Ρύπανση από παλιές γεωτρήσεις στο Κερί Ζακύνθου

Νέες πετρελαιοπηγές μπορεί να μην βρέθηκαν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, ωστόσο πετρέλαιο που αναβλύζει από προκαλεί περιβαλλοντικά προβλήματα στις τοπικές κοινωνίες και πονοκέφαλο στο υπουργείο Περιβάλλοντος. Πρόκειται για τον υδροβιότοπο του Κεριού στη Ζάκυνθο (γνωστό και ως πηγή του Ηροδότου), όπου το πετρέλαιο ανέβλυζε και αναβλύζει παρασυρμένο από τα υπόγεια νερά. Ωστόσο το μεγαλύτερο πρόβλημα φαίνεται ότι προκαλούν οι γεωτρήσεις που ανοίχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια.

Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες και ήδη ο Φορέας Διαχείρισης του Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, που είναι υπεύθυνος για την διατήρηση της περιβαλλοντικής ισορροπίας στην περιοχή, έχει απευθυνθεί σε κάθε αρμόδιο για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Σύμφωνα δε με επιστολή που απέστειλε στον υπουργείο ο πρόεδρος του δ.σ. του Φορέα Διαχείρισης, το πετρέλαιο το οποίο αναβλύζει από τις παλαιές γεωτρήσεις ρυπαίνει και απειλεί τον βιότοπο, ενώ αναφέρει περιπτώσεις παγίδευσης και θανάτωσης πτηνών.

Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον Φορέα Διαχείρισης, προκύπτει από το ότι οι παλιές γεωτρήσεις που ανοίχθηκαν εκεί σε διάφορες περιόδους, δεν έχουν σφραγιστεί καλά, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφυγές πετρελαίου και πίσσας.

Οι τελευταίες από αυτές, τρεις στον αριθμό, ανοίχθηκαν το 1986 από τα ΕΛ.ΠΕ., άλλες στο μεσοπόλεμο από την Helis, ενώ τη δεκαετία του ΄70 ο τότε κύριος μέτοχος της Χρωπεί Σωτήρης Σοφιανόπουλος είχε και αυτός κάνει γεωτρήσεις μικρού βάθους και μάλιστα σε πρόχειρες εγκαταστάσεις είχε προχωρήσει στην παραγωγή πετρελαίου, την οποία διέκοψε το υπουργείο Βιομηχανίας.

Συνολικά στην περιοχή έχουν γίνει 22 γεωτρήσεις, καθώς το Κερί Ζακύνθου είναι από τις ελάχιστες περιοχές της χώρας με επιφανειακές ενδείξεις ύπαρξης υδρογονανθράκων. Ωστόσο ποτέ δεν κατέστη δυνατόν να γίνει σοβαρή εκμετάλλευση, καθώς στην ουσία ποτέ δεν ανακαλύφθηκε ο γεωλογικός ταμιευτήρας του πετρελαίου ώστε να αξιολογηθούν τα πραγματικά του αποθέματα.

Έτσι, εκτός από τη «μυθολογία» για την «ανεκμετάλλευτη πετρελαιοπηγή της Ζακύνθου», οι νεότερες γενιές έχουν να αντιμετωπίσουν και το πρόβλημα της ρύπανσης που προκαλεί το πετρέλαιο που αναβλύζει, σε ποσότητες μικρές ή μεγαλύτερες, ανάλογα με τη διακύμανση της στάθμης των υπόγειων υδάτων και το οποίο δεν έχει λυθεί μέχρι τώρα.

Για την αντιμετώπιση της κατάστασης ο Φορέας Διαχείρισης απευθύνθηκε στα ΕΛ.ΠΕ. και στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στην πρώτη, επειδή μία από τις γεωτρήσεις της και συγκεκριμένα η ΚΒ 204, ευθύνεται, σύμφωνα με τον Φορέα Διαχείρισης, για την ρύπανση. Η εταιρεία ωστόσο διαφωνεί και ενημέρωσε τον Φορέα ότι δεν φέρει ευθύνη για τη ρύπανση καθώς οι γεωτρήσεις «σφραγίστηκαν επιμελώς και σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική», ενώ ως υπεύθυνες κατονομάζει τις γεωτρήσεις Σοφιανόπουλου.

Σε ό,τι αφορά στο ρόλο του Δημοσίου, θα πρέπει να σημειωθεί ότι από το 2007, την ευθύνη της συγκεκριμένης περιοχής ως ερευνητέας για υδρογονάνθρακες, την έχει το Ελληνικό Δημόσιο. Άρα, τυπικά, και την ευθύνη για την αντιμετώπιση του όποιου προβλήματος προκύπτει.

Εν τω μεταξύ, ευρεία σύσκεψη πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 2 Ιουνίου στην πόλη της Ζακύνθου, με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων από το ΕΜΠ, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το ΤΕΙ Ιονίων, το ΕΛΚΕΘΕ και τα ΕΛΠΕ. Οι συμμετέχοντες κατέληξαν στο ότι απαιτούνται εξειδικευμένες μελέτες προκειμένου το πρόβλημα να αντιμετωπιστεί ριζικά και στην ολότητά του. Έτσι θα εξεταστεί, το όλο σχέδιο να ενταχθεί σε κοινοτικό πρόγραμμα σχετικό με το περιβάλλον.

Ειδικότερα, συμφωνήθηκαν τα επόμενα βήματα και μελέτες για την αποκατάσταση της λίμνης. Θα γίνουν υδρογεωλογικές από το ΤΕΙ Ιονίων, οικοσυστημικές μελέτες καθώς και τεχνικές μελέτες ρευστομηχανικής και γεωμηχανικής από την μελετητική ΑΣΠΡΟΦΟΣ (θυγατρική των ΕΛΠΕ) και τα ΕΛ.ΠΕ. Η τελευταία, θα αναλάβει επίσης τους επόμενους μήνες να εντοπίσει και να σημάνει παλαιές γεωτρήσεις και διαφυγές πετρελαίου.

Τι λένε τα ΕΛ.ΠΕ.

Το Euro2day.gr απευθύνθηκε στα ΕΛ.ΠΕ. λόγω της διάθεσής τους να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Όπως επισημαίνουν στελέχη της αρμόδιας γενικής διεύθυνσης, στην περιοχή αυτή υπάρχουν φυσικές διαφυγές πετρελαίου εδώ και 5.000.000 χρόνια. Όπως δε έχει διαπιστωθεί πολλές φορές, υπαίτιες για διαρροές ασφάλτου στην περιοχή είναι οι γεωτρήσεις του Σ. Σοφιανόπουλου που πραγματοποιήθηκαν στις αρχές της δεκαετία του '70.

Οι τρεις γεωτρήσεις που έγιναν από την ΔΕΠ-ΕΚΥ (σήμερα ΕΛΠΕ) προ 30 ετών -το 1986- σφραγίστηκαν επιμελώς, σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική και δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον (υπάρχει επίσημη αυτοψία Νομαρχίας το 2002).

Σε πρόσφατη ανεπίσημη αυτοψία από τα ΕΛΠΕ, δύο γεωτρήσεις βρίσκονται κάτω από κτίσματα. Η τρίτη γεώτρηση, παρουσία εκπροσώπου του Φορέα Διαχείρισης, δεν κατέστη δυνατόν σε αυτή τη φάση να εντοπιστεί εξαιτίας της ύπαρξης πυκνών καλαμιών. Επομένως, τονίζουν οι αρμόδιοι των ΕΛ.ΠΕ. δεν είναι αλήθεια ότι υπάρχει διαπιστωμένη διαφυγή πετρελαίου στη περιοχή από γεώτρηση των ΕΛΠΕ.

Με δεδομένο ότι η Ζάκυνθος συνορεύει με την παραχώρηση του Πατραϊκού και τα υπό διαπραγμάτευση block 10 και ΒΔ Πελοπόννησος, τα ΕΛΠΕ λόγω της ολοένα αυξανόμενης δραστηριότητας στη Δυτική Ελλάδα και στο πλαίσιο της κοινωνικής τους πολιτικής ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του Φορέα Διαχείρισης του Θαλάσσιου Πάρκου της Ζακύνθου, προκειμένου να συμβάλλει με τεχνογνωσία στην αποκατάσταση της λίμνης.