Οι εικόνες, τα σύμβολα και οι μύθοι παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ποίηση κι έχουν σημαδέψει επανειλημμένα την ιστορία της, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Είναι τα μέσα που χρησιμοποιούν οι ποιητές για να απομακρυνθούν από τη φιλοσοφία ή τις επιστήμες και να έρθουν κοντά στη μουσική και τη ζωγραφική.

Ο Μίλτος Σαχτούρης (1919-2005), του οποίου τα ποιήματα συγκεντρώθηκαν πρόσφατα από τις εκδόσεις Κέδρος σε έναν ενιαίο, εξαιρετικά καλαίσθητο τόμο, δεν έχει σπουδαία σχέση με τον μύθο, αλλά δουλεύει πολύ με τις εικόνες και τα σύμβολα.

Με τον ίδιο τρόπο, οι στίχοι του δεν συνδέονται στενά με τη μουσική (μολονότι το στοιχείο της έρρυθμης εκφοράς παραμένει παρόν), αλλά θυμίζουν έντονα τη ζωγραφική και τις πλαστικά σχεδιασμένες επιφάνειές της.

Ας μην ξεχνάμε, αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, τι έχει πει ο ίδιος επ΄ αυτού, σε μια συνέντευξη την οποία έδωσε προ τριακονταπενταετίας στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»:

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.grFOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin «Η ζωγραφική με βοήθησε πολύ στην ποίησή μου. Ορισμένα ποιήματα βγήκαν από οράματα ζωγράφων που είχα δει και από εικόνες εν γένει.

Αν δεν ήμουν ποιητής, θα ήθελα να ήμουν ζωγράφος. Αυτά που ζωγραφίζω εγώ είναι ποιήματα. Δεν είναι ζωγραφιές. Είναι ξεσπάσματα. Το χαρτί πάνω στο οποίο σχεδιάζω, σχίζεται σχεδόν από την πίεση του μπικ».



Το άσπρο της αθωότητας, το μαύρο του θανάτου, το πράσινο της ελπίδας.

Ο ποιητής μοιάζει να σχεδιάζει πάνω σε ένα μικρό κομμάτι χαρτί μιαν εικόνα με δυνατές παραστάσεις: ένα άλογο, ένα κορίτσι ή ένα κλωνί που ανθίζει μέσα στο στόμα.

Η δύναμη των χρωμάτων είναι τεράστια, σχεδόν συμπαντική: είναι μια δύναμη που θα βοηθήσει τον Σαχτούρη να συλλάβει την πραγματικότητα η οποία τον περιβάλλει με έναν σχεδόν σπάνιο τρόπο.

Βρισκόμαστε, είναι σαν να μας λέει ο ποιητής, στο κέντρο ενός πανικόβλητου κόσμου και μόνο αν εμπιστευτούμε τη φαντασία μας, αν αφεθούμε στα σωτήρια φτερά της, θα καταφέρουμε να ξεφύγουμε, έστω και για λίγο, από τις παγίδες και τους κινδύνους του.



Το χρώμα ήταν για τους ζωγράφους του εξπρεσιονισμού (τον Καντίνσκι, τον Κλέε, τον Βαν Γκογκ ή τον Μουνκ), με τους οποίους ο Σαχτούρης θα κρατήσει ανοιχτό διάλογο σε ολόκληρη τη ζωή του, μια μόνιμη πηγή καλλιτεχνικής και πνευματικής ανάτασης, αλλά και μια συνεχής, περιπετειώδης περιπλάνηση σε τόπους άγνωστους και σκοτεινούς.

Συχνά, όμως, ο Σαχτούρης, όπως το έχουν επισημάνει οι παλαιότεροι και οι νεώτεροι μελετητές του, θα κατορθώσει να πάει πέρα από τους δασκάλους του, ανακαλύπτοντας στην αθηναϊκή καθημερινότητα του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, της Κατοχής και του Εμφυλίου μιαν απώτερη ουσία, ένα καταφύγιο στο εσωτερικό του οποίου θα φτιάξει τα χρώματά του με μια πυκνότητα που θυμίζει την πυκνότητα της μπογιάς.

Κόκκινα χέρια και φύλλα, κυκλωμένα από εφιαλτικές φλόγες, αλλά και πορφυρά λουλούδια ή μαύροι ουρανοί, που θα ανοίξουν τους κρουνούς τους πάνω από τους καθημαγμένους ανθρώπους για να τους εκμηδενίσουν με την ορμή της καταστροφής τους.



Αν, πάντως, το μαύρο είναι ταυτισμένο με τον θάνατο και το πράσινο δεν θα φέρει παρά σπανίως την ελπίδα, το κόκκινο θα αποδειχθεί κάτι εντελώς ξεχωριστό.

Θα είναι η φωτιά, το φως και η ισχύς των αδύνατων και των παραμελημένων και θα έχει την ικανότητα να τους παρηγορήσει ακόμα κι όταν θα έχουν φτάσει από εκατό διαφορετικούς δρόμους στο χείλος της αβύσσου.

Όπως έλεγε ο Καντίνσκι: «Το χρώμα είναι το πλήκτρο. Το μάτι είναι το σφυρί. Η ψυχή είναι το πιάνο με τις πολλές χορδές. Ο καλλιτέχνης είναι το χέρι που κάνει μέσω εκείνου ή του άλλου πλήκτρου την ανθρώπινη ψυχή να δονηθεί επωφελώς».

Κι αυτό ακριβώς είναι το χρώμα για τον Σαχτούρη. Ένα πλήκτρο που απαιτεί από το μάτι να το χτυπήσει για να παίξει το πιάνο με τις πολλές χορδές: η ψυχή του ποιητή και η δική μας.