Περί τα 10 δισ. δολ. το κεφάλαιό της, ενώ προβλέπεται ότι ο τελικός αριθμός των χρεοκοπημένων τραπεζών -με βάση τα πλέον απαισιόδοξα σενάρια- θα ξεπεράσει τις 600.

Σε δεινή θέση είναι όχι μόνο οι μικρομεσαίες τράπεζες των ΗΠΑ αλλά και η κρατική αρχή εγγυοδοσίας για τις καταθέσεις. Οι αρμόδιοι της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ασφάλειας Καταθέσεων (FDIC) αναζητούν τρόπους να αυξήσουν τα αποθεματικά της αρχής, αλλιώς κινδυνεύει και αυτή -όπως και οι τράπεζες- με χρεοκοπία.

Το «Economist» σε πρόσφατο ρεπορτάζ παρομοίασε το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα με πυραμίδα, στην κορυφή της οποίας είναι λίγες υγιείς τράπεζες μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού.

Από κάτω βρίσκονται όλα τα αμερικανικά τραπεζικά μεγαθήρια με διεθνή εμβέλεια (όπως η Citigroup και η Bank of America) που διασώθηκαν με κρατικά κονδύλια και είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένα σε «τοξικά» κεφάλαια, και πάνω σε αυτήν την προβληματική «βιτρίνα» μία βάση ακόμη πιο προβληματικών τραπεζών. Για τον έλεγχο των πιστωτικών ιδρυμάτων η κυβέρνηση Ομπάμα προωθεί νόμο που θα προβλέπει ότι τη χρεοκοπία της τράπεζας θα την πληρώνουν οι μάνατζερ και οι μέτοχοι.

Συγκεκριμένα, τα κεφάλαια του ταμείου της FDIC ήταν στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1993, περίπου 10 δισ. δολάρια στο γ΄ τρίμηνο. Σύμφωνα με την πρόεδρό της, από τις αρχές του 2007 η επιτροπή έχει βάλει λουκέτο σε 135 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Από το τρέχον τρίμηνο το ταμείο της FDIC θα παρουσιάσει έλλειμμα, καθώς βάσει των υπολογισμών αναλυτών μπορεί να αντιμετωπίσει απώλειες ύψους μόλις 3,5 δισ. δολαρίων.


Αρνητικό ρεκόρ

Η αφαίμαξη του ταμείου της FDIC οφείλεται στο μπαράζ των χρεοκοπιών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg, ο αριθμός των τραπεζών που έχουν κλείσει αντιστοιχεί στον ταχύτερο ρυθμό χρεοκοπιών την τελευταία εικοσαετία. Και θεωρείται δεδομένο πως οι χρεοκοπίες θα συνεχιστούν, καθώς ο αριθμός των δανειστικών τραπεζών που αδυνατούν να εισπράξουν τουλάχιστον το 20% των δανείων τους τον Οκτώβριο άγγιξε το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 18 ετών.

Μάλιστα, υπάρχουν σενάρια «ολικής καταστροφής» αφού με βάση τους υπολογισμούς της συμβουλευτικής εταιρείας Credit Sights ο τελικός αριθμός των χρεοκοπιών πιστωτικών ιδρυμάτων θα ξεπεράσει τα 600.

«Υπάρχουν ορισμένες ημιθανείς τράπεζες στην αγορά», αναφέρει ο κ. Μπερτ Έλι, διευθύνων σύμβουλος εταιρείας παροχής συμβουλών προς τράπεζες. Ήδη, η ένωση αμερικανικών τραπεζών έχει ζητήσει τουλάχιστον 5 δισ. δολάρια για να μπορέσουν τα μικρά πιστωτικά ιδρύματα να παρατείνουν τα τρέχοντα δάνεια.

Όμως, «ούτε ο τραπεζικός τομέας ούτε η οικονομία ωφελούνται από την παραμονή εν ζωή αυτών των τραπεζών» υποστηρίζει ο κ. Έλι, συντασσόμενος με τις προθέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης για την τύχη των προβληματικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.


Μέτρα και αντίδραση

Ο κ. Μπαράκ Ομπάμα έχει δηλώσει ότι στην παρούσα κρίση προτίθεται να αυξήσει τα όρια των δανείων με κρατική εγγύηση για τις μικρές επιχειρήσεις, ώστε και οι μικρές τράπεζες να μπορούν να ζητήσουν κεφάλαια από το κρατικό πρόγραμμα TARP ύψους 700 δισ. δολαρίων.

Όμως, η κυβέρνηση Ομπάμα δέχεται έντονη κριτική στην προοπτική μόνιμης διάσωσης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με κρατικά κονδύλια. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο μεγαλοεπενδυτής κ. Τζορτζ Σόρος επιτέθηκε πρόσφατα στην κυβέρνηση λέγοντας ότι με τη διάσωση των πιστωτικών ιδρυμάτων δίνεται η αίσθηση πως το κράτος θα προσφέρει πάντα στήριξη. Και καθώς οι τράπεζες γνωρίζουν ότι η κυβέρνηση δεν θα τους επιτρέψει να χρεοκοπήσουν εμφανίζονται πιο επιρρεπείς στο ρίσκο.

Το έδαφος γίνεται ακόμη πιο εύκολο για την ανάληψη μέτρων από την αμερικανική κυβέρνηση, αφού υπάρχει και η έντονη δημόσια κατακραυγή προς τα τραπεζικά στελέχη που ακόμη και μετά την κρίση διεκδικούν υπέρογκα bonus. Έτσι, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να προωθήσει νόμο βάσει του οποίου θα απομακρύνει τη διοίκηση των προβληματικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και θα αλλάξει τους όρους των δανείων.

Ταυτόχρονα, οι μέτοχοι θα χάνουν έως και το σύνολο των χρημάτων τους. Επίσης, κυβερνητικοί παράγοντες αναφέρουν πως με το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο θα αυξηθεί το κατώτερο όριο των αποθεματικών, δυσκολεύοντας τον υπερβολικό δανεισμό με εγγύηση τα περιουσιακά στοιχεία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Η Wall Street δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Αμερικανικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι ήδη έχουν κινητοποιηθεί οι εταιρείες λόμπι ώστε να αλλάξουν τα αυστηρά κυβερνητικά σχέδια. Μάλιστα, το τελευταίο διάστημα αυξήθηκαν οι δωρεές προς το Κογκρέσο.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Federal Election Commision, οι μεγάλες τράπεζες άρχισαν τις πολιτικές δωρεές σε μέλη του Κογκρέσου εν όψει της συζήτησης για αναδιάρθρωση του χρηματοοικονομικού συστήματος. Επίσης, το τρίτο τρίμηνο του έτους για παρασκηνιακές πιέσεις μέσω των ομάδων λόμπι, η JP Morgan και η Citigroup έδωσαν από 1,2 εκατ. δολάρια η καθεμία, η Bank of America έδωσε 1 εκατ. δολάρια και η Goldman Sachs 800.000 δολάρια...


Κρατούν το ρευστό για λογαριασμό τους...

Οι αμερικανικές τράπεζες, ακόμη κι αν δεν κινδυνεύουν άμεσα με πτώχευση, αρνούνται να δανείσουν χρήματα, τορπιλίζοντας τις προσπάθειες της κυβέρνησης για ανάκαμψη της οικονομίας.

Συγκεκριμένα, δείχνουν πως μαζεύουν μετρητά για να μειώσουν τις δικές τους δανειακές ανάγκες, με αποτέλεσμα ουσιαστικά να εκμεταλλεύονται προς ίδιον όφελος το κυβερνητικό πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας, το οποίο είναι σε εξέλιξη, και παρά την άνοδο των μετοχών τους στη Wall Street (η αξία τους έχει σχεδόν διπλασιαστεί από τον περασμένο Μάρτιο).

Με βάση τα τελευταία στοιχεία, οι χορηγήσεις δανείων στις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 598,5 δισ. δολάρια σε ετήσια βάση. Αντίθετα, οι καταθέσεις τους έχουν αυξηθεί κατά 461,5 δισ. δολάρια, και μάλιστα σε περιβάλλον μηδενικών επιτοκίων. Ο λόγος για την απροθυμία των τραπεζών να δανείσουν είναι η πρόθεσή τους να στηριχτούν σε ίδια κεφάλαια, καθώς η εμπιστοσύνη στην αγορά διατραπεζικού δανεισμού δεν έχει αποκατασταθεί. Αυτό αποδεικνύει και το γεγονός ότι ο διατραπεζικός δανεισμός έχει μειωθεί κατά 562,6 δισ. δολάρια από πέρυσι.

Η στάση των πιστωτικών ιδρυμάτων προκαλεί μεγάλα προβλήματα στην αμερικανική κυβέρνηση, οι προσπάθειες της οποίας μέσω των μηδενικών επιτοκίων και της τόνωσης της ρευστότητας δεν μπορούν να αποδώσουν εάν οι τράπεζες δεν δανείσουν στην πραγματική οικονομία.

Σαφέστερη έκφανση της προβληματικής κατάστασης είναι η αύξηση της ανεργίας, η οποία σύμφωνα με τους αναλυτές αποτελεί το μεγαλύτερο «αγκάθι» για την οικονομική ανάκαμψη.

** Αναδημοσίευση από το 608 φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 13 - 17 Νοεμβρίου 2009.