Πώς θα διαγραφούν παλαιά χρέη προς τα Ταμεία

Την ψήφιση της διάταξης που θα προβλέπει την υπό προϋποθέσεις διαγραφή αμφισβητούμενων οφειλών, οι οποίες είχαν βεβαιωθεί πριν από τη λειτουργία του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) αναμένουν χιλιάδες ασφαλισμένοι. Το σχέδιο νόμου αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή εντός των επόμενων ημερών και μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει ασφαλιστικές διατάξεις αλλά και τη νέα αρχιτεκτονική των προστίμων για την ανασφάλιστη εργασία.

Ειδικά όμως η διάταξη για τη διαγραφή αμφισβητούμενων οφειλών αναμένεται από δεκάδες χιλιάδες ασφαλισμένους, που έχουν οφειλές για το διάστημα έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2016, πριν δηλαδή από τη δημιουργία του ΕΦΚΑ, και ήταν κατά το διάστημα αυτό παράλληλα ασφαλισμένοι.

Η διάταξη θα δίνει τη δυνατότητα διαγραφής των χρεών αυτών, εφόσον προκύπτει «εύλογη αμφιβολία» για το αν έπρεπε να είναι ασφαλισμένοι σε δύο ή περισσότερα ταμεία, αν υπάρχουν αντικρουόμενες διοικητικές ή δικαστικές αποφάσεις και εφόσον υπάρχει πλήρης ασφάλιση κατά την ίδια περίοδο, για την οποία δεν υπάρχουν οφειλές.

Οι ειδικοί εκτιμούν πως πρόκειται για ρύθμιση που θα δώσει ανάσα σε χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες, μηχανικούς, γιατρούς, δικηγόρους, δημοσιογράφους αλλά και αγρότες και θα λύσει διαμάχες και αμφισβητήσεις ετών, που δυσχεραίνουν τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης αλλά και των ασφαλισμένων, οι οποίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών από το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών, καθώς με τις προσαυξήσεις ετών, οι οφειλές σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνούν και τις 100.000 ευρώ. Επισημαίνουν όμως ότι απαιτείται μεγάλη προσοχή, ώστε να διασφαλιστεί η νομιμότητα σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας. 

Αναλυτικά, η τελική διάταξη που θα περιλαμβάνεται στο σχέδιο νόμου ορίζει ότι:

1. Βεβαιωμένες ή μη οφειλές προς πρώην Φορείς κοινωνικής ασφάλισης ή το Δημόσιο, οι οποίες δημιουργήθηκαν λόγω εύλογης αμφιβολίας περί την υποχρέωση υπαγωγής ή μη στην παράλληλη ασφάλιση δύο ή περισσότερων πρώην Φορέων ασφάλισης ή του Δημοσίου για το χρονικό διάστημα έως 31/12/2016, δύνανται να διαγράφονται ή να απαλλάσσονται τυχόν επιβληθέντων πρόσθετων τελών, τόκων, προσαυξήσεων και επιβαρύνσεων, σύμφωνα με τη διαδικασία που περιγράφεται στο παρόν άρθρο.

Τυχόν καταβληθέντα από τους ασφαλισμένους ποσά έναντι των ανωτέρω οφειλών δεν επιστρέφονται και δεν αναζητούνται.

2. Η εύλογη αμφιβολία μπορεί να αποδεικνύεται ενδεικτικά από τα ακόλουθα κριτήρια: (α) ύπαρξη δικαστικής απόφασης υπέρ του ασφαλισμένου-οφειλέτη, (β) ύπαρξη αντίθετων αποφάσεων των δικαστηρίων επί του ιδίου δυσχερώς ερμηνευόμενου νομικού θέματος, (γ) προηγούμενη μακρόχρονη πρακτική της διοίκησης συνεπεία της οποίας είχε δημιουργηθεί στα υπόχρεα πρόσωπα η πεποίθηση περί μη υπαγωγής στην ασφάλιση, (δ) ύπαρξη διαφορετικών οδηγιών επί του θέματος από τη διοίκηση, (ε) πλήρης ασφάλιση από μισθωτή ή μη μισθωτή απασχόληση κατά την ίδια χρονική περίοδο για την οποία έχουν καταλογιστεί εισφορές από Φορέα ασφάλισης μισθωτών ή μη μισθωτών.

3. Για την επίλυση των ανωτέρω ασφαλιστικών αμφισβητήσεων εκδίδεται, για κάθε εξεταζόμενη κατηγορία ασφαλισμένων, απόφαση του υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ύστερα από σχετική γνωμοδότηση του Συμβουλίου Κοινωνικής Ασφάλισης, με την οποία καθορίζονται οι όροι και προϋποθέσεις εξαίρεσης από την υποχρεωτική ασφάλιση των ανωτέρω εξεταζόμενων ασφαλιστικών περιπτώσεων και κάθε άλλο σχετικό αναγκαίο ζήτημα.

Προσοχή: Για την υπαγωγή των ασφαλισμένων στη συγκεκριμένη υπουργική απόφαση επίλυσης ασφαλιστικής αμφισβήτησης, θα πρέπει να υποβάλλεται σχετικό αίτημα από τους ενδιαφερόμενους στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, του ΕΤΕΑΕΠ και των λοιπών φορέων κοινωνικής ασφάλισης. Το αίτημα θα εξετάζεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης, οι οποίες και θα εκδίδουν την τελική διαγραφή.

Η διάταξη θα ορίζει ότι η διαγραφή θα εφαρμόζονται σε περιπτώσεις ασφαλισμένων των οποίων οι υποθέσεις βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας, ακόμα και αν αυτές έχουν κριθεί από τα αρμόδια όργανα σε πρώτο ή δεύτερο βαθμό.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, χρήση της διάταξης θα μπορούν να κάνουν ασφαλισμένοι μετά την 1η/1/1993, οι οποίοι είχαν δικαίωμα να εξαιρεθούν από την ασφάλιση του ΟΑΕΕ, εφόσον ήταν μισθωτοί σε κάποιον άλλο ασφαλιστικό φορέα, όμως δεν έπαιρναν εξαίρεση από την ασφάλιση του ΟΑΕΕ.

Μπορούν επίσης να ενταχθούν και οι ασφαλισμένοι πριν την 1η /1/1993, οι οποίοι με βάση το νόμο έπρεπε να καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές από κάθε δραστηριότητά τους, καθώς δεν τους αναγνωριζόταν το δικαίωμα της παράλληλης ασφάλισης και σήμερα βρίσκονται στα δικαστήρια, καθώς και ανεξάρτητα απασχολούμενοι, κυρίως μηχανικοί και δικηγόροι, οι οποίοι εντάχθηκαν υποχρεωτικά και στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ από 1/8/10, με δυνατότητα επιλογής μόνο του φορέα παροχών Κλάδου Υγείας.

Τέλος, χρήση της διάταξης θα μπορούν να κάνουν και όσοι ασκούσαν δραστηριότητα σε χωριά ή οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων και κρίθηκε ότι υπάγονται στην υποχρεωτική ασφάλιση του πρώην ΟΑΕΕ, ενώ είχαν καταβάλει εισφορές στον ΟΓΑ και αντίστροφα.