Οι αγορές καταρρέουν, οι τράπεζες χρεοκοπούν και το κράτος παρεμβαίνει όλο και περισσότερο. "Ποιο θα είναι το μέλλον του καπιταλισμού", αναρωτιούνται κορυφαίοι πολιτικοί και οικονομολόγοι σε αντίστοιχο αφιέρωμα του BBC.

Οι απόψεις που καταθέτουν οι συμμετέχοντες στην έρευνα του βρετανικού δικτύου αποτυπώνουν τόσο τα πραγματικά λάθη του συστήματος και την "υπερβολική χρήση" της ελεύθερης αγοράς όσο και τον φόβο των αναλυτών ότι το μέλλον είναι "εξαιρετικά δύσκολο και κυρίως απρόβλεπτο".

"Αποδεικνύεται ότι η τρέχουσα κρίση αποτελεί την αποτυχία ενός συστήματος βάσει του οποίου "εγκαταλείψαμε" πλήρως το κράτος και στηριχτήκαμε αποκλειστικά στις αγορές. Όμως οι αγορές δεν τα κατάφεραν", σημειώνει ο κ. Tony Benn, πρώην βουλευτής του Εργατικού Κόμματος και μέλος αρκετών κυβερνήσεών του.

Σύμφωνα με τον κ. Benn η τρέχουσα κρίση είναι πολύ πιο σοβαρή από την αντίστοιχη του 1929, καθώς σήμερα "οι άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους, τα σπίτια τους, τον τρόπο ζωής που έχουν συνηθίσει".

"Γιατί θα πρέπει να αισθανόμαστε τόσο εντυπωσιασμένοι από την τρέχουσα κατάσταση;" αναρωτιέται ο κ. Peter Jay, οικονομολόγος και δημοσιογράφος.

Σύμφωνα με τον ίδιο "η κατάρρευση των μεγάλων χρηματοοικονομικών ομίλων της Wall Street προκλήθηκε από την ίδια την υπεροψία τους, από τον κυνισμό που επέδειξαν. Οφείλουμε να κατανοήσουμε την πολύ απλή αλήθεια ότι όσο ψηλότερα φτάνεις τόσο πιο άγριο και επίπονο είναι το πέσιμο. Τόσο άγριο ώστε ούτε οι πλέον έμπειροι, όπως ο κ. Alan Greenspan, ούτε μπορούν να το προβλέψουν αλλά ούτε και να το αποτρέψουν".

Ως βασικούς υπευθύνους της κρίσης θεωρεί τους χρηματοοικονομικούς ομίλους και ο κ. Jon Danielsson, μέλος του London School of Economics’ Financial Market Group. Όπως τονίζει, "οι αναγκαίες συγχωνεύσεις, οι χρεοκοπίες αντιπροσωπεύουν την αποτυχία του τρόπου με τον οποίο οι τράπεζες επέλεξαν να λειτουργήσουν.

Είναι σημαντικό οι τράπεζες να κατανοήσουν, πλέον, ότι δεν μπορούν να δημιουργούν σύνθετα προϊόντα, τα οποία ούτε οι ίδιες δεν γνωρίζουν πώς λειτουργούν. Αυτό πάντως που με φοβίζει περισσότερο είναι η διάθεση των κρατικών μηχανών να παρέμβουν. Φοβάμαι ότι κινούνται υπό το πρίσμα του υψηλού πολιτικού κόστους και όχι των πραγματικών αναγκών".

Περισσότερο αισιόδοξος για το μέλλον του συστήματος εμφανίζεται ο κ. Patrick Minford, οικονομολόγος στο Cardiff University και πρώην οικονομικός σύμβουλος της "Σιδηράς Κυρίας" Margaret Thatcher.

Σύμφωνα με τον κ. Minford "δεν θα πρέπει να υπάρξει ενίσχυση των ρυθμιστικών αρχών. Διαθέτουμε ήδη αρκετούς κανόνες, απλώς οι τράπεζες φρόντισαν να τους "αποφύγουν" επιμελώς. Αυτό που έχουμε πραγματικά ανάγκη είναι ένα δυνατό και ανταγωνιστικό τραπεζικό σύστημα. Δεν μπορούμε να "άρουμε" την ελευθερία των επιχειρήσεων, αλλά ταυτόχρονα οφείλουμε να προστατεύσουμε και τους φορολογουμένους. Ευελπιστώ ότι όσοι προσπαθήσουν να αλλάξουν τους κανόνες θα το έχουν αυτό υπόψη τους".

"Ψυχραιμία", συνιστά ο κ. Richard Lambert, επικεφαλής του βρετανικού Συνδέσμου Βιομηχάνων (CBI), τονίζοντας ότι θα "πρέπει να συγχαρούμε τις κυβερνήσεις για τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασαν στην κρίση και κυρίως για την ταχύτητα που το έπραξαν".

Σύμφωνα με τον κ. Brendon Barber, γενικό γραμματέα της Ένωσης Εργατικών Συνδικάτων (TUC) της Βρετανίας, "δεν πρόκειται για την τελική κρίση του καπιταλισμού, αλλά σίγουρα πρόκειται για το τέλος μίας συγκεκριμένης μορφής του. Ας μην ξεχνάμε ότι δεν υπάρχει μόνο ένα μοντέλο καπιταλισμού.

Το βασικό μάθημα που μπορούμε να λάβουμε από την κρίση είναι ότι ήταν λάθος να στρέψουμε όλη την προσοχή μας αλλά και να προσφέρουμε όλες τις υπηρεσίες σε έναν μόνο επιχειρηματικό κλάδο, όπως αυτός των χρηματοοικονομικών ομίλων. Ξεχάσαμε άλλους κλάδους και κυρίως τη μεταποίηση, έναν από τους βασικούς μοχλούς της παραγωγικής διαδικασίας και κατ’ ουσία της πραγματικής οικονομίας".