Πού «κόλλησαν» τα σχέδια ΤΧΣ-ΤτΕ για τα κόκκινα δάνεια

Στασιμότητα παρατηρείται, τον τελευταίο μήνα, ως προς την προώθηση και έγκριση των δύο σχεδίων για την υποβοήθηση της ταχύτερης μείωσης των «κόκκινων» δανείων, ενώ την ίδια στιγμή δύο από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες υλοποιούν το δικό τους σχεδιασμό, που εδράζεται ελάχιστα στη – μελλοντική- χρήση των δύο, υπό συζήτηση, «εργαλείων».

Όπως είναι γνωστό, το περασμένο Φθινόπωρο, εν μέσω χρηματιστηριακής απαξίωσης των τραπεζικών τίτλων, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) δημοσιοποίησαν – εσπευσμένα- δύο σχέδια κρατικής υποβοήθησης τιτλοποιήσεων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων ( Non Performing Exposures- NPEs).

Το σχέδιο του ΤΧΣ, που πέρασε πρώτο υπό την ιδιοκτησία της Ελληνικής Δημοκρατίας, αποτελεί, στο συντριπτικό του μέρος, αντιγραφή του ιταλικού μοντέλου Asset Protection Scheme (APS). Προβλέπει ότι η Ελληνική Δημοκρατία θα παρέχει, υπό προυποθέσεις, κρατική εγγύηση στους τίτλους πρώτης διαβάθμισης (senior note) τιτλοποιήσεων ενυπόθηκων NPEs.

Μετά την τεχνική επεξεργασία, το σχέδιο απεστάλη στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) και τη Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DG Comp), με την προσδοκία ότι ως το τέλος του περασμένου Απριλίου θα λάβει τις απαραίτητες εγκρίσεις.

Έκτοτε, ούτε το υπουργείο Οικονομικών, ούτε οι σύμβουλοί του έχουν εξηγήσει τους λόγους της καθυστέρησης έγκρισης. Χθες, ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής, σε ερώτηση για το θέμα, εκτίμησε η έγκρισή του καθυστερεί, επειδή το ασφάλιστρο κινδύνου (σ.σ. προμήθεια εγγύησης) βγαίνει σε χαμηλότερα επίπεδα για τις εγχώριες τράπεζες από αυτή που πληρώνουν οι ιταλικές, την ώρα που η Ιταλική Δημοκρατία έχει επενδυτική διαβάθμιση, ενώ η Ελλάδα όχι.

Πρόκειται για μια εκ διαμέτρου αντίθετη προσέγγιση στην μέχρι τώρα αίσθηση ότι το πρόβλημα του σχεδίου κρατικών εγγυήσεων έγκειται στο υψηλό, συνολικά, κόστος της έκδοσης, εξέλιξη που σε συνδυασμό με την έλλειψη ισχυρού ενδιαφέροντος από επενδυτές για την αγορά τίτλων πρώτης διαβάθμισης τιτλοποιήσεων, μειώνει τη χρησιμότητά του.

Όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, δεν έχει νόημα να πληρώσει η τράπεζα υψηλό κόστος έκδοσης, αν δεν θέλει ή δεν έχει βάσιμες πιθανότητες να πωλήσει τα ομόλογα πρώτης διαβάθμισης της τιτλοποίησης. Αν πρόκειται να τα διακρατήσει, η λήψη κρατικής εγγύησης έχει δυσανάλογο κόστος σε σχέση με το όφελος της περαιτέρω από-ενοποίησης σταθμισμένου σε κίνδυνο ενεργητικού.

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς οι επιφυλάξεις της ΕΚΤ και του SSM είναι βαθύτερες για το APS. Ο κεντρικός τραπεζίτης δεν μπορεί να κάνει τα… στραβά μάτια στο έμμεσο αίτημα της Ελλάδας να θεωρηθεί αξιόχρεη, όταν απαγορεύει να χρησιμοποιούνται ως ενέχυρο δανεισμού εκδόσεις χρέους της Ελληνικής Δημοκρατίας, και έχει επιβάλει πλαφόν στις ελληνικές τράπεζες ως προς την έκθεσή τους σε κρατικά ομόλογα και έντοκα.

Η λύση, σύμφωνα με τους ίδιους, θα ήταν να χρησιμοποιηθεί ένα μέρος του αποθέματος ρευστότητας της Ελληνικής Δημοκρατίας, ως ενέχυρο για να στηθεί ένας σύνθετος μηχανισμός εγγυοδοσίας. Ρευστότητα, μετά τις πρόσφατες επιτυχείς εκδόσεις υπάρχει, επομένως είναι θέμα προτεραιοτήτων.

Ετοιμο, αλλά στα συρτάρια του ΥΠΟΙΚ το σχέδιο της TτΕ

Την ίδια στιγμή, καθηλωμένο στα συρτάρια του υπουργείου Οικονομικών παραμένει το σχέδιο της ΤτΕ, το οποίο προβλέπει κρατική υποβοήθηση τιτλοποιήσεων ενυπόθηκων NPEs, μέσω χρήσης της αναλογούσας στις συσσωρευμένες προβλέψεις αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης.

Η τεχνική επεξεργασία του σχεδίου έχει ολοκληρωθεί και έχουν επέλθει περιορισμένης κλίμακας τροποποιήσεις. Ο βασικός μηχανισμός παραμένει ο ίδιος. Οι τράπεζες προαιρετικά μεταφέρουν – μαζί ή η κάθε μια ξεχωριστά- σε οχήματα ειδικού σκοπού (SPVs) καταγγελμένα δάνεια στην καθαρή λογιστική τους αξία (σ.σ. αξία μετά την αφαίρεση των προβλέψεων).

Ταυτόχρονα, διαγράφουν την αναλογούσα στις προβλέψεις αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση και το Δημόσιο, με νομοθετική ρύθμιση, αναγνωρίζει ισόποση υποχρέωση, έναντι του SPV.

Έτσι, ένα χαρτοφυλάκιο δανείων ονομαστικής αξίας 10 δισ. ευρώ, μεταφέρεται στο SPV σε αξία 4 δισ. ευρώ (σ.σ. μετά την αφαίρεση προβλέψεων 6 δισ.). Το SPV παίρνει και το «μαξιλάρι» της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης ύψους 1,74 δισ. ευρώ. Αν η ανάκτηση από ρυθμίσεις και εκποιήσεις πιάσει τα 4 δισ. το «μαξιλάρι» δεν χρησιμοποιείται. Διαφορετικά, καλύπτει την υστέρηση των εισπράξεων και την αδυναμία αποπληρωμής των τίτλων πρώτης και εν συνεχεία μεσαίας διαβάθμισης.

Παρ ότι η δίδυμη στόχευση του σχεδίου (μαζική μείωση NPEs και μείωση του ποσοστού των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων στα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών), αποτελεί μέγα ζητούμενο για τις ελληνικές τράπεζες ( σ.σ. οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις ανέρχονται σε 16 δισ. ευρώ!) υπάρχει η άποψη ότι το δημοσιονομικό του κόστος δεν μπορεί να γίνει εύκολα αποδεκτό.

Δύο στις τέσσερις τράπεζες ακολουθούν δικό τους σχεδιασμό

Το μεγαλύτερο πλήγμα, όμως, για τη λειτουργικότητα του σχεδίου έρχεται από την αγορά. Ήδη, η Eurobank «τρέχει» διαγωνισμό για την τιτλοποίηση του συνόλου των καταγγελμένων και σε βαθιά καθυστέρηση δανείων της (7 δισ. ευρώ). Τιτλοποιεί, δηλαδή, όλα τα δάνεια που αποτελούν τη δυνητική «δεξαμενή» για την υλοποίηση του σχεδίου της ΤτΕ.

Την ίδια στιγμή, η διοίκηση της Εθνικής δεν συμπεριέλαβε στο σχεδιασμό της για τη μείωση των NPEs κατά 14,3 δισ. ευρώ ως το τέλος του 2022 – μελλοντική- χρήση του σχεδίου της TτΕ, με τη διοίκησή της να αποφεύγει κατά την παρουσίαση του νέου στρατηγικού σχεδιασμού να αναφερθεί στη σημασία των δύο σχεδίων συλλογικής υποβοήθησης.

Ίσως τελικά να αποδειχθεί, όπως σημειώνουν στελέχη της χρηματιστηριακής αγοράς, ότι η χρησιμότητα των δύο σχεδίων εξαντλήθηκε, όταν έπρεπε να «γυρίσει» το κλίμα και να σταματήσει η κατρακύλα στις κεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών.

Ο επόμενος μήνας θα δείξει αν έχουν δίκαιο...