Σε ένα οδοιπορικό στον χρόνο και τον τόπο της δυτικής Θεσσαλίας, καλεί τους φίλους της αρχαιολογίας ο επίτιμος διευθυντής της ΛΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Λεωνίδας Χατζηαγγελάκης, ο οποίος σήμερα Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2013, θα πραγματοποιήσει διάλεξη με θέμα «Ιερά και λατρείες στη δυτική Θεσσαλία».

Στο πλαίσιο των ομιλιών που διοργανώνει η Εταιρεία Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ο κ. Χατζηαγγελάκης θα «ταξιδέψει» όσους παραβρεθούν στο Αμφιθέατρο του Μουσείου (Τοσίτσα 1) στα μαγευτικά μονοπάτια της αρχαιολογικής έρευνας, κάνοντας αναφορά σε γνωστά στοιχεία, αλλά και σε νεότερα ευρήματα της περιοχής.

H δυτική Θεσσαλία κατά την αρχαιότητα χωριζόταν σε δύο διοικητικά τμήματα, τις «τετράδες» της «Εστιαιώτιδας» από τη μία (το πεδινό περίπου τμήμα του Ν. Τρικάλων), με πιο σημαντικές πόλεις την Τρίκκη, την Πέλιννα, τους Γόμφους, τη Μητρόπολη, τον 'Ατραγα και τη Φαρκαδώνα, και της «Θεσσαλιώτιδας» από την άλλη, στο Ν. Καρδίτσας, με πιο σπουδαίες πόλεις το Κιέριον, το Μεθύλιον (στη Μυρίνη), τις Πειρασιές (στο Ερμήτσι), τη Φύλλο κ.α.

Πρώτοι σταθμοί της σημερινής «περιήγησης» θα είναι τα Τρίκαλα ή αρχαία Τρίκκη, η πόλη που φαίνεται να συνδέεται με τη λατρεία του Ασκληπιού, καθώς και η περιοχή ανάμεσα στην Τρίκκη και στη Φαρκαδόνα, στην αριστερή όχθη του Πηνειού, γνωστή στην αρχαιότητα ως Πέλιννα ή Πελινναίον. Εκεί τα ευρήματα έχουν αποκαλύψει λατρείες του Διονύσου, του Ασκληπιού, του Δία «Καταιβάτη», όπως μαρτυρά αναθηματική επιγραφή του 3ου και 2ου αι. π. Χ., της Αθηνάς, καθώς και της θεσσαλικής Σίβυλλας Μαντώς, απεικόνιση της οποίας παραδίδεται σε οπισθότυπο χάλκινων νομισμάτων της Πέλιννας του 3ου αι. π. Χ.

Ακολουθεί η αρχαία πόλη του 'Ατραγα, στη δεξιά όχθη του Πηνειού ποταμού, που έλεγχε τη διάβαση από τη δυτική προς την ανατολική θεσσαλική πεδιάδα. Ιερό που εντοπίστηκε στην κοίτη του ποταμού αποδίδεται στη λατρεία Νυμφών, ενώ τα επιγραφικά ευρήματα από την περιοχή μαρτυρούν για λατρείες του Διός, του Ποσειδώνα, του Διονύσου και Νυμφών, της Αρτέμιδος, της Εννοδίας, του Ερμή «Χθονίου», της Δήμητρας και της Κόρης κ. ά.
Τους δολοφόνους τιμωρούσε ο Δίας Παλάμνιος, βωμός του οποίου εντοπίστηκε στους αρχαίους Γόμφους, κοντά στο σημερινό Μουζάκι, στη θέση «Επισκοπή». Η λατρεία του, κατά τον κ. Χατζηαγγελάκη, υποδηλώνεται στα νομίσματα της πόλης, όπως στον οπισθότυπο αργυρής δραχμής, όπου ο Δίας καθισμένος σε βράχο, με το δεξί κρατάει το σκήπτρο και με το αριστερό ακουμπά στον βράχο, ενώ στο βάθος διακρίνεται ο κεραυνός. Το οδοιπορικό συνεχίζεται στον αρχαιολογικό χώρο της Αγίας Τριάδας στη θέση «Ντόβρες ή Ράχες», όπου επιφανειακές έρευνες και σωστικές ανασκαφές αποκαλύπτουν σταδιακά τμήματα μιας πόλης, που ανήκε στην τετράδα της Εστιαιώτιδας, με ιερά και νεκροταφεία τα οποία χρονολογούνται μεταξύ 7ου και 5ου αι. π. Χ. Στο κοντινό χωριό Μαυρομμάτι, στη θέση «Βλαχοθανάση», στο φως έχουν έρθει στοιχεία της ύστερης Εποχής του Χαλκού, όπως κεραμικά αντικείμενα, αγγεία διαφόρων τύπων και τμήματα ζωόμορφων ειδωλίων, όπως μια πήλινη μουσούδα χοίρου κι ένα σχεδόν ακέραιο ειδώλιο ταύρου.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.grFOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin Στην αρχαία Mητρόπολη, στους προβούνους των Aγράφων, γνωστή είναι η λατρεία θεών, όπως του Απόλλωνα, του Ερμή και του Δία, ενώ ένας καλά διατηρημένος και επισκέψιμος μνημειακός αρχαϊκός ναός του Απόλλωνα (μέσα 6ου π. Χ.) βρίσκεται στη θέση «Λιανοκόκκαλα», 2 χιλ. περίπου δυτικά του σύγχρονου οικισμού της Μητρόπολης. Στο Κιέριον, στο κέντρο της τετράδας Θεσσαλιώτιδας, στη θέση της προθεσσαλικής 'Αρνης, επιγραφή ορίζει τη θέση του Ασκληπιείου της πόλης, που ήταν έξω από τα τείχη, αλλά στη «χώρα» της αρχαίας πόλης. Στο Πανθεσσαλικό Ιερό της Ιτωνίας Αθηνάς, κοντά στο χωριό Φίλια, λατρευόταν η Ιτωνία Αθηνά από τους Βοιωτούς και στη συνέχεια από τους Θεσσαλούς, που κατέλαβαν την περιοχή και ίδρυσαν το Κοινό των Θεσσαλών. Το ιερό -που έπαιζε σημαντικό ρόλο ως το θρησκευτικό κέντρο όλων των Θεσσαλών-- βρισκόταν σε λειτουργία από τους μυκηναϊκούς έως και τους ρωμαϊκούς χρόνους, με τη μεγαλύτερη ακμή του να τοποθετείται στη γεωμετρική και αρχαϊκή περίοδο, όταν ήταν άλσος.

Η αρχαία Όρθη, που βρισκόταν στα νοτιοδυτικά όρια του θεσσαλικού κάμπου, στη θέση Χελωνόκαστρο, αναφέρεται από τον Όμηρο. Χάλκινα νομίσματα της πόλης μαρτυρούν τη λατρεία της Αθηνάς και του Ποσειδώνα, ενώ σε μικρό ελληνιστικό ιερό βρέθηκαν πήλινα ειδώλια και γυναικείες προτομές, πιθανότατα της 'Αρτεμης, της Δήμητρας και της Αφροδίτης. Λατρευτικές εγκαταστάσεις των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων ήρθαν στο φως στο χωριό Ανάβρα, στις νοτιοανατολικές παρυφές της οροσειράς των Αγράφων, ενώ στην Αργιθέα, που βρισκόταν πάνω στον αρχαίο δρόμο από τη Θεσσαλία προς την Ήπειρο και την αρχαία Αμβρακία, σωστικές ανασκαφές απέδωσαν αρκετά στοιχεία λατρείας των αρχαίων κατοίκων της, όπως για τη Διώνη, την Αθηνά και τη Δήμητρα.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ