Σκωτσέζικο ντους από ΔΝΤ για την ανάπτυξη

Τον περασμένο Οκτώβριο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εμφανιζόταν περισσότερο αισιόδοξο σε σχέση με την ελληνική κυβέρνηση και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, αναφορικά με τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2018. Προέβλεπε, τότε, ρυθμό ανάπτυξης 2,6% του ΑΕΠ για φέτος, όταν το υπουργείο Οικονομικών έθετε τον πήχη οριακά χαμηλότερα, στο 2,5%.

Οι σημερινές νεότερες προβλέψεις του ΔΝΤ, όπως αποτυπώνονται στην ετήσια έκθεση World Economic Outlook στο πλαίσιο της εαρινής συνόδου του Ταμείου, είναι αισθητά χαμηλότερες. Ο πήχης τίθεται στο 2% για φέτος και ακόμα χαμηλότερα, στο 1,8%, το κρίσιμο 2019, ενώ ανεπισήμως, μέσω των κατευθυντήριων γραμμών κατάρτισης του νέου Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, το υπουργείο Οικονομικών έχει αναθεωρήσει τον στόχο σε 2,3% του ΑΕΠ. Την ίδια ώρα, πληροφορίες αναφέρουν ότι και το ευρωπαϊκό σκέλος των θεσμών προετοιμάζεται για καθοδική αναθεώρηση των προβλέψεων στην περιοχή του 1,9% με 2%.

Την ίδια στιγμή ωστόσο το ΔΝΤ προχωρά σε μια αντίστροφη κίνηση. Βάζει τον πήχη για την πιο μακροπρόθεσμη ανάπτυξη (2023) στο 1,9%, ποσοστό σχεδόν υπερδιπλάσιο από την προηγούμενη εκτίμηση (έβλεπε τον Οκτώβριο του 2017 άνοδο ΑΕΠ 1% του ΑΕΠ για το 2021).

Η εξέλιξη αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία υπό το πρίσμα ότι μια από τις βασικές διαφωνίες μεταξύ Ευρώπης και Ταμείο αφορά την μακροπρόθεσμη προοπτική ανάπτυξης της οικονομίας που παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους.

Παράλληλα, στην έκθεση του ΔΝΤ ενσωματώνονται ακόμα προβλέψεις αναφορικά με σταδιακή αποκλιμάκωση της ανεργίας από 21,5% του εργατικού δυναμικού πέρυσι σε 19,8% φέτος και 18% το 2019, σταθεροποίηση του ελλείμματος ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στη ζώνη του 0,6%-0,8% του ΑΕΠ (συγκεκριμένα -0,8% πέρυσι και φέτος και -0,6% το 2019 αλλά 0% το 2023) και χαμηλού πληθωρισμού (1,1% πέρυσι, 0,7% το 2018 και 1,1% το 2019 αλλά 1,7% το 2023).

Κληθείς να σχολιάσει τις διαπραγματεύσεις για τη συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα και το χρέος, υπό το πρίσμα και των επί τα χείρω αναθεωρήσεων των εκτιμήσεων για το ΑΕΠ, ο Maurice Obstfeld, επικεφαλής οικονομολόγος του Ταμείου, στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε, δήλωσε πως η διαρκής άποψη του Ταμείου είναι ότι χρειάζεται ελάφρυνση χρέους και «δουλεύουμε γι' αυτό». Οι κατάλληλες πολιτικές και η ελάφρυνση χρέους είναι ο τρόπος να προχωρήσουμε, τόνισε.

Οι τράπεζες στην Ευρώπη

Στην έκθεση, το Ταμείο στέλνει και μήνυμα για τις ευρωπαϊκές τράπεζες με ειδική αναφορά σε Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία, όσον αφορά την αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «στην ευρωζώνη, η συνεχιζόμενη πρόοδος στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι απαραίτητη για την εξάλειψη της κληρονομιάς της κρίσης και την άρση των περιορισμών στη χορήγηση πιστώσεων (ιδίως στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Πορτογαλία)».

Συνεχίζει σημειώνοντας ότι «ευρύτερα, υπάρχει ανάγκη για βελτίωση της αποδοτικότητας κόστους και της κερδοφορίας των τραπεζών, κάτι που θα απαιτήσει ενεργή επιτήρηση και συγχωνεύσεις σε οικονομίες με πολλές τράπεζες. Κατάλληλη και αναμενόμενη χρήση bail in και προληπτικών ανακεφαλαιοποιήσεων θα είναι κρίσιμη για να μειωθεί η αβεβαιότητα και το ρίσκο σε καταστάσεις οικονομικής πίεσης, όσο και για να περιοριστεί το βάρος που επωμίζονται οι φορολογούμενοι. Για όλη την ευρωζώνη, η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης παραμένει προτεραιότητα για να μπει το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε ισχυρότερο βηματισμό».

Το πρωτογενές πλεόνασμα

Αύριο αναμένεται να δοθούν στη δημοσιότητα και οι νεότερες προβλέψεις του ΔΝΤ αναφορικά με την πορεία των πρωτογενών πλεονασμάτων και του χρέους. Στην τελευταία έκθεσή του, τον περασμένο Οκτώβριο, το Ταμείο εκτιμούσε πως φέτος το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι της τάξεως του 2,2% του ΑΕΠ έναντι στόχου για 3,5%, ενώ υπό την προϋπόθεση εφαρμογής των προνομοθετημένων μέτρων για περικοπές συντάξεων και αφορολογήτου, όπως προβλέπεται στο πρόγραμμα του ESM, θα «έβγαιναν τα νούμερα» του πλεονάσματος για τη διετία 2019-20 στο 3,5% του ΑΕΠ. Κατά την άποψη του Ταμείου, όμως, όπως είχε εκφραστεί πέρυσι το καλοκαίρι, θα έπρεπε να εφαρμοστούν ταυτόχρονα οι περικοπές σε συντάξεις και αφορολόγητο από το 2019.
Πρόσφατα Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανέφεραν στις Βρυξέλλες πως το Ταμείο επιμένει σε αυτή του τη θέση, χωρίς μάλιστα να προβλέπει τη δυνατότητα παράλληλης εφαρμογής αντίμετρων.

Οι αυριανές προβλέψεις για τα πλεονάσματα αναμένεται να δώσουν ένα στίγμα προθέσεων, αν και οι οριστικές αποφάσεις δεν αποκλείεται να αργήσουν. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το ΔΝΤ θέλει πριν δώσει την τελική του ετυμηγορία, να έχει πλήρη εικόνα τόσο για το περυσινό πλεόνασμα (ανακοινώσεις από τη Eurostat στις 23 Απριλίου) όσο και για τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το πρώτο τρίμηνο του έτους (ανακοινώσεις από την ΕΛΣΤΑΤ στις αρχές Ιουνίου).