Τράπεζες: Πού «σκοντάφτουν» τα νέα δάνεια

Την εκτίμηση ότι η παρατεινόμενη πολιτική αβεβαιότητα ενδέχεται να επιδράσει αρνητικά, τόσο στην περαιτέρω ανάκαμψη των μεγεθών τους, όσο και στο κρίσιμο, για τις τράπεζες και την οικονομία, μέτωπο της χορήγησης νέων δανείων, διατυπώνουν στελέχη πιστωτικών ιδρυμάτων.

Στις τηλεδιασκέψεις με τους αναλυτές, που ακολούθησαν τα αποτελέσματα εννεαμήνου, οι διοικήσεις τριών εκ των τεσσάρων συστημικών τραπεζών (η Πειραιώς δεν δημοσίευσε ακόμη αποτελέσματα) δεν έκρυψαν τις ανησυχίες τους.

Προειδοποίησαν την αγορά ότι η πολιτική αβεβαιότητα απειλεί να παγώσει τη βελτίωση σε σειρά δεικτών τους και να βραχυκυκλώσει προσωρινά την πιστωτική επέκταση, την ώρα ακριβώς που οι τράπεζες χρειάζονται νέες χορηγήσεις και υπολογίζουν στον «μηδενισμό» των νέων επισφαλειών.

Η διοίκηση της Alpha επισήμανε στους αναλυτές ότι η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα ίσως ανακόψει τη δυναμική περαιτέρω βελτίωσης στο καθαρό επιτοκιακό περιθώριο, ήδη από το τρέχον δ΄ τρίμηνο του έτους.

Τα αποτελέσματα του γ΄ τριμήνου έδειξαν ότι η βελτίωση από τη μείωση του κόστους χρηματοδότησης αρχίζει να εξαντλείται. Η ΕΚΤ έχει μειώσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα τα επιτόκιά της, ενώ σημαντική ήταν και η αποκλιμάκωση του κόστους προθεσμιακών καταθέσεων, την ώρα που οι καταθέσεις αυξάνονται με το σταγονόμετρο.

Στον αντίποδα, η υποχρεωτική αντικατάσταση ως την 1η Μαρτίου των εγγυήσεων του Δημοσίου (πυλώνας ΙΙ του νόμου Αλογοσκούφη) με άλλα ενέχυρα ενδέχεται να οδηγήσει σε μικρή αύξηση του κόστους χρηματοδότησης, ενώ υπάρχει πάντα ο κίνδυνος, αν δεν υπογραφεί εγκαίρως συμφωνία για νέο πρόγραμμα μεταξύ Ελλάδας και πιστωτών, να διακοπεί, προσωρινά, η πρόσβαση στην άντληση ρευστότητας από την ΕΚΤ.

Ακόμη και αν εξαιρεθεί ο συγκυριακός παράγοντας της μείωσης των εσόδων από τόκους εντόκων γραμματίων και ομολόγων, ο οποίος επέδρασε καταλυτικά στα καθαρά έσοδα από τόκους του γ΄ τριμήνου, η εικόνα των πιστωτικών ιδρυμάτων δείχνει ότι απαιτείται από δω και στο εξής αύξηση των νέων χορηγήσεων για να διατηρηθεί το momentum της ανάκαμψης.

Οι τράπεζες σχεδιάζουν να ρίξουν στην αγορά το 2015 ρευστότητα της τάξης των 6 - 8 δισ. ευρώ, η οποία θα κατευθυνθεί κατά κύριο λόγο στη χρηματοδότηση νέων επενδυτικών σχεδίων από επιχειρήσεις που πληρούν τα νέα τραπεζικά κριτήρια (εξωστρέφεια, υποκατατάσταση εισαγωγών κ.ά.).

Προς το παρόν, όμως, η συγκυρία δεν βοηθά.

Αρκετές επιχειρήσεις παγώνουν τις νέες επενδύσεις, περιμένοντας να δουν αν η υφιστάμενη Βουλή εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή ακολουθήσουν πρόωρες εθνικές εκλογές. Μικρότερη συγκράτηση διαπιστώνεται στα νοικοκυριά καθώς υπάρχουν αυξημένες αιτήσεις για στεγαστικά δάνεια για την αγορά παλαιών, κυρίως, κατοικιών σε περιοχές όπου οι τιμές έχουν υποχωρήσει αισθητά.

Η συγκράτηση που εγκαθιδρύεται στην αγορά ενδέχεται να θέσει εν αμφιβόλω και τον στόχο για νέες χορηγήσεις 3 δισ. ευρώ τη φετινή χρονιά.

Ανεδαφικές προσδοκίες για ρυθμίσεις δανείων

Την ίδια στιγμή η επί μήνες συζήτηση για ρύθμιση δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων και νοικοκυριών προκαλεί ανεδαφικές προσδοκίες στους δανειολήπτες, με αποτέλεσμα, όπως επισήμανε στους αναλυτές η διοίκηση της Εθνικής, να υποχωρεί ήδη από το γ΄ τρίμηνο ο ρυθμός αιτήσεων για ρυθμίσεις προβληματικών δανείων.

Πρόκειται για ανησυχητικό δείγμα, ιδιαίτερα αν συνδυασθεί με το περιβάλλον πολιτικής αβεβαιότητας και το ορατό ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών και αλλαγής κυβέρνησης.

Είναι πιθανόν το υφιστάμενο περιβάλλον να υπονομεύσει τη ρύθμιση για τα κόκκινα δάνεια που ετοιμάζεται να ψηφίσει η κυβέρνηση, προειδοποιούν στελέχη ελεγκτικών εταιρειών.

Οι τράπεζες πάντως δήλωσαν στην προχθεσινή σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό έτοιμες να τρέξουν την εφαρμογή των ρυθμίσεων για μη εξυπηρετούμενα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ζητώντας, όμως, άμεσες προσαρμογές και βελτιώσεις.

Ταυτόχρονα, για να αντιμετωπισθεί ο ηθικός κίνδυνος από τις ανεδαφικές προσδοκίες για ρυθμίσεις ζητούν λύσεις που να σέβονται τους συνεπείς δανειολήπτες και να αποθαρρύνουν τους κακοπληρωτές. Γι' αυτό σχεδιάζουν ειδικά προγράμματα επιβράβευσης συνεπών πελατών, εφόσον δεν τροποποιηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση η νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Ανάπτυξης.

Βάσει των αποτελεσμάτων γ΄ τριμήνου οι εγχώριες τράπεζες βρίσκονται, σύμφωνα με αναλυτές, σε κομβικό σημείο.

Έχουν ήδη «καρπωθεί» το μεγαλύτερο όφελος από τη μείωση στα κόστη χρηματοδότησης και στα λειτουργικά κόστη (με εξαίρεση την Alpha που ολοκλήρωσε πρόσφατα ευρύ πρόγραμμα εθελουσίας) και απαιτείται να λειτουργήσουν νέες παράμετροι, όπως η αύξηση στις χορηγήσεις δανείων και ο μηδενισμός των νέων επισφαλειών.

Δεν είναι τυχαίο ότι δύο μεγάλες τράπεζες, όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr, προωθούν τις τελευταίες ημέρες προγράμματα στοχευμένης εθελουσίας, επιδιώκοντας να μειώσουν περαιτέρω τα κόστη λειτουργίας.