Πολυνομοσχέδιο: Οι 10 αλλαγές για επιχειρήσεις-καταναλωτές 

Ένα εντελώς διαφορετικό μοντέλο ελέγχου των επιχειρήσεων και των προϊόντων εισάγεται μέσω του πολυνομοσχεδίου, ενώ την ίδια στιγμή, άλλες διατάξεις αλλάζουν τις ρυθμίσεις που αφορούν τους καταναλωτές.

Πέραν αυτών, στο πολυνομοσχέδιο υπάρχουν και λοιπές διατάξεις του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης που σχετίζονται με τις δραστηριότητες logistics, τα επιχειρηματικά πάρκα, την κατοχύρωση των ευρεσιτεχνιών, τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις και την αύξηση του χρόνου διάρκειας βιομηχανικών αδειών.

Σε ό,τι αφορά τους ελέγχους επιχειρήσεων και προϊόντων, σύμφωνα με το νομοσχέδιο θα είναι στοχευμένοι και βασισμένοι στην αρχή του επιπέδου της επικινδυνότητάς τους, ενώ όλα τα στοιχεία των ελέγχων και η μεθοδολογία θα αναρτώνται στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Άσκησης Δραστηριοτήτων και Ελέγχων (ΟΠΣ - ΑΔΕ).

Ο έλεγχος των εγκαταστάσεων

Βάσει του νομοσχεδίου, οι έλεγχοι στις εγκαταστάσεις θα γίνονται με προτυποποιημένες και ομογενοποιημένες παραμέτρους, ενώ η μεθοδολογία κατάρτισης του προγράμματος ελέγχων των εγκαταστάσεων θα βασίζεται ιδίως σε τέσσερα ειδικά κριτήρια, τα οποία είναι:

1. Ο βαθμός κινδύνου που ενέχει κάθε οικονομική δραστηριότητα.

2. Το μέγεθος της οικονομικής δραστηριότητας μιας συγκεκριμένης εγκατάστασης.

3. Το ιστορικό συμμόρφωσης του συγκεκριμένου οικονομικού φορέα ή της εγκατάστασης.

4. Η ύπαρξη συστήματος διαχείρισης κινδύνων ή η έλλειψη αυτού.

Τα κριτήρια για τα προϊόντα

Αντίστοιχα, η μεθοδολογία κατάρτισης του προγράμματος ελέγχων των προϊόντων θα βασίζεται στον συνδυασμό της σοβαρότητας και της πιθανότητας της βλάβης που το προϊόν δύναται να επιφέρει στην υγεία του καταναλωτή και περιλαμβάνει ιδίως δύο κριτήρια:

α) Τον βαθμό κινδύνου του προϊόντος, ο οποίος προσδιορίζεται με βάση την περιγραφή, τα χαρακτηριστικά και τη σκοπούμενη χρήση του, τον συνολικό χρόνο ζωής του και την ύπαρξη ή μη προειδοποιητικών ετικετών και επισημάνσεων στο προϊόν. Για τον προσδιορισμό του βαθμού κινδύνου θα λαμβάνονται υπόψη πληροφορίες από την αξιολόγηση της συμμόρφωσης για παρόμοια προϊόντα μέσω των διαφόρων ενωσιακών μηχανισμών ανταλλαγής πληροφοριών.

β) Την ομάδα και τον αριθμό των καταναλωτών για τους οποίους προορίζεται το προϊόν. Ιδίως θα εξετάζεται εάν το προϊόν χρησιμοποιείται ή όχι από ευάλωτες ομάδες καταναλωτών.

Την ίδια στιγμή, μέσω της υποχρεωτικής διασύνδεσης όλων των εποπτικών αρχών με το ΟΠΣ ΑΔΕ, επιδιώκεται η διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού σχεδιασμού των ελέγχων με βάση την αξιολόγηση του επιπέδου του κινδύνου της κάθε εγκατάστασης και κάθε προϊόντος.

Στο πλαίσιο αυτό:

1) θα αποφεύγονται οι επαναλαμβανόμενοι έλεγχοι στις περιπτώσεις που δεν παρατηρούνται υψηλά ποσοστά μη συμμόρφωσης ή υψηλά επίπεδα κινδύνου.

2) μέσω του συστήματος θα είναι προσβάσιμα όλα τα στοιχεία για τους ελέγχους που έχουν πραγματοποιηθεί και το ιστορικό συμμόρφωσης κάθε επιχείρησης.

Διευκρινίζεται ότι στο ΟΠΣ ΑΔΕ θα καταγράφονται όλα τα δεδομένα σχετικά με τον προγραμματισμό των ελέγχων καθώς και τα αποτελέσματα αυτών. Οπότε, η κάθε αρχή θα γνωρίζει ποιοι έλεγχοι έχουν πραγματοποιηθεί και ποιοι απομένουν.

Για τον καλύτερο συντονισμό των ελέγχων συστήνεται Διεύθυνση Συντονισμού και Παρακολούθησης του κανονιστικού πλαισίου για το επιχειρηματικό περιβάλλον στη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης.

Αύξηση διάρκειας ζωής των βιομηχανικών αδειών

Επειδή παρατηρήθηκε πως, ιδίως στη σημερινή οικονομική συγκυρία, το διάστημα υλοποίησης της εγκατάστασης (3 συν 3 έτη) είναι περιορισμένο, γι’ αυτό και τροποποιείται η διάρκεια της έγκρισης εγκατάστασης προς μεγαλύτερο όριο. Συνεπώς, η διάρκεια της έγκρισης εγκατάστασης που αφορά την υλοποίηση της μονάδας αυξάνεται σε 5 έτη, με δυνατότητα παράτασης μέχρι 5 ακόμα έτη.

Η προστασία του καταναλωτή

Στο σκέλος της προστασίας του καταναλωτή τίθενται ενιαίοι ορισμοί του προμηθευτή, αλλά και του πωλητή ή του παραγωγού, οι οποίοι αποτελούν εξειδίκευση του ορισμού του προμηθευτή ανάλογα με τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από την εκάστοτε ασκούμενη από αυτόν εμπορική δραστηριότητα.

Επίσης:

1. Αποσαφηνίζονται οι έννοιες της εμπορικής και της νόμιμης εγγύησης. Συγκεκριμένα, η νόμιμη εγγύηση αποτελεί ειδικότερη έκφανση των δικαιωμάτων από την πώληση. Ενώ ως σήμερα ο καταναλωτής γνώριζε μόνο την εμπορική εγγύηση που συνήθως συνοδεύει το προϊόν, δεν του ήταν γνωστά τα δικαιώματα που απορρέουν από τη νόμιμη.

2. Πλέον οι πωλητές είναι υποχρεωμένοι να αποσαφηνίζουν στους καταναλωτές αν προσφέρεται ή όχι εμπορική εγγύηση (πέραν της νόμιμης) είτε από τον κατασκευαστή είτε από τον πωλητή για προϊόντα, τα οποία εύλογα ο καταναλωτής αναμένει την παροχή εγγύησης, λόγω της φύσης του αγαθού, την αναμενόμενη πιθανή διάρκεια ζωής τους, την τεχνολογική τους περιπλοκότητα και τα επικρατούντα συναλλακτικά ήθη (όπως ενδεικτικά τα τεχνολογικά αγαθά, τα αυτοκίνητα, οι οικοσκευές κ.λπ.).

3. Ωστόσο, οι πωλητές δεν είναι υποχρεωμένοι να προσφέρουν επιπλέον (εμπορική) εγγύηση, η οποία είναι κάθε ανάληψη υποχρέωσης πέραν της νόμιμης εγγύησης για επιστροφή του καταβληθέντος τιμήματος, αντικατάσταση, επισκευή ή φροντίδα με οποιονδήποτε τρόπο του καταναλωτικού αγαθού, αν αυτό δεν ανταποκρίνεται στα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στη δήλωση της εγγύησης ή στη σχετική διαφήμιση.

4. Ρυθμίζονται τα ζητήματα της υποστήριξης μετά την πώληση ενός προϊόντος, η οποία συνίσταται στη συνεχή παροχή τεχνικών υπηρεσιών για τη συντήρηση και επισκευή του προϊόντος, καθώς και την ευχέρεια προμήθειας ανταλλακτικών και άλλων τυχόν αγαθών, που απαιτούνται για τη χρήση του και σύμφωνα με τον προορισμό του. Το χρονικό διάστημα για το οποίο ο πωλητής ή ο παραγωγός αναλαμβάνει τη σχετική υποχρέωση υποστήριξης θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να προσφέρεται στον καταναλωτή για τουλάχιστον 2 έτη.

5. Ορίζονται αυστηρά πρόστιμα και σε περιπτώσεις παράβασης της νομοθεσίας, προβλέπεται η επιβολή προστίμου από 1.500 ευρώ έως 1.000.000 ευρώ, ενώ σε περίπτωση που εκδοθούν σε βάρος του ίδιου προμηθευτή, πωλητή, παραγωγού ή διανομέα περισσότερες από τρεις αποφάσεις επιβολής προστίμου, το ανώτατο όριο προστίμου διπλασιάζεται.

6. Εισάγονται ειδικές ρυθμίσεις για την απαγόρευση διάθεσης προϊόντων τα οποία ενέχουν κινδύνους για την ψυχική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων ή καλλιεργούν διακρίσεις λόγω φυλής, φύλου, θρησκείας, ιθαγένειας, αναπηρίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού.

7. Περαιτέρω, γίνεται ειδική μνεία στα ζητήματα που σχετίζονται με την επισήμανση και τη διαφήμιση των ηλεκτρονικών προϊόντων ψυχαγωγίας όπως ηλεκτρονικά παιχνίδια και βιντεοπαιχνίδια, όταν αυτά προορίζονται για ανήλικους καταναλωτές. Αντίστοιχες υποχρεώσεις προβλέπονται και για τις επιχειρήσεις που διαθέτουν δωρεάν ή έναντι πληρωμής τη χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών και λοιπών ψηφιακών εφαρμογών στους καταναλωτές.

Οι εμπορικές εκθέσεις

Τάξη στο καθεστώς των εμπορικών εκθέσεων και των εκθεσιακών κέντρων τίθεται με το πολυνομοσχέδιο.

1. Πλέον, ως «εμπορική έκθεση» θα ονομάζεται η σύντομης διάρκειας εκδήλωση κατά την οποία, προϊόντα, υπηρεσίες και πληροφορίες, εκτός έργων τέχνης, επιδεικνύονται και προωθούνται από σημαντικό αριθμό εκθετών σε εμπορικούς επισκέπτες και ενδεχομένως στο ευρύ κοινό και διενεργείται αποκλειστικά εντός εκθεσιακού χώρου ή εκθεσιακού κέντρου, ανεξαρτήτως του διακριτικού τίτλου ή της επωνυμίας που φέρει.

2. «Διεθνής εμπορική έκθεση» θα καλείται η εμπορική έκθεση η οποία λαμβάνει χώρα αποκλειστικά εντός εκθεσιακού χώρου ή εκθεσιακού κέντρου και στην οποία συμμετέχει σημαντικός αριθμός διεθνών εκθετών ή την επισκέπτεται σημαντικός αριθμός διεθνών εμπορικών επισκεπτών.

3. Ως εκθεσιακός χώρος ορίζεται έκταση η οποία διαθέτει μόνιμα στεγασμένο χώρο μικτού εμβαδού τουλάχιστον 500 τετραγωνικών μέτρων και άδεια καταλληλότητας για τη διενέργεια εμπορικών εκθέσεων.

4. Ως εκθεσιακό κέντρο ορίζεται έκταση η οποία διαθέτει μόνιμα στεγασμένο χώρο μικτού εμβαδού τουλάχιστον 2.000 τετραγωνικών μέτρων και άδεια καταλληλότητας για τη διενέργεια εμπορικών εκθέσεων.

Τα logistics και οι απαλλοτριώσεις

Στο ίδιο νομοσχέδιο έχουν ενσωματωθεί και οι διατάξεις για την απλούστευση του πλαισίου άσκησης δραστηριοτήτων εντός κέντρων αποθήκευσης και διανομής, ενώ καθορίζεται και ο τρόπος κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης.

Σύμφωνα με το πολυνομοσχέδιο, η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου, καθώς και η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε βάρος αυτού για δημόσια ωφέλεια, εφόσον επιτρέπεται από το νόμο, κηρύσσεται:

α. Με απόφαση του αρμόδιου υπουργού, ανάλογα με τον σκοπό της απαλλοτρίωσης,

β. Με απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για έργα αρμοδιότητας της οικείας Περιφέρειας, πλην της περίπτωσης κατά την οποία η απαλλοτριούμενη έκταση βρίσκεται εκτός σχεδίου πόλεως και είναι μικρότερη των 15.000 τετραγωνικών μέτρων για το σύνολο των απαιτήσεων του έργου σε χώρο, οπότε κηρύσσεται με απόφαση του Περιφερειάρχη,

γ. Με κοινή απόφαση του εποπτεύοντα Υπουργού και του Υπουργού Οικονομικών, όταν κηρύσσεται υπέρ νομικού προσωπικού είτε του Δημοσίου είτε ιδιωτικού ή η δαπάνη της απαλλοτρίωσης βαρύνει τις πιστώσεις του προϋπολογισμού.

Τα επιχειρηματικά πάρκα

Στο πολυνομοσχέδιο, προσδιορίζεται και το Επιχειρηματικό Πάρκο Μεμονωμένης Μεγάλης Μονάδας, το οποίο νοείται το Επιχειρηματικό Πάρκο που καθορίζεται, οριοθετείται και οργανώνεται σε περιοχή όπου υπάρχει ή πρόκειται να ιδρυθεί μεμονωμένη μεγάλη μονάδα, για την οποία δεν απαιτείται πολεοδόμηση. Ωστόσο, για τη δημιουργία του προβλέπονται ειδικοί όροι προσαρμοσμένοι στα χαρακτηριστικά του, οι οποίοι στοχεύουν κυρίως στη βελτιστοποίηση της σχέσης του με τον περιβάλλοντα ευρύτερο χώρο.

Ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας

Μέχρι σήμερα το νομικό καθεστώς αναφορικά με το δικαίωμα παράστασης ή κατάθεσης εγγράφων ενώπιον του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) προβλέπει ότι δικαίωμα παράστασης ή κατάθεσης εγγράφων ενώπιον του Ο.Β.Ι. έχει όποιος αντλεί δικαίωμα από αίτηση ευρεσιτεχνίας ή αίτηση Πιστοποιητικού Υποδείγματος Χρησιμότητας (Π.Υ.Χ.) και ο πληρεξούσιός του δικηγόρος.

Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την κατάθεση αίτησης χορήγησης ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας στον Ο.Β.Ι.

Πλέον, εκτός από τα παραπάνω πρόσωπα, δικαίωμα παράστασης ή κατάθεσης εγγράφων ενώπιον του Ο.Β.Ι. έχει και ο εξουσιοδοτημένος για τον σκοπό αυτό πιστοποιημένος σύμβουλος ευρεσιτεχνίας.

Για να λειτουργήσει στην πράξη ο θεσμός του πιστοποιημένου συμβούλου ευρεσιτεχνίας, πρέπει να πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα πρέπει να συγκροτηθεί φορέας κατάρτισης και πιστοποίησης των υποψήφιων συμβούλων ευρεσιτεχνίας, να οριστεί το περιεχόμενο των σχετικών προγραμμάτων βασικής εκπαίδευσης, κατάρτισης και μετεκπαίδευσης, η διάρκειά τους, η διαδικασία πιστοποίησης και κάθε άλλη απαραίτητη λεπτομέρεια. 

Το Χρηματιστήριο Ενέργειας

Έως εννιά μήνες το αργότερο από την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου θα λειτουργεί πλήρως το Χρηματιστήριο Ενέργειας. Παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας και μεγάλοι καταναλωτές θα συναλλάσσονται μέσω αυτού για την αγορά και πώληση προϊόντων. Υπό το Χρηματιστήριο Ενέργειας θα λειτουργούν οι επιμέρους αγορές -«αγορά επόμενης ημέρας», «ενδοημερήσια αγορά» και «ενεργειακές χρηματοπιστωτικές αγορές».

Τα λατομικά ορυκτά

Το μέγιστο χρονικό διάστημα ισχύος των μισθώσεων του δικαιώματος εκμετάλλευσης για όλα τα λατομικά ορυκτά ορίζεται πλέον στα 70 χρόνια, ώστε να επιτυγχάνεται η οικονομική βιωσιμότητα των κοιτασμάτων.

Η μίσθωση δημοσίων ή δημοτικών εκτάσεων γίνεται μέσω δημοπρασίας. Η απευθείας μίσθωση επιλέγεται μόνον εφόσον έχει προηγηθεί σχετική έρευνα και έγκριση των αποτελεσμάτων από την αδειοδοτούσα αρχή.

Καταργείται η άδεια εκμετάλλευσης. Στις δημόσιες και δημοτικές εκτάσεις, η μίσθωση επέχει θέση άδειας, ενώ η εκμετάλλευση στις ιδιωτικές υπάγεται σε καθεστώς γνωστοποίησης.

Καταργείται η άδεια εγκατάστασης και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά συνυποβάλλονται με την τεχνική μελέτη, ενώ η άδεια λειτουργίας εγκαταστάσεων γίνεται πλέον με γνωστοποίηση.

* Δείτε όλο το νομοσχέδιο στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.