Εργα 1,8 δισ. ευρώ στο 10ετές πλάνο του ΑΔΜΗΕ

Έργα ύψους 1,8 δισ. ευρώ για την επέκταση και την ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας περιλαμβάνονται στο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης 2019-2028 του ΑΔΜΗΕ, που έδωσε σε δημόσια διαβούλευση.

Ανάμεσα στα κύρια έργα του προκαταρκτικού σχεδίου, για το οποίο οι εμπλεκόμενοι καλούνται να υποβάλουν τις προτάσεις τους μέχρι τις 29 Ιανουαρίου, είναι οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις των Κυκλάδων και της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα, αλλά και η επέκταση του συστήματος των 400 kV (κιλοβόλτ) προς την Πελοπόννησο. Το κόστος μόνο αυτών υπολογίζεται από τον ΑΔΜΗΕ σε περισσότερα από 1,5 δισ. ευρώ.

Στα αξιοσημείωτα του σχεδίου του δεκαετούς προγράμματος ανάπτυξης είναι για μία ακόμη φορά η νέα καθυστέρηση που καταγράφεται στην ολοκλήρωση του έργου της διασύνδεσης της Κρήτης (Φάση Ι Πελοπόννησος - Κρήτη). Για την ακρίβεια, στο παρόν κείμενο ως καταληκτική ημερομηνία αναφέρεται η 25η Ιουνίου του 2020, ενώ στο αντίστοιχο προηγούμενο πρόγραμμα (2018-2027) ήταν η 17η Φεβρουαρίου του 2020. Η δεύτερη φάση της Κρήτης, που περιλαμβάνει τη διασύνδεσή της με την Αττική, παραμένει ως έχει σε σχέση με το προηγούμενο «δεκαετές», δηλαδή η προβλεπόμενη ολοκλήρωση των εργασιών είναι η 29η Δεκεμβρίου του 2023.

Καθυστέρηση επίσης καταγράφεται και στη Β' Φάση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό σύστημα. Αν και η πρώτη τελειώνει τους πρώτους μήνες του νέου έτους, η δεύτερη πάει για τέλη του 2019 ή αρχές του 2020.

Επίσης επαναλαμβάνεται και σε αυτό το σχέδιο η ανάγκη μετάθεσης ορισμένων έργων για μετά την πρώτη τριετία, της εξεταζόμενης δεκαετίας, λόγω του συνδυασμού της εκτίμησης για χαμηλή ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και υψηλού κόστους των συγκεκριμένων επενδύσεων. Σε αυτόν τον συνδυασμό βέβαια προστίθενται και οι αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών σε έργα, όπως για παράδειγμα το Κέντρο Υψηλής Τάσης (ΚΥΤ) Πάτρας και το ΚΥΤ Ρουφ.

Μέσα από το δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης 2019-2028 του ΑΔΜΗΕ επισημαίνεται πως οδηγός για την κατασκευή των έργων αυτών είναι η ανάγκη εξυπηρέτησης της μεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ στο πλαίσιο της εθνικής και ευρωπαϊκής πολιτικής που προβλέπει τη συμμετοχή τους στην παραγωγή ηλεκτρισμού σε ποσοστό 40% για το 2030.

Επίσης ο Διαχειριστής έχει αναγάγει ως σημαντική προτεραιότητα τη διασύνδεση των νησιών του Αιγαίου με το ηπειρωτικό σύστημα. Με τις συνδέσεις αυτές, όπως υπογραμμίζει, αυξάνεται η αξιοπιστία τροφοδότησης, μειώνεται το κόστος παραγωγής ενέργειας, ενισχύεται το περιβάλλον και αξιοποιείται το υψηλό δυναμικό ΑΠΕ των μη διασυνδεδεμένων νησιών. Παράλληλα με την κατάργηση της «ηλεκτρικής απομόνωσης» του νησιωτικού χώρου του Αιγαίου, αυξάνεται το μέγεθος της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.

Η διασύνδεση των Κυκλάδων

Το έργο των Κυκλάδων αφορά στη διασύνδεση των νησιών Σύρου, Μυκόνου, Πάρου και Νάξου με το ΕΣΜΗΕ και την ενίσχυση της διασύνδεσης του συγκροτήματος Άνδρου - Τήνου. Το έργο, ύψους 171 εκατ. ευρώ, αποσκοπεί αφενός στην αύξηση της αξιοπιστίας τροφοδότησης των διασυνδεόμενων νησιών και αφετέρου, στη μείωση του κόστους παραγωγής (υποκατάσταση πετρελαίου με άλλες πηγές ενέργειας, σε συνάρτηση με την εξέλιξη του ενεργειακού μείγματος ηλεκτροπαραγωγής στην ηπειρωτική χώρα).

Η υλοποίηση της Α' Φάσης είναι σε εξέλιξη και εκτιμάται ότι ολοκληρώνεται τους πρώτους μήνες του 2018. Με βάση τον αναθεωρημένο σχεδιασμό, αυτή περιλαμβάνει τη σύνδεση της Σύρου με το Λαύριο, καθώς και με τα νησιά Πάρο, Μύκονο και Τήνο. Μετά την ολοκλήρωσή της, οι μονάδες παραγωγής ρεύματος των νησιών (ΑΣΠ) θα τεθούν σε ψυχρή εφεδρεία και τα φορτία των νησιών θα τροφοδοτούνται πλέον από το ΕΣΜΗΕ (τα φορτία της Άνδρου-Τήνου τροφοδοτούνται ήδη από αυτό μέσω της γραμμής μεταφοράς που συνδέει τη Ν. Εύβοια με την Άνδρο).

Η Β' Φάση της διασύνδεσης των Κυκλάδων εκτιμάται ότι ολοκληρώνεται με μικρή χρονική ολίσθηση σε σχέση με την Α' Φάση. Στόχος του ΑΔΜΗΕ είναι να τεθεί σε λειτουργία στο τέλος του 2019 ή το αργότερο στις αρχές του 2020.

Το σχέδιο περιλαμβάνει τα ακόλουθα επιμέρους υποέργα:

· Σύνδεση Πάρου - Νάξου με ένα υποβρύχιο τριπολικό καλώδιο Εναλλακτικού Ρεύματος (Ε.Ρ.) 150 kV, ονομαστικής ικανότητας 140 MVA, μήκους 7.6 km.

· Σύνδεση Νάξου - Μυκόνου με ένα υποβρύχιο τριπολικό καλώδιο Ε.Ρ. 150 kV, ονομαστικής ικανότητας 140 MVA, μήκους 40 km.

Επίσης προωθείται και η αναβάθμιση της υφιστάμενης καλωδιακής σύνδεσης Άνδρος - Λιβάδι (Ν. Εύβοια) μήκους 14.5 km και Άνδρος - Τήνος μήκους 4 km, με την εγκατάσταση νέων υποβρύχιων καλωδίων Ε.Ρ. XLPE 150 kV ονομαστικής ικανότητας 200 MVA2.

Η Γ' Φάση της διασύνδεσης των Κυκλάδων περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της διασύνδεσης με την πόντιση και του δεύτερου καλωδίου Λαυρίου - Σύρου. Στόχος είναι η εξασφάλιση της απαιτούμενης αξιοπιστίας για όλες τις λειτουργικές συνθήκες, ανάλογα και με την εξέλιξη της ζήτησης των διασυνδεόμενων νησιών. Η εξέλιξη των φορτίων των προς διασύνδεση νησιών φαίνεται να δικαιολογεί την αρχική πρόθεση του ΑΔΜΗΕ για ολοκλήρωση της Γ' Φάσης μέχρι το 2022.

Οι διασυνδέσεις της Κρήτης

Η διασύνδεση της Κρήτης είναι χωρισμένη σε δύο φάσεις. Η πρώτη, που περιλαμβάνει έργα ύψους 324,1 εκατ. ευρώ και προβλέπει τη διασύνδεση του νησιού με την Πελοπόννησο με καλώδιο Εναλλακτικού Ρεύματος (Ε.Ρ.) 150 kV, ονομαστικής ικανότητας 2×200 MVA.

Η δεύτερη διασύνδεση Συνεχούς Ρεύματος (ΣΡ) ονομαστικής ικανότητας 2×350 MW προβλέπει την κατασκευή υποβρύχιου καλωδίου από την Αττική έως την Κρήτη. Το κόστος του έργου ανέρχεται στα 713,3 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, το σύστημα της Κρήτης χαρακτηρίζεται από:

· Πολύ υψηλό μεταβλητό κόστος παραγωγής λόγω της χρήσης πετρελαίου στους τοπικούς σταθμούς παραγωγής, το οποίο αντανακλάται σε σημαντικότατη επιβάρυνση των καταναλωτών για κάλυψη των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) (περισσότερα από 300 εκατ. ευρώ ετησίως).

· Μεγάλο ετήσιο ρυθμό αύξησης του φορτίου του νησιού. Σημειώνεται ότι το φορτίο κατά τους θερινούς μήνες καλυπτόταν οριακά από τους τοπικούς σταθμούς.

 · Τη μεγάλη δυσκολία έως αδυναμία εξεύρεσης χώρων και εξασφάλιση αδειοδοτήσεων για την ενίσχυση των τοπικών σταθμών ή την ανάπτυξη νέων.

· Το συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για την αξιοποίηση του πλούσιου τοπικού δυναμικού ΑΠΕ, η διείσδυση των οποίων στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής του νησιού περιορίζεται λόγω τεχνικών περιορισμών (κυρίως σημαντικών ζητημάτων ευστάθειας που μπορεί να δημιουργήσει η υψηλή διείσδυση ΑΠΕ σε ένα αυτόνομο ηλεκτρικό σύστημα όπως αυτό της Κρήτης).

· Χαμηλό επίπεδο αξιοπιστίας τροφοδότησης, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις βλαβών στο σύστημα παραγωγής.

Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, «η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την Πελοπόννησο είναι ένα μεγάλο έργο, τόσο από άποψη κόστους όσο και από άποψη τεχνικής πολυπλοκότητας, καθώς με τα σημερινά δεδομένα αποτελεί τη μεγαλύτερη εν λειτουργία ή υπό μελέτη καλωδιακή διασύνδεση εναλλασσόμενου ρεύματος παγκοσμίως», αναφέρει.

Από τον Διαχειριστή επισημαίνεται ότι οι δύο φάσεις της διασύνδεσης σχεδιάζονται και αδειοδοτούνται παράλληλα. Οι διαδικασίες αδειοδότησης των έργων της Φάσης Ι έχουν δρομολογηθεί.

Αντίστοιχες διαδικασίες για την αδειοδότηση των έργων της Φάσης ΙΙ θα ξεκινήσουν το επόμενο χρονικό διάστημα και θα προχωρούν παράλληλα με τη συνεχή επανεξέταση των επιμέρους τεχνικών ζητημάτων και παρακολουθώντας τις τεχνολογικές και άλλες εξελίξεις στις διασυνδέσεις Συνεχόμενου Ρεύματος (ΣΡ).

Στο δεκαετές πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ πάντως, όπως προαναφέρθηκε, καταγράφεται ολιγόμηνη παράταση στο πέρας των εργασιών για την πρώτη φάση της διασύνδεσης.

Επέκταση συστήματος 400 kV στην Πελοπόννησο

Ένα από τα μεγάλα έργα για την ασφάλεια του συστήματος ηλεκτροδότησης είναι αυτό της επέκτασης του συστήματος των 400 kV στην Πελοπόννησο.

Όπως εξηγεί ο ΑΔΜΗΕ, «δραστική αντιμετώπιση τόσο των ενδεχόμενων προβλημάτων τάσεων (με ευεργετικά αποτελέσματα σε ολόκληρο το Νότιο Σύστημα) και ιδίως του ζητήματος της απορρόφησης της παραγόμενης ισχύος από τους σταθμούς παραγωγής που αναμένεται να αναπτυχθούν στην περιοχή, επιτυγχάνεται με την επέκταση του Συστήματος 400 kV προς την Πελοπόννησο».

Προς την κατεύθυνση αυτή είχε προγραμματιστεί στο παρελθόν η κατασκευή τριών νέων ΚΥΤ στην περιοχή Κορίνθου, την περιοχή Πατρών και την περιοχή Μεγαλόπολης. Η επέκταση του Συστήματος 400 kV προς τη Μεγαλόπολη (με τη δημιουργία στη συνέχεια βρόχου 400 kV Πάτρα - Μεγαλόπολη - Κόρινθος) αυξάνει δραστικά την ικανότητα μεταφοράς προς και από την Πελοπόννησο, δίνει τη δυνατότητα ανάπτυξης ΑΠΕ και θερμικών σταθμών, βελτιώνει σημαντικά το περιθώριο ευστάθειας τάσεων για το Νότιο Σύστημα και εξασφαλίζει την Πελοπόννησο σε οποιονδήποτε συνδυασμό συνθηκών παραγωγής και φορτίου. Επιπλέον, συνδέει ισχυρά το κέντρο παραγωγής Μεγαλόπολης με τις περιοχές υψηλού φορτίου (Αττική και περιοχή Πάτρας) και συμβάλλει στην επίτευξη ισοβαρούς ανάπτυξης των Συστημάτων Παραγωγής και Μεταφοράς στο Νότιο Σύστημα. Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί ότι η ανάπτυξη του Συστήματος 400 kV προς την Πελοπόννησο συμβάλλει στον περιορισμό των συνολικών απωλειών του ΕΣΜΗΕ.

Αξίζει να σημειωθεί πως το project της Πελοποννήσου περιλαμβάνει έργα μεταξύ άλλων όπως τη διασύνδεση του ΚΥΤ της Μεγαλόπολης με το σύστημα των 400 kV (194 εκατ. ευρώ) αλλά και την κατασκευή του ΚΥΤ της Πάτρας ύψους 43 εκατ. ευρώ. Αυτά, όπως επισημαίνει ο ΑΔΜΗΕ, λόγω των εκτιμήσεων για χαμηλή ζήτηση ενέργειας τα επόμενα χρόνια και εξαιτίας των καθυστερήσεων στις αδειοδοτήσεις (αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών) μετατίθενται για μετά το 2021.

Σχεδόν για τους ίδιους λόγους μετατίθεται και η κατασκευή του ΚΥΤ στο Ρουφ, έργο που θεωρείται σημαντικό για την ασφάλεια της τροφοδοσίας του Λεκανοπεδίου της Αττικής. Το κόστος του εκτιμάται στα 107,4 εκατ. ευρώ.