Πριν από δύο χρόνια, με το ξέσπασμα της πιστωτικής κρίσης, οι κυβερνήσεις των κρατών εστίασαν τις προσπάθειές τους στην τιθάσευση των προβλημάτων της αγοράς στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου (subprime).

Στην προσπάθεια αυτή συσσώρευσαν υψηλά χρέη, τα οποία σήμερα θεωρούνται η νέα «ωρολογιακή βόμβα», καθώς οι κυβερνήσεις θα χρειαστεί να εκδώσουν ομόλογα για να τροφοδοτήσουν το χρέος τους.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι ορισμένοι κερδοσκόποι και ριψοκίνδυνοι traders θα εκμεταλλευτούν τα προβλήματα των χωρών στοιχηματίζοντας πάνω σε αυτά όπως είχαν κάνει κατά των subprime δανείων την εποχή κορύφωσης της «φούσκας» στην αμερικανική αγορά στέγης.

Δηλαδή, εκτιμάται ότι μέσα στο 2010 θα είναι αρκετά συχνές οι επιθέσεις των κερδοσκόπων σε κράτη με υψηλά χρέη που εκδίδουν ομόλογα, έστω κι αν ο κίνδυνος της χρεοκοπίας σε κάποια από τις ανεπτυγμένες δυτικές χώρες είναι μικρός. Ήδη ακούγονται τα πρώτα ονόματα χωρών-υποψήφιων στόχων των κερδοσκόπων (η Πορτογαλία και η Ισπανία είναι ψηλά στα στοιχήματα), την ίδια στιγμή που οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης συνεχίζουν τις υποβαθμίσεις των κρατών αυτών.

Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία του ΔΝΤ, το δημόσιο χρέος των δέκα πλουσιότερων χωρών του κόσμου θα αυξηθεί από το 87% του ΑΕΠ το 2007 στο 114% του ΑΕΠ το 2014. Οι κυβερνήσεις των κρατών αυτών θα χρωστούν περί τα 50.000 δολάρια για καθέναν από τους πολίτες τους.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.grFOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin
Υπολογίζεται ότι οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο θα χρειαστεί φέτος να εκδώσουν κρατικά ομόλογα συνολικής αξίας 4,5 τρισ. δολαρίων για την αναχρηματοδότηση του χρέους τους. Με βάση τα στοιχεία της «Wall Street Journal», το ποσό αυτό είναι σχεδόν τριπλάσιο σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας. Οι φορολογούμενοι δεν έχουν ακόμη βιώσει το πρόβλημα, όμως αυτό θα γίνει αισθητό όταν οι κεντρικές τράπεζες αρχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκια, τα οποία προς το παρόν στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία κυμαίνονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.


Τα μεγαλύτερα προβλήματα

Βέβαια, προς το παρόν τα πιο έκδηλα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι χώρες της Ευρώπης και οι ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της HSBC, τα κράτη της ευρωζώνης πιθανότατα να στοχεύσουν σε νέο ρεκόρ πωλήσεων ομολόγων φέτος, με εκδόσεις χρεογράφων ύψους 1 τρισ. δολαρίων.

Συνολικά, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να αναχρηματοδοτήσουν το χρέος τους θα πρέπει να αναζητήσουν έως και 3 τρισ. δολάρια. Και τα μεγάλα προβλήματα δεν περιορίζονται μόνο στην Ελλάδα (για την οποία το χρέος υπολογίζεται στο 125% του ΑΕΠ).

Σύμφωνα με τη «Wall Street Journal», το χρέος της Ιταλίας θα διαμορφωθεί φέτος στο 120%. Αντίστοιχα, το χρέος της Πορτογαλίας αναμένεται να φτάσει στο 90% του ΑΕΠ και το έλλειμμά της στο 7,6%.

Όσον αφορά στην Ισπανία, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για χρέος στο 67,5% του ΑΕΠ φέτος και για έλλειμμα 8,5%, με τη Standard & Poor’s να υποβαθμίζει πρόσφατα την πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας και τη Fitch να τηρεί στάση αναμονής για τα μέτρα του τριετούς προγράμματος λιτότητας που θα εφαρμόσει η κυβέρνηση. Να σημειωθεί ότι πριν από την κρίση το χρέος της Ισπανίας ήταν μόλις 36%. Ο ευρωπαϊκός νότος πλήττεται έντονα λόγω της υψηλής ανεργίας και των χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης.

Όμως, και η Βρετανία αντιμετωπίζει οξύ πρόβλημα, καθώς το χρέος της υπολογίζεται στο 81,7%, έχοντας ταυτόχρονα και ένα από τα υψηλότερα δημοσιονομικά ελλείμματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (πάνω από 12% το 2010), με αποτέλεσμα την προηγούμενη εβδομάδα η Standard & Poor’s να τη βγάλει από την ελίτ των χωρών με τα πιο ασφαλή τραπεζικά συστήματα. Ακόμη υψηλότερα κινείται το χρέος της Ιρλανδίας, το οποίο με βάση τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα προσεγγίσει το 15% τόσο μέσα στο 2010 όσο και το 2011.


Οι μικρότερες χώρες

Προβλήματα αντιμετωπίζουν και μικρότερες χώρες. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg, το Βέλγιο (με 96% χρέος επί του ΑΕΠ), η Αυστρία (με αντίστοιχο ποσοστό 64%) και η Πολωνία (με 49%) ήδη μέσα στο 2010 έχουν διαθέσει χρεόγραφα μέσω κοινοπρακτικών προσφορών, ανεβάζοντας τις πωλήσεις ομολόγων εκπεφρασμένων σε ευρώ και σε δολάρια κατά 54% έναντι του 2009.

Επίσης, οι κυβερνήσεις στην Κύπρο (48,5%), στη Σλοβενία (29,5%) και στην Ουγγαρία (70,3%) έχουν ζητήσει από τράπεζες να αντλήσουν για λογαριασμό τους κεφάλαια, μέσω κοινοπρακτικών πωλήσεων ομολόγων.

Συνολικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το έλλειμμα των χωρών της Ε.Ε. αναμένεται να αυξηθεί φέτος κατά μέσο όρο στο επίπεδο-ρεκόρ του 7,5%, ενώ το δημόσιο χρέος θα εκτιναχτεί στο 80% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Μάλιστα, η Barclays Capital έχει εκτιμήσει ότι το δημόσιο χρέος στην ευρωζώνη μπορεί να εκτοξευτεί στο 105% του ΑΕΠ έως το 2015.


Κρίσιμο εξάμηνο

Στα τέλη του 2009 οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν στον περιορισμό των ελλειμμάτων τους, θέτοντας ένα χρονοδιάγραμμα, που είναι διαφορετικό για κάθε χώρα. Όμως, τα κράτη της Ε.Ε. θεωρείται ότι θα περάσουν ένα ιδιαίτερο κρίσιμο πρώτο εξάμηνο, εξαιτίας και της σταδιακής απόσυρσης των έκτακτων μέτρων στήριξης των οικονομιών. Αυτό αναμένεται να επιβραδύνει τον ρυθμό ανάπτυξης των ευρωπαϊκών οικονομιών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναθεωρήσει θετικά τις προβλέψεις της για την οικονομία της ευρωζώνης μέσα στο 2010 (προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,7% από -0,1% που ήταν η προηγούμενη πρόβλεψή της) και είναι θετικό ότι το οικονομικό κλίμα τον Ιανουάριο συνέχισε να βελτιώνεται για δέκατο συνεχή μήνα. Όμως οι πρώτοι μήνες θα είναι ιδιαίτερα δύσκολοι, με τις αντοχές των χωρών, που θέλουν να αναχρηματοδοτήσουν τα χρέη τους, να είναι ιδιαίτερα λίγες απέναντι στις διαθέσεις των κερδοσκόπων.


Υπό έλεγχο το χρέος σε ΗΠΑ και Ιαπωνία

Εκτός από τις χώρες της Γηραιάς Ηπείρου, και οι άλλες ισχυρές οικονομίες έχουν υψηλό χρέος. Μόνο που στις περιπτώσεις αυτές ο ρυθμός ανάπτυξης των οικονομιών τους επιτρέπει στις κυβερνήσεις να το αντιμετωπίζουν.

Συγκεκριμένα, η αναλογία του χρέους των ΗΠΑ επί του ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί στο 93,6% φέτος. Ποσό που θεωρείται πολύ υψηλό για την οικονομία η οποία μαστίζεται από την ανεργία. Όμως, σύμφωνα με τη «Wall Street Journal», με προβλεπόμενο ρυθμό ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας στο 1,5%, οι επενδυτές εκτιμούν ότι η κυβέρνηση μπορεί να διαχειριστεί το υψηλό χρέος.

Στην Ιαπωνία, η διάσωση των τραπεζών τη δεκαετία του ’90 άφησε πίσω της χρέος το οποίο σήμερα έχει φτάσει να αναλογεί στο 227% του ΑΕΠ. Όμως, η ισχυρή εξαγωγική βιομηχανία της χώρας αποτελεί στυλοβάτη της οικονομίας, που δεν δείχνει να κινδυνεύει. Τέλος, από τις αναδυόμενες οικονομίες ξεχωρίζει το χρέος της Ινδίας, το οποίο φέτος ανέρχεται στο 89% του ΑΕΠ. Όμως, οι εντυπωσιακοί ρυθμοί ανάπτυξης της χώρας διαλύουν τις ανησυχίες καθώς θεωρείται ότι μεσοπρόθεσμα το χρέος θα μειωθεί.

* Αναδημοσίευση από το 620ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 5 - 9 Φεβρουαρίου 2010.