Μισθοί «ψίχουλα» για τους νέους επιστήμονες

Με λιγότερα από 800 ευρώ αμείβεται μηνιαίως το 73% των νέων πτυχιούχων (σ.σ. στοιχεία 2016) ενώ μάλιστα ένα ποσοστό της τάξεως του 16% πληρώνεται με λιγότερα και από 400 ευρώ. Αυτό προκύπτει από την μελέτη του ΙΟΒΕ «Εκπαίδευση και αγορά εργασίας» που παρουσιάστηκε χθες.

Σύμφωνα με αυτή, πέραν του γεγονότος ότι το 37% των πτυχιούχων ανώτατης εκπαίδευσης δεν έχει εργασία (έναντι 22% στην ΕΕ28) στο πρόβλημα έρχονται να προστεθούν και οι χαμηλές αμοιβές. Βέβαια η ανεργία των πτυχιούχων θα ήταν σημαντικά υψηλότερη αν δεν υπήρχε το «brain drain» και δεν είχαν φύγει περισσότεροι από 250.000 ειδικευμένοι νέοι για εργασία στο εξωτερικό.

Στην Ελλάδα όμως, οι αρνητικές συνέπειες της κρίσης, αποτυπώνονται και στις μισθολογικές απολαβές, καθώς σχεδόν 6 στους 10 εργαζόμενους (57%) οι οποίοι έλαβαν πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης μετά το 2011 δηλώνουν ότι λαμβάνουν μισθό από 400 έως 800 ευρώ, ενώ ποσοστό 16% δηλώνει ότι αμείβεται με λιγότερα από 400 ευρώ το μήνα.

Με λιγότερα από 800 ευρώ, πληρώνεται και ένας στου τέσσερις εργαζόμενους (24%) που έχουν αποκτήσει πτυχίο πριν το 2011. Ευτυχώς όμως, το ποσοστό των πτυχιούχων εργαζομένων που έλαβαν πτυχίο πριν το 2011 και αμείβονται με λιγότερα από 400 ευρώ, είναι 0,4%.

Από 801 έως 1.200 ευρώ δηλώνει ότι λαμβάνει το 52% όσων έλαβαν πτυχίο πριν το 2011 και το 23% όσων αποφοίτησαν μετά το 2011. Από 1.201 έως 1.600 ευρώ μηνιαίως, λαμβάνει το 15% των αποφοίτων πριν το 2011 και μόλις το 0,2% όσων έλαβαν πτυχίο μετά το 2011. Όσο για αυτούς που λαμβάνουν πάνω από 1.600 ευρώ, αυτοί και για τις δύο κατηγορίες είναι ελάχιστοι το ποσοστό απόκτησης πτυχίου προ το 2011 να είναι μόλις στο 0,5% και για αυτούς που αποφοίτησαν μετά το συγκεκριμένο έτος αναφοράς να είναι ένας στους χίλιους (0,1%).

Ως προς το 63% του πληθυσμού της χώρας με ανώτατη εκπαίδευση που το 2016 είχε εργασία, έναντι 76% το 2009, οι περισσότεροι από αυτούς έχουν ολοκληρώσει σπουδές στο ευρύτερο αντικείμενο Κοινωνικές επιστήμες-Οικονομικά-Νομικά (σχεδόν 1 στους 3 στο σύνολο των εργαζομένων με ανώτατη εκπαίδευση το 2016) και ακολουθούν οι απασχολούμενοι με σπουδές στον ευρύτερο τομέα Μηχανολογία- Βιομηχανία-Κατασκευές, της Υγείας και των Ανθρωπιστικών Επιστημών - Τέχνες. Οι εργαζόμενοι με σπουδές στις παραπάνω τέσσερις (ευρύτερες) κατηγορίες αποτελούν το 70% των εργαζομένων με ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα το 2016.

Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη το ποσοστό απασχόλησης η εικόνα των αποφοίτων ανώτατης εκπαίδευσης με βάση το πεδίο σπουδών είναι διαφορετική. Το υψηλότερο ποσοστό απασχόλησης το 2016 καταγράφεται στους αποφοίτους των επιστημών Υγείας και στους απόφοιτους σχολών πληροφορικής (71% και 69% αντίστοιχα). Στους αποφοίτους του πεδίου σπουδών Βιομηχανία - Κατασκευές το ποσοστό απασχόλησης διαμορφώθηκε στο 65% καταγράφοντας πτώση 16 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το 2009, ενώ στους αποφοίτους Κοινωνικών-Οικονομικών-Νομικών σπουδών ήταν αντίστοιχο με εκείνο με το σύνολο των εργαζόμενων με ανώτατη εκπαίδευση (63%).

Με βάση τον τομέα ανώτατης εκπαίδευσης τα υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης στους αποφοίτους πανεπιστημιακών σχολών καταγράφονται στους πτυχιούχους επιστημών Υγείας (κυρίως ιατρικών σχολών 74%) και των επιστημών Εκπαίδευσης (78%) όπου και η κάμψη σε σχέση με το 2009 είναι ηπιότερη.

Αντίθετα χαμηλότερα ποσοστά συγκεντρώνουν οι πτυχιούχοι επιστημών της Ζωής (50%) και Ξένων γλωσσών (52%) όπου καταγράφεται υποχώρηση κατά 24 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2009 εξέλιξη που υποδεικνύει τις περικοπές δαπανών των νοικοκυριών για την εκμάθηση κάποιας ξένης γλώσσας.

Στους πτυχιούχους του ευρύτερου πεδίου Κοινωνικές επιστήμες- Οικονομικά - Νομική το ποσοστό απασχόλησης το 2016 υποχώρησε κατά 17 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2009, όταν στους αποφοίτους ΤΕΙ η πτώση ήταν χαμηλότερη (9 ποσοστιαίες μονάδες) με αποτέλεσμα το ποσοστό απασχόλησης να διαμορφωθεί στο 68%.

Η κρίση που επηρεάζει τον κατασκευαστικό κλάδο αποτυπώνεται στους αποφοίτους του ευρύτερου πεδίου σπουδών Βιομηχανία - Κατασκευές όπου η πτώση του ποσοστού απασχόλησης ήταν αντίστοιχη (περίπου 16 ποσοστιαίες μονάδες) στους αποφοίτους πανεπιστημίων και ΤΕΙ.

Διαχρονικά το μικρότερο ποσοστό ανεργίας καταγράφεται στους αποφοίτους των επιστημών Υγείας. Το 2016 διαμορφώθηκε στο 10,6%, το χαμηλότερο για την τελευταία πενταετία. Αντίθετα, το ποσοστό ανεργίας στους αποφοίτους με σπουδές στις Κοινωνικές επιστήμες- Οικονομικά-Νομική διπλασιάστηκε το 2016 σε σχέση με το 2009 (17,5%), ενώ αντίστοιχη τάση παρατηρείται και στους αποφοίτους στο ευρύτερο πεδίο σπουδών Βιομηχανία- Κατασκευές (18,6%). Η πρόσβαση στην αγορά εργασίας είναι πιο δύσκολη στους αποφοίτους με σπουδές στις Ανθρωπιστικές επιστήμες-Τέχνες. Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε σημαντικά φτάνοντας στο 32% το 2013, υποχωρώντας κατόπιν στο 24% το 2016.

Στα υπόλοιπα πεδία σπουδών, αξιοσημείωτη όπως προαναφέρθηκε είναι η αρνητική επίδραση της οικονομικής ύφεσης στους απόφοιτους σχολών ξένων γλωσσών και επιστημών της Ζωής (π.χ. Βιοχημεία, Βιολογία), καθώς η άνοδος του ποσοστού ανεργίας το 2016 ξεπέρασε τις 20 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2009.

Χαμηλότερο από το μέσο όρο στο σύνολο των αποφοίτων ανώτατης εκπαίδευσης είναι το ποσοστό ανεργίας στο πεδίο σπουδών Υπηρεσίες, καθώς στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι στρατιωτικές σχολές και οι σχολές σωμάτων ασφαλείας όπου η επαγγελματική αποκατάσταση είναι άμεση, όπως επίσης και οι σχολές τουριστικών επαγγελμάτων οι απόφοιτοι των οποίων επηρεάζονται θετικά από την ανάπτυξη του τουριστικού τομέα στην Ελλάδα. Προκύπτει επίσης ότι η ανεργία πλήττει σε χαμηλότερο σχετικά βαθμό τους αποφοίτους Μαθηματικών και σχολών Στατιστικής.

Στους αποφοίτους ΤΕΙ αξιοσημείωτο είναι το υψηλό ποσοστό ανεργίας στους αποφοίτους επιστημών υγείας (π.χ. τμήματα νοσηλευτικής), ενώ σημαντική άνοδος καταγράφεται στους αποφοίτους Πληροφορικής.