Τα πρώτα ελπιδοφόρα μηνύματα από το μέτωπο των προβληματικών στεγαστικών δανείων έστειλαν στις τράπεζες τα στοιχεία του Δεκεμβρίου καθώς, για πρώτη φορά, παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη αύξηση τόσο στον αριθμό των ρυθμίσεων, όσο και στο ύψος των εισπράξεων.
Σύμφωνα με την Εθνική Τράπεζα, οι ρυθμίσεις τον τελευταίο μήνα του 2017 έτρεξαν με αύξηση 15%, ενώ οι εισπράξεις αυξήθηκαν με ρυθμό υψηλότερο του 20% στην υποκατηγορία στεγαστικών δανείων. Πρόκειται για την καλύτερη μηνιαία επίδοση της περασμένης χρονιάς.
Ελαφρώς καλύτερα ήταν τα νούμερα για την Πειραιώς. Οι ρυθμίσεις στα προβληματικά στεγαστικά δάνεια αυξήθηκαν κατά 22% σε σχέση με τον Νοέμβριο, με αποτέλεσμα, κατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους, οι εισπράξεις στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα λιανικής να καταγράψουν άνοδο της τάξης του 40%, σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο.
Παρά τις ιδιαιτερότητες που έχει ο Δεκέμβριος (καταβολή δώρου, επιδομάτων από κυβέρνηση κ.ά.), οι παραπάνω επιδόσεις δείχνουν ότι, υπό την πίεση της καταγγελίας δανείων και των επικείμενων πλειστηριασμών, μέρος των δανειοληπτών σπεύδει να ρυθμίσει ή σε κάποιες περιπτώσεις να διευθετήσει οριστικά τις οφειλές του για στεγαστικά δάνεια.
Από την περασμένη Άνοιξη, οι τράπεζες καταγγέλλουν, κάθε μήνα, χιλιάδες δάνεια, οι δανειολήπτες των οποίων αρνούνται να συνεργαστούν. Με βάση τα στοιχεία, περίπου ένας στους πέντε δανειολήπτες, των οποίων τα δάνεια καταγγέλλονται, προσέρχεται στην τράπεζα, ζητώντας ρύθμιση ή προτείνοντας οριστικό διακανονισμό, προσφέροντας στις τράπεζες «καθαρό χρήμα».
Πρόκειται για ενθαρρυντικό ποσοστό (σ.σ. περίπου 20%), που δείχνει τον εφησυχασμό, ο οποίος είχε επέλθει σε μέρος των δανειοληπτών από το γεγονός ότι είχαν ατονήσει τα προηγούμενα χρόνια οι καταγγελίες δανείων. Δεν είναι τυχαίο ότι περισσότεροι αντιδρούν αμέσως μετά την αποστολή εξωδίκου, με το οποίο γνωστοποιεί η τράπεζα την πρόθεσή της να καταγγείλει το δάνειο.
«Ως πρόσφατα τα εξώδικα δεν τρόμαζαν κανέναν», σημειώνουν τραπεζικά στελέχη, που ασχολούνται με προβληματικά δάνεια λιανικής, σημειώνοντας ότι το κλίμα αρχίζει να αλλάζει, καθώς οι δανειολήπτες συνειδητοποιούν ότι η απραγία των τραπεζών τελείωσε.
Σημειώνεται ότι λόγω της απαγόρευσης των πλειστηριασμών και εν συνεχεία των απεργιών και της αποχής δικηγόρων και συμβολαιογράφων, οι τράπεζες είχαν μειώσει, τα προηγούμενα χρόνια, τον ρυθμό των καταγγελιών. Αυτό άλλαξε, σταδιακά, μετά την κατάθεση των επιχειρησιακών πλάνων μείωσης στα «κόκκινα» δάνεια και τη σχετική πίεση υλοποίησής τους από πλευράς επόπτη.
Μικρότερος αριθμός δανειοληπτών προσέρχεται για ρύθμιση ή διακανονισμό στο επόμενο στάδιο, όταν, δηλαδή, έχουν ξεκινήσει τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης. Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, οι τραπεζίτες ξαφνιάζονται από τις προτάσεις οριστικής διευθέτησης που καταθέτουν οι δανειολήπτες και κυρίως από τη δυνατότητά τους να βάλουν φρέσκο χρήμα στο τραπέζι.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση δανειολήπτη, ο οποίος για δάνειο σε οριστική καθυστέρηση, συνολικού ύψους 500 χιλ. ευρώ, προσήλθε, μετά την καταγγελία του, στην τράπεζα και πρότεινε οριστικό διακανονισμό, με καταβολή από την πλευρά του 350 χιλ. ευρώ εφάπαξ και διαγραφή των τόκων από την τράπεζα.
Όταν ρωτήθηκε γιατί δεν απαντούσε, τους προηγούμενους μήνες, στις συνεχείς οχλήσεις της τράπεζας, είπε ότι περίμενε καλύτερες συνθήκες για την οριστική διευθέτηση της οφειλής του.
Οι επικείμενοι πλειστηριασμοί δημιουργούν πίεση
Η ανησυχία που δημιουργεί η συζήτηση για επανεκκίνηση των πλειστηριασμών παίζει επίσης τον ρόλο της, όπως βέβαια και το γεγονός ότι οι τράπεζες προσφέρουν πλέον τυποποιημένες ή tailormade ρυθμίσεις μερικής διαγραφής χρέους, με βάση την τρέχουσα εμπορική αξία του ακινήτου.
«Εξαφανισμένοι» από τις τράπεζες δανειολήπτες, υπό την πίεση που δημιουργεί η επάνοδος στην ομαλότητα με τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, προσέρχονται ζητώντας ρύθμιση. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που μετά την αποστολή εξωδίκου σπεύδουν να υποβάλουν αίτηση υπαγωγής στον νόμο Κατσέλη. Σύμφωνα, όμως, με τις τράπεζες, ο αριθμός τους μειώνεται από το 2016 και έπειτα.
Γιατί… κρατούν μικρό καλάθι οι τραπεζίτες
Παρότι τα στοιχεία είναι ενθαρρυντικά, οι τραπεζίτες… κρατούν μικρό καλάθι, σημειώνοντας ότι μετά από τόσα χρόνια χωρίς πλειστηριασμούς και σοβαρές καταγγελίες, η αύξηση των ρυθμίσεων και των εισπράξεων του Δεκεμβρίου αποτελεί λογικό επακόλουθο.
Η τάση αφενός πρέπει να συνεχισθεί, αφετέρου να ενισχυθεί, προκειμένου να δημιουργηθεί αισιοδοξία για βελτίωση των «πενιχρών», ως σήμερα, εισπράξεων από ρυθμίσεις και οριστικές διευθετήσεις προβληματικών στεγαστικών δανείων.