν σε όλα τα οικονομικά κλιμάκια φορολογουμένων. Στο εξωτερικό το βάρος πέφτει στο κυνήγι των ισχυρών (προσώπων και εταιρειών), που φοροδιαφεύγουν.

Αυτό περιπλέκει τα πράγματα, διότι τα «μεγάλα κεφάλια» έχουν τη δυνατότητα να πιέζουν πολιτικά τις κυβερνήσεις για να βρεθούν... εκτός φορολογικού κάδρου. Είναι ενδεικτικό αυτό που λέγεται για τις ισχυρές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις: εάν η Γαλλία και η Γερμανία συνεργαστούν, έχουν τη δυνατότητα να καθαρίσουν το ευρωπαϊκό τοπίο από τα κράτη-φορολογικούς παραδείσους, τουλάχιστον στη Γηραιά Ήπειρο.

Γιατί, λοιπόν, δεν αναλαμβάνουν δράση, με βάση και τις σχετικές αποφάσεις του G20, όταν αυτό συνεδρίαζε το 2009 για τη λήψη μέτρων με στόχο την αντιμετώπιση της κρίσης; Να σημειωθεί ότι η περιουσία των υπεράκτιων εταιρειών εκτιμάται στα 11,5 τρισ. δολάρια παγκοσμίως...

--- Το πρώτο βήμα

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.grFOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin
Ειδικότερα, η αναζήτηση επιπλέον εσόδων μέσω φόρων ξεκινά από τις ΗΠΑ. Το προσχέδιο του προϋπολογισμού που κατέθεσε η κυβέρνηση της χώρας προσβλέπει σε πρόσθετα έσοδα από φόρους ύψους 1,9 τρισ. δολαρίων μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Επίσης, θέτει πλαφόν στις φοροελαφρύνσεις από δωρεές σε φιλανθρωπικά ιδρύματα και σε δαπάνες επενδύσεων, ενώ επιδιώκεται η κατάργηση φοροαπαλλαγών για τις επιχειρήσεις του πετρελαϊκού κλάδου, του φυσικού αερίου και τις χαλυβουργίες.

Από την κατάργηση η κυβέρνηση στοχεύει να φέρει στα κρατικά ταμεία 36,5 δισ. δολάρια, αλλά ο στόχος αυτός προς το παρόν αποτελεί «ευσεβή πόθο», καθώς το μέτρο θα πρέπει να εγκριθεί από το Κογκρέσο, όπου τα λόμπι των εταιρειών είναι πολύ ισχυρά.

--- Απώλειες 100 δισ. δολαρίων

Προεκλογική δέσμευση, την οποία τώρα θέλει να τηρήσει ο κ. Ομπάμα, είναι και η άρση των φοροαπαλλαγών που ενθαρρύνουν τις αμερικανικές επιχειρήσεις να μεταφέρουν εργασίες τους στο εξωτερικό.

Με βάση κυβερνητικές εκτιμήσεις, από τις 100 μεγαλύτερες εταιρείες των ΗΠΑ οι 83 έχουν θυγατρικές σε φορολογικούς παραδείσους. Είναι μάλιστα ενδεικτικό ότι η Citigroup, η οποία την περίοδο της κρίσης έλαβε σημαντική κρατική στήριξη, έχει 427 θυγατρικές. Γενικά, υπολογίζεται ότι οι ΗΠΑ χάνουν φορολογικά έσοδα περίπου 100 δισ. δολαρίων ετησίως από τις υπεράκτιες εταιρείες.

Από την άλλη, έκθεση του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών επί προεδρίας Μπους ανέφερε ότι τα φορολογικά βάρη των επιχειρήσεων της χώρας είναι από τα μικρότερα μεταξύ των ανεπτυγμένων κρατών και αντιστοιχούν μόλις στο 2,2% του ΑΕΠ. Μία από τις βασικές αιτίες είναι ότι οι πολυεθνικές γλιτώνουν φόρους μέσω των υπεράκτιων εταιρειών τους.

Η κατάσταση αυτή σήμερα επιχειρείται να αλλάξει και ο στόχος του προϋπολογισμού των ΗΠΑ είναι να εξοικονομηθούν περί τα 400 δισ. δολάρια από τη φορολογία επιχειρήσεων με δραστηριότητες στο εξωτερικό.

Τα κυβερνητικά μέτρα αγγίζουν και τους πλούσιους Αμερικανούς, καθώς προωθείται η αύξηση του φορολογικού συντελεστή από 35% σε 39,5% για τα νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα πάνω από 250.000 δολάρια και από 33% σε 36% για εκείνα με εισόδημα 200.000 - 250.000 δολαρίων.

--- Στην Ευρώπη

Εκτός, βέβαια, από το πρόσφατο κυνήγι πολιτών με κεφάλαια στο εξωτερικό, οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά έχουν προηγουμένως δώσει βάρος στην αποτελεσματικότητα των μηχανισμών είσπραξης των φόρων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, οι πιο αποτελεσματικές χώρες είναι η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Φινλανδία, το Βέλγιο, η Δανία και η Σουηδία. Η ευρωπαϊκή πρακτική δείχνει ότι όσο πιο απλό είναι το σύστημα τόσο ευκολότερα μπορεί να ελεγχθεί.

Αντίθετα, τελευταία στοιχεία από την Ισπανία δείχνουν ότι η φοροδιαφυγή αγγίζει το 23% του ΑΕΠ (στο 54% φτάνει στα ακίνητα), σε μια περίοδο όπου η χώρα προσπαθεί να βγει από την ύφεση.

Το πρόστιμο από τη φοροδιαφυγή στην περίπτωση του ενοικίου αντιστοιχεί στο 150% του απλήρωτου ποσού. Όμως, ποινές σπάνια επιβάλλονται διότι δεν πραγματοποιούνται έλεγχοι. Και όταν αυτοί γίνονται και επιβάλλονται πρόστιμα, έχουν σαφώς το στοιχείο του επικοινωνιακού εντυπωσιασμού από την πλευρά των ελεγκτικών μηχανισμών. Μας θυμίζει κάτι; 

ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ ΤΟ ΛΙΧΤΕΝΣΤΑΪΝ ΚΑΙ Η... ΕΛΒΕΤΙΑ

Στη Γηραιά Ήπειρο, εκτός από την αποτελεσματικότερη δράση των φορολογικών μηχανισμών του κράτους, το βάρος δίνεται σε πλούσιους που απολαμβάνουν την ασυλία των ευρωπαϊκών φορολογικών παραδείσων ή το προνομιακό καθεστώς του ελβετικού τραπεζικού συστήματος, το οποίο βρίσκεται στο στόχαστρο τους τελευταίους μήνες.

Συγκεκριμένα, η Γερμανία σχεδιάζει να αγοράσει ψηφιακό δίσκο με τα ονόματα Γερμανών πολιτών που διατηρούν λογαριασμούς σε ελβετικές τράπεζες και είναι ύποπτοι φοροδιαφυγής. Το ίδιο είχε κάνει η γερμανική κυβέρνηση και σε αντίστοιχη περίπτωση με το Λιχτενστάιν το 2008.

Η Ελβετία βρίσκεται σε δύσκολη θέση λόγω της συντονισμένης κίνησης των άλλων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων (η Γερμανία έχει τη στήριξη της Αυστρίας και της Ολλανδίας), ενώ τον περασμένο Δεκέμβριο ήρθε σε σύγκρουση και με τη γαλλική κυβέρνηση, η οποία μέσω ενός πρώην στελέχους της HSBC απέκτησε λίστα με λογαριασμούς Γάλλων πολιτών σε ελβετικές τράπεζες.

Η χώρα επίσης έχει έρθει σε αντιπαράθεση και με την Ιταλία, η κυβέρνηση της οποίας στο τέλος του 2009 έδωσε φορολογική αμνηστία (προβλέπει εφάπαξ φορολόγηση 5%) στα κεφάλαια που θα επανέλθουν στη χώρα.

Έως τώρα έχουν επιστρέψει 95 δισ. ευρώ, περίπου το 98% των κεφαλαίων που οι Ιταλοί δήλωσαν ότι είχαν παράνομα σε ελβετικές τράπεζες. Βέβαια, η Ελβετία δεν είναι... Λιχτενστάιν.
 
Στην υπόθεση με τη Γαλλία έγινε ένας συμβιβασμός που δεν έπληξε την Ελβετία. Στην τρέχουσα διαμάχη με τη Γερμανία η Ελβετία επιμένει ότι η αγορά στοιχείων από πληροφοριοδότη είναι παράνομη πράξη, ενώ η νομοθεσία της χώρας προβλέπει φυλάκιση πέντε ετών για τον τραπεζικό υπάλληλο που θα αποκαλύψει στοιχεία καταθετών.

Το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg κάνει λόγο για «επιχειρηματικό πόλεμο σε βάρος του ελβετικού τραπεζικού συστήματος», όμως πολλοί μένουν στις πολιτικές σχέσεις των ευρωπαϊκών κρατών, ενώ υπενθυμίζουν την προ έτους υποχώρηση της ελβετικής UBS στην πίεση της αμερικανικής εφορίας να δώσει στοιχεία για 4.500 λογαριασμούς Αμερικανών. 

* Αναδημοσίευση από το 622ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 19 - 23 Φεβρουαρίου 2010.