Μέτρα για αποτελεσματικότερο ΦΠΑ εισηγείται η Κομισιόν

Η Επιτροπή πρότεινε σήμερα τις λεπτομερείς τεχνικές τροποποιήσεις των κανόνων της ΕΕ σχετικά με τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), με τις οποίες συμπληρώνεται η πρόσφατη πρότασή μας για αναμόρφωση του συστήματος ώστε να καταστεί περισσότερο ανθεκτικό έναντι της απάτης.

Οπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, η σημερινή δέσμη μέτρων τροποποιεί σημαντικά τους κανόνες σχετικά με τον ΦΠΑ και αναμένεται να διευκολύνει τις εταιρείες σε όλη την ΕΕ, θέτοντας τέλος στα 25 έτη του «μεταβατικού» καθεστώτος ΦΠΑ στην ενιαία αγορά. Τον περασμένο Οκτώβριο, η Επιτροπή πρότεινε τις βασικές αρχές για τη δημιουργία ενιαίου χώρου ΦΠΑ στην ΕΕ, γεγονός που θα βοηθήσει να αντιμετωπιστεί η απάτη που πλήττει, επί του παρόντος, τους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών μελών της ΕΕ και εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 50 δισ. ευρώ ετησίως. Με αυτά τα τεχνικά μέτρα, η Επιτροπή ευελπιστεί ότι τα κράτη μέλη θα αρχίσουν συζητήσεις σχετικά με τις ευρύτερες αρχές ή «ακρογωνιαίους λίθους» ενός απλούστερου και περισσότερο ανθεκτικού οριστικού συστήματος ΦΠΑ στην ΕΕ για τις εμπορευματικές συναλλαγές εντός της ΕΕ.

Ο Πιερ Μοσκοβισί, επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε τα εξής: «Οι προτάσεις που υποβάλλουμε σήμερα αποτελούν τα τελικά δομικά στοιχεία για την αναμόρφωση του συστήματος ΦΠΑ της ΕΕ. Θα ανοίξουν τον δρόμο για απλούστερους κανόνες, λιγότερη γραφειοκρατία και φιλικότερο προς το χρήστη σύστημα, χάρη στη διαδικτυακή μονοαπευθυντική θυρίδα για τους συναλλασσομένους. Είναι καιρός τα κράτη μέλη μας να επιδείξουν αμοιβαία εμπιστοσύνη όσον αφορά την είσπραξη του ΦΠΑ για ενδοενωσιακές συναλλαγές. Εκτιμούμε ότι με την προτεινόμενη μεταρρύθμιση θα ήταν δυνατό να μειωθεί κατά 80 % το ποσό των 50 δισ. ευρώ που χάνεται κάθε χρόνο λόγω διασυνοριακής απάτης στον τομέα του ΦΠΑ. Ελπίζω ότι τα κράτη μέλη θα αδράξουν πλέον αυτή την ευκαιρία για να θεσπίσουν ένα ποιοτικό σύστημα ΦΠΑ για την ΕΕ.»

Βασικά στοιχεία της πρότασης

Η θέση σε λειτουργία των ακρογωνιαίων λίθων του οριστικού συστήματος ΦΠΑ οδηγεί σε σημαντικές αλλαγές της οδηγίας ΦΠΑ. Από τα 408 άρθρα της οδηγίας ΦΠΑ, τα 200 περίπου θα χρειαστεί να προσαρμοστούν ώστε να επιτευχθούν τα ακόλουθα οφέλη για τις επιχειρήσεις και τους εθνικούς προϋπολογισμούς:

Απλούστευση του τρόπου φορολόγησης των αγαθών

Στο ισχύον σύστημα ΦΠΑ, οι εμπορευματικές συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων χωρίζονται σε δύο πράξεις: πώληση με απαλλαγή από τον ΦΠΑ στο κράτος μέλος καταγωγής και φορολογούμενη απόκτηση στο κράτος μέλος προορισμού. Με τη σημερινή πρόταση τίθεται τέλος σε αυτόν τον τεχνητό διαχωρισμό μιας ενιαίας εμπορικής συναλλαγής. Με τις τροποποιήσεις που περιέχονται στους κανόνες ΦΠΑ, εφόσον συμφωνηθούν, οι διασυνοριακές εμπορευματικές συναλλαγές θα ορίζονται ως «ενιαία φορολογητέα παροχή» και έτσι θα διασφαλίζεται ότι τα αγαθά φορολογούνται στο κράτος μέλος στο οποίο τερματίζεται η μεταφορά των αγαθών, όπως θα έπρεπε να συμβαίνει. Αναμένεται δραστική μείωση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ.

Ενιαία διαδικτυακή πύλη («μονοαπευθυντική θυρίδα») για τους συναλλασσομένους

Για να πραγματοποιηθεί η τροποποίηση των κανόνων ΦΠΑ όσο το δυνατόν πιο απρόσκοπτα για τις επιχειρήσεις, με τις σημερινές τροποποιήσεις θα θεσπιστούν οι απαραίτητες διατάξεις ώστε να δημιουργηθεί διαδικτυακή πύλη ή «μονοαπευθυντική θυρίδα» για όλους τους συναλλασσομένους στην ΕΕ που πραγματοποιούν συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων (B2B) προκειμένου να τακτοποιούν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τον ΦΠΑ, όπως ανακοινώθηκε με τις προτάσεις μεταρρύθμισης από την Επιτροπή τον Οκτώβριο του 2017. Το σύστημα αυτό θα διατίθεται επίσης σε εταιρείες εκτός της ΕΕ που επιθυμούν να πωλούν σε άλλες επιχειρήσεις εντός της Ένωσης και που, διαφορετικά, θα έπρεπε να εγγράφονται στα μητρώα ΦΠΑ σε κάθε κράτος μέλος. Εφόσον τεθούν σε ισχύ οι διατάξεις, οι επιχειρήσεις αυτές θα πρέπει απλώς να ορίζουν έναν μεσάζοντα στην ΕΕ ο οποίος θα αναλαμβάνει τα θέματα ΦΠΑ εκ μέρους τους.

Λιγότερη γραφειοκρατία

Με τις αλλαγές αναθεωρείται εκ βάθρων ο αυτοελεγχόμενος χαρακτήρας του ΦΠΑ και θα μειωθούν οι διοικητικές διατυπώσεις τις οποίες καλούνται να διεκπεραιώνουν οι επιχειρήσεις, όταν πωλούν σε άλλες εταιρείες σε άλλα κράτη μέλη. Για τις εμπορευματικές συναλλαγές δεν θα είναι πλέον αναγκαίες ειδικές υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων που συνδέονται με το μεταβατικό καθεστώς ΦΠΑ. Η περαιτέρω τιμολόγηση σχετικά με τις συναλλαγές στην ΕΕ θα διέπεται από τους κανόνες του κράτους μέλους του πωλητή, γεγονός που αναμένεται να την καταστήσει λιγότερο επαχθή για τον πωλητή.

Ο πωλητής είναι συνήθως υπεύθυνος για την είσπραξη του ΦΠΑ

Με τη σημερινή ανακοίνωση διευκρινίζεται ότι ο πωλητής είναι αυτός που θα πρέπει να χρεώνει τον οφειλόμενο ΦΠΑ για πώληση αγαθών στον πελάτη του σε άλλη χώρα της ΕΕ, με τον συντελεστή του κράτους μέλους προορισμού. Ο αποκτών τα αγαθά θα υπόκειται σε ΦΠΑ μόνο στην περίπτωση που ο πελάτης είναι πιστοποιημένος υποκείμενος στον φόρο (δηλ. αξιόπιστος φορολογούμενος, με την ιδιότητά του αυτή αναγνωρισμένη από τη φορολογική διοίκηση).

Ιστορικό

Το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενιαία αγορά της Ευρώπης. Αντικατέστησε φόρους κύκλου εργασιών που στρέβλωναν τον ανταγωνισμό και παρεμπόδιζαν την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών, ενώ τροποποιήθηκε στη συνέχεια ώστε να καταστεί δυνατή η κατάργηση των ελέγχων και των διατυπώσεων για αγαθά που διακινούνται μεταξύ κρατών μελών. Αποτελεί σημαντική και αυξανόμενη πηγή εσόδων για τα κράτη μέλη της ΕΕ, ύψους άνω του 1 τρισ. ευρώ το 2015, ποσό που αντιστοιχεί στο 7 % του ΑΕΠ της ΕΕ. Ένας από τους ιδίους πόρους της ΕΕ βασίζεται επίσης στον ΦΠΑ. Ως φόρος κατανάλωσης, είναι μία από τις περισσότερο φιλοαναπτυξιακές μορφές φορολόγησης.

Η Επιτροπή έχει πιέσει συστηματικά για τη μεταρρύθμιση του συστήματος ΦΠΑ. Στο σχέδιο δράσης της για τον ΦΠΑ, του 2016, η Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεσή της να προτείνει οριστικό σύστημα ΦΠΑ για την ΕΕ.

Έκτοτε, έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά νέους κανόνες που συμφωνήθηκαν σχετικά με τον ΦΠΑ για τις διαδικτυακές πωλήσεις, ενώ η Επιτροπή έχει ήδη παρουσιάσει τις προτάσεις της σχετικά με τις βασικές αρχές στις οποίες θα βασίζεται το μελλοντικό οριστικό σύστημα ΦΠΑ στην ΕΕ, καθώς και μια σημαντική μεταρρύθμιση του τρόπου με τον οποίο καθορίζονται οι συντελεστές του ΦΠΑ στα κράτη μέλη της ΕΕ.

Η σημερινή πρόταση αποτελεί συνέχεια αυτών των προηγούμενων ενεργειών. Έχουμε λάβει υπόψη τις απόψεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σύμφωνα με τις οποίες τυχόν μελλοντικό σύστημα ΦΠΑ θα πρέπει να βασίζεται στην αρχή της φορολόγησης στον τόπο προορισμού, δηλ. στον τόπο όπου καταναλώνονται τα αγαθά ή οι υπηρεσίες.