«Γη της Επαγγελίας» για Ελληνες εργολάβους η Μέση Ανατολή

Με συνολικό ανεκτέλεστο υπόλοιπο περί τα 3,2 δισ. ευρώ από τις χώρες της Μέσης Ανατολής, οι τρεις ισχυρότεροι κατασκευαστικοί όμιλοι (ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, J&P ΑΒΑΞ) δυσκολεύονται τους τελευταίους μήνες να ενισχύσουν το χαρτοφυλάκιό τους στην περιοχή.

Τα σημαντικά έργα που έχουν ήδη αναλάβει, η μετατόπιση του κέντρου βάρους προς την Ελλάδα εξαιτίας των υπό εκτέλεση μεγάλων οδικών αξόνων και τα γνωστά προβλήματα των τραπεζών που δυσκολεύουν τη διεθνή δράση, ακόμα και εξωστρεφών ομίλων, παίζουν το ρόλο τους, όπως επισημαίνουν στελέχη των εταιρειών. Ουσιαστικό ρόλο διαδραματίζει, όμως, και η περιορισμένη δυνατότητα των συγκεκριμένων ομίλων για ταυτόχρονη εκτέλεση τόσο μεγάλου αριθμού έργων. Εκτιμάται πως σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη στην περιοχή 117 έργα, με προϋπολογισμό άνω του 1 δισ. ευρώ έκαστο.

Την ίδια στιγμή, όμως, ξεκαθαρίζουν πως συνεχίζουν να παρακολουθούν τις αγορές των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Ομάν, ακόμα και της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας κ.λπ. Σύμφωνα με τις προβλέψεις διεθνών οίκων στην περιοχή δρομολογούνται για τα επόμενα χρόνια έργα δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, μόνο στους τομείς των μεταφορών, ενώ ακόμα μεγαλύτερη είναι η αγορά των έργων ενέργειας, όπου δεν δραστηριοποιούνται οι τρεις μεγάλοι ελληνικοί όμιλοι (ο όμιλος Μυτιληναίου έχει παρουσία μέσω της ΜΕΤΚΑ).

Τα 2 δισ. από τα 3,8 δισ. ευρώ που είναι σήμερα το ανεκτέλεστο του ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ (χωρίς τα προς υπογραφή έργα ύψους 555 εκατ. ευρώ) προέρχονται από τις διεθνείς αγορές και ειδικά από τη Μέση Ανατολή. Από το 2,1 δισ. ευρώ που είναι το ανεκτέλεστο του ομίλου J&P ΑΒΑΞ (μαζί με προς υπογραφή έργα ύψους περί τα 200 εκατ. ευρώ) τα 907 εκατ. αφορούν εργολαβίες που έχει αναλάβει στη Μέση Ανατολή (κυρίως Κατάρ και Ιορδανία). Στα 3,28 δισ. ανερχόταν στα τέλη του 2014 το ανεκτέλεστο υπόλοιπο του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ο οποίος έχει επίσης παρουσία σε αρκετές αγορές της Μέσης Ανατολής.

Μπορεί τα συγκεκριμένα νούμερα να φαντάζουν μεγάλα όταν προ δεκαετίας η διεθνής παρουσία των ελληνικών κατασκευαστικών ήταν περιορισμένη. Ομως, πρόκειται για ψίχουλα σε σχέση με τις επενδύσεις που προγραμματίζουν οι χώρες της Μέσης Ανατολής σε υποδομές μεταφορών κ.λπ. Πρόσφατα, η εταιρεία ερευνών Timetric είχε υπολογίσει πως οι χώρες του Κόλπου θα δαπανήσουν τα επόμενα χρόνια περί τα 121,3 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη του επίγειου δικτύου μεταφορών.

Μια άλλη εταιρεία ερευνών, η Ventures, προβλέπει πως μόνο για την αναβάθμιση των αεροδρομίων θα δαπανηθούν την προσεχή πενταετία στη Μέση Ανατολή περί τα 300 δισ. ευρώ καθώς αυξάνονται οι επιβάτες των αεροπορικών που καλύπτουν την περιοχή με ραγδαίους ρυθμούς.

Η υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου δείχνει πως δύσκολα θα επιβεβαιωθούν οι συγκεκριμένες προβλέψεις, αλλά οι χώρες του Κόλπου εξακολουθούν να δαπανούν σημαντικά ποσά για επενδύσεις στον τομέα των μεταφορών. Μπορεί το πετρέλαιο να υποχωρεί, αλλά οι επιβάτες και οι μετακινήσεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής αυξάνονται με αποτέλεσμα να είναι αναγκαστική η επένδυση στον χώρο των μεταφορών.

Τα σιδηροδρομικά έργα

Πρόσφατες αναλύσεις δείχνουν πως δεν πρόκειται να επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για τη λειτουργία σιδηροδρομικού δικτύου περί τα 2.100 χιλιόμετρα στην περιοχή του Κόλπου μέχρι το 2018. Ομως, μόνο στη Σαουδική Αραβία προωθούνται σήμερα σιδηροδρομικά έργα περί τα 27,3 δισ. ευρώ. Στο Κατάρ εκτιμούν πως το συνολικό πρόγραμμα για την ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου του Εμιράτου αγγίζει τα 40 δισ. ευρώ, ενώ το μετρό της Ντόχας (επικεφαλής της κοινοπραξίας που κατασκευάζει τη Χρυσή Γραμμή είναι ο όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ) θα κοστίσει επίσης αρκετά δισ. ευρώ.

Μια εταιρεία με έδρα την Ελλάδα, η παλαιστινιακών συμφερόντων CCC (Consolidated Contractors Company) συμμετέχει στην κοινοπραξία (μαζί με την αμερικανική Bechtel και τη Siemens) που έχει αναλάβει τις γραμμές 1 και 2 του μετρό του Ριάντ στη Σαουδική Αραβία. Το συνολικό έργο του μετρό, με έξι γραμμές, αναμένεται να κοστίσει περί τα 22,5 δισ. ευρώ. Η CCC, αυτήν τη φορά σε συνεργασία με Τούρκους και Αραβες, ανέλαβε και την κατασκευή του νέου αεροδρομίου του Αμπού Ντάμπι, προϋπολογισμού περί τα 2,94 δισ. ευρώ.

Μόνο το Ομάν εκτιμάται πως προωθεί έργα υποδομής περί τα 56 δισ. ευρώ από σήμερα μέχρι το 2017, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και το υψηλού προφίλ οδικό έργο "Al Batinah Expressway". Ο οδικός άξονας, που προωθείται μέσω 11 διαφορετικών πακέτων εργολαβιών (τα έξι έχουν ήδη ανατεθεί και σήμερα είναι σε εξέλιξη οι διαγωνισμοί για τα πακέτα 7 και 10), είναι συνολικού κόστους 2,6 δισ. ευρώ και μήκους 256 χιλιομέτρων. Οταν ολοκληρωθεί θα συνδέει την πρωτεύουσα του Ομάν, Muskat, με το λιμάνι Sohar και τη βιομηχανική περιοχή κοντά στα σύνορα με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Τα σχέδια και οι προβλέψεις των διεθνών οίκων δεν λαμβάνουν υπόψη τους έναν σημαντικό παράγοντα: Η εταιρεία συμβούλων EC Harris υπολογίζει πως μόνο για την υλοποίηση των 117 μεγαλύτερων έργων (όλα ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ) που βρίσκονται σήμερα σε εκτέλεση στην περιοχή της Μέσης Ανατολής θα χρειαστεί πρόσθετο εργατικό δυναμικό 1,2 εκατ. ανθρώπων από σήμερα μέχρι το 2019! Θα απαιτηθούν επίσης περί τους 315.000 μηχανικούς και άλλα εξειδικευμένα στελέχη, αριθμός επίσης τεράστιος για μια περιοχή που εσχάτως είναι περικυκλωμένη από τους φανατικούς ισλαμιστές.