Η κυβέρνηση ανοίγει τη «βεντάλια» των παροχών

Ο προϋπολογισμός του 2019 θα αποκαλύψει το εύρος των κυβερνητικών σχεδιασμών για μεταμνημονιακές παροχές και το κρας τεστ του προσχεδίου από τους θεσμούς έως τις 15 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, θα θέσει τα πραγματικά περιθώρια.

Από την κατάθεση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος στη Βουλή στις αρχές Ιουνίου, η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει πως σχεδιάζει να εφαρμόσει μόνιμες μειώσεις φόρων ύψους 700 εκατ. ευρώ το 2019. Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, στη χθεσινή του συνέντευξη (στο ΑΠΕ), είπε ότι εντός Ιουλίου θα εκπονηθεί μια μελέτη ώστε να αποφασιστεί πώς ακριβώς θα αξιοποιηθεί αυτός ο δημοσιονομικός χώρος, αν δηλαδή θα προκριθεί μείωση του ΕΝΦΙΑ ή των κοινωνικών εισφορών για παράδειγμα. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ήδη υπάρχουν εισηγήσεις και για στοχευμένες μειώσεις έμμεσων φόρων.

Την ίδια ώρα, κυβερνητικά στελέχη (σχετικές δηλώσεις χθες και από τον Γιώργο Κατρούγκαλο στο Θέμα 104,6) επιμένουν πως δεν πρόκειται να εφαρμοστεί η προνομοθετημένη μείωση των συντάξεων από την 1η Ιανουαρίου 2019, με κεντρικό επιχείρημα πως « δημοσιονομικά δεν χρειάζεται» ενώ το υπουργείο Εργασίας έχει θέσει τόσο στους ευρωπαϊκούς θεσμούς όσο και στο ΔΝΤ το ενδεχόμενο μιας πρώτης, έστω και συμβολικής, αύξησης του κατώτατου μισθού ήδη από το 2018.

Το νομοθετικό πλαίσιο αύξησης του κατώτατου μισθού προβλέπεται από το 2013 και αφορά αυξήσεις από το 2019, όμως στόχος του υπουργείου Εργασίας είναι να δοθεί ένα πρώτο σήμα αναπροσαρμογών εντός του τρέχοντος έτους. Το χρονοδιάγραμμα είναι σφιχτό και συγκεκριμένο, καθορίζεται από τον νόμο του 2013, ο οποίος μεταξύ άλλων περιγράφει τη σύσταση επιτροπής, διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και συγκεκριμένες εισηγήσεις από τους επιστημονικούς φορείς για τα πραγματικά δεδομένα και περιθώρια της οικονομίας. Αν τελικά υπάρξει περιθώριο αυξήσεων από το 2018, αρμόδιοι παράγοντες εξηγούν πως θα πρέπει να υπάρξει και νομοθετική αλλαγή επί των διαδικασιών ως προς τα χρονικά περιθώρια.

Η συμφωνία για μείωση των συντάξεων, από την άλλη πλευρά, ήρθε «πακέτο» με τη μείωση του αφορολογήτου τη διετία 2019-20, κατόπιν ισχυρών πιέσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, προκειμένου να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση του τρίτου Μνημονίου.

Τα δεδομένα, από τότε, σύμφωνα με το κυβερνητικό σκεπτικό, έχουν αλλάξει. Αφενός, μετά τις 20 Αυγούστου η Ελλάδα δεν θα είναι σε πρόγραμμα και κυρίως το ΔΝΤ δεν ενεργοποίησε ποτέ το δικό του πρόγραμμα για την Ελλάδα. Αφετέρου, η προσδοκία είναι πως και φέτος το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι πολύ παραπάνω από τον στόχο του 3,5% του ΑΕΠ και το 2019, ο στόχος θα επιτευχθεί χωρίς την εφαρμογή της προνομοθετημένης μείωσης των συντάξεων. Επομένως, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, «δεν χρειάζεται να κοπούν οι συντάξεις», ασχέτως εάν η σχετική μείωση αποτυπώνεται σε όλα τα κείμενα των δανειστών που σφράγισαν την ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης.

Στην παρούσα φάση, καμία πλευρά (δανειστές - κυβέρνηση) δεν επιβεβαιώνει συζητήσεις σχετικά με τις συντάξεις. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος άλλωστε, πολλές φορές τις προηγούμενες εβδομάδες έχει τονίσει ότι η συζήτηση δεν είναι της παρούσης, αφήνοντας διακριτικά ένα παράθυρο ανοιχτό για τη συνέχεια. Η συζήτηση αναμένεται, σύμφωνα με τις πληροφορίες, να ανοίξει το φθινόπωρο, με την κατάθεση του προϋπολογισμού του επόμενου έτους.

Η στάση των ευρωπαϊκών θεσμών δεν μπορεί να προεξοφληθεί, αν και μέχρι σήμερα σε όλες τις ερωτήσεις σχετικά με την ενδεχόμενη ακύρωση της μείωσης των συντάξεων, οι απαντήσεις είναι σχεδόν μονότονες και υποδεικνύουν τήρηση των συμφωνηθέντων. Η στάση του ΔΝΤ είναι μάλλον εύκολα προβλέψιμη. Δεδομένου ότι κατά την εκτίμηση του ΔΝΤ οι περικοπές στις συντάξεις και η μείωση του αφορολογήτου αποτελούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις αναμένεται να επιμείνει σε αυτές, ακόμα και εάν «τα νούμερα βγαίνουν».

Ένας επιπρόσθετος παράγοντας που θα κρίνει τα πραγματικά περιθώρια παροχών είναι η περιβόητη στάση των αγορών. Εάν η τυχόν ακύρωση των περικοπών στις συντάξεις γίνει σε περιβάλλον ασυμφωνίας με τους δανειστές, δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο κίνδυνος υπαναχώρησης από την απαιτούμενη μεταρρυθμιστική προσήλωση θα τιμολογηθεί αρνητικά.