Ολα σε… ένα για το κτηματολόγιο

Ενας νέος ενιαίος φορέας, το «Ελληνικό Κτηματολόγιο», θεσπίζεται με το πολυνομοσχέδιο που οδεύει προς τη Βουλή. Η Ανώνυμη Εταιρεία του δημοσίου «Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση» (Ε.Κ.ΧΑ.) θα ενσωματωθεί στον νέο οργανισμό, καθώς και τα υφιστάμενα κτηματολογικά γραφεία και υποθηκοφυλακεία.

Σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΝ, η δημιουργία του ενιαίου φορέα επιτρέπει τη διαμόρφωση μίας ενιαίας στρατηγικής και την επίτευξη του απαραίτητου συντονισμού που θα θέσει σε λειτουργία το σύστημα του Κτηματολογίου και τελικά θα επιτρέψει την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της ελληνικής επικράτειας έως το 2020.

Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση επιβάλλει ακόμη την εφαρμογή ενιαίων κανόνων σχετικά με τον τρόπο καταχώρισης και δημοσιότητας των δικαιωμάτων, και τον τρόπο υπολογισμού και είσπραξης των τελών πριν ακόμη από την ολοκληρωτική μετάβαση στο καθεστώς του κτηματολογίου, μέσω της σταδιακής και ελεγχόμενης μετάβασης σε μια αποκεντρωμένη δομή.

Η τελική δομή και ο τρόπος λειτουργίας του Ελληνικού Κτηματολογίου είναι αποτέλεσμα ευρείας διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, με την Παγκόσμια Τράπεζα να έχει συμβουλευτικό ρόλο.

Το Ελληνικό Κτηματολόγιο διαρθρώνεται σε μία κεντρική καθώς και σε περιφερειακές υπηρεσίες που συμπεριλαμβάνουν 17 κτηματολογικά γραφεία και 75 υποκαταστήματα. Η σύσταση των υποκαταστημάτων θα γίνει σταδιακά και εντός δύο ετών από την ψήφιση του νομοσχεδίου.

Θα είναι φορέας του δημοσίου, με τη μορφή Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου, θα παρέχει υπηρεσίες ανταποδοτικού χαρακτήρα και θα τελεί υπό την εποπτεία του ΥΠΕΝ. Η νομική του μορφή επιλέχθηκε για δύο λόγους:

• Ο νομικός έλεγχος και η καταχώριση των δικαιωμάτων των πολιτών συνιστά άσκηση δημόσιας εξουσίας και επομένως δεν μπορεί παρά να ανατεθεί σε όργανο που ανήκει στο κράτος.

• Τα δεδομένα που τηρούνται στο Κτηματολόγιο αφορούν την ακίνητη περιουσία των πολιτών και του δημοσίου σε όλη την επικράτεια και εξυπηρετούν άμεσα δημόσιους σκοπούς. Συνεπώς, η κυριότητα και η συναφής διαχείριση/εκμετάλλευσή τους οφείλει να ανήκει αποκλειστικά στο κράτος.

Αρμοδιότητες του φορέα

Το Ελληνικό Κτηματολόγιο διενεργεί την κτηματογράφηση στο σύνολο της χώρας και λειτουργεί το σύστημα του εθνικού κτηματολογίου. Τηρεί, ενημερώνει και λειτουργεί το σύστημα μεταγραφών και υποθηκών σε όσες περιοχές δεν έχει γίνει έναρξη της λειτουργίας του εθνικού κτηματολογίου, ασκώντας όλες τις σχετικές αρμοδιότητες που ασκούνται από τα υποθηκοφυλακεία, ενώ διατηρεί και διαχειρίζεται τα αρχεία των υποθηκοφυλακείων και μετά την έναρξη λειτουργίας του κτηματολογίου.

Με βάση όσα ορίζονται, ασκεί ακόμη τις αρμοδιότητες του ενεχυροφυλακείου που έχουν προσωρινά ανατεθεί στα υποθηκοφυλακεία. Προβλέπεται επίσης η διαχείριση των βάσεων δεδομένων του κτηματολογίου και δίνεται η δυνατότητα να αναθέτει σε τρίτους υπηρεσίες, μελέτες και έργα που κρίνονται απαραίτητα για την επίτευξη των σκοπών του. Δίνεται, τέλος, η δυνατότητα συνεργασίας με άλλους φορείς και η συμμετοχή του φορέα σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κατά τις ίδιες πηγές, η μεγάλη αυτή αλλαγή που εισάγει το σχέδιο νόμου για τη σύσταση του Ελληνικού Κτηματολογίου:

• εκσυγχρονίζει το σύστημα δημοσιότητας στη βάση ενός μοναδιαίου κωδικού ακινήτου και όχι σε ονομαστική βάση

• εξασφαλίζει την ενιαία εφαρμογή των κανόνων καταχώρισης και δημοσιότητας των δικαιωμάτων των πολιτών αλλά και του Ελληνικού Δημοσίου επί της ακίνητης περιουσίας, μέσω της άσκησης ενιαίας εποπτείας
• παρέχει υπηρεσίες καταχώρισης με διαφανή και αποτελεσματικό τρόπο

• βελτιώνει την εξυπηρέτηση των χρηστών, μέσω των ηλεκτρονικών εφαρμογών κατάθεσης των προς καταχώριση πράξεων, λήψης πιστοποιητικών, έρευνας κτηματολογικών δεδομένων κ.τ.λ.

Στόχος του νομοθετήματος είναι να δημιουργηθούν οι κατάλληλες εφαρμογές και ηλεκτρονικές υπηρεσίες που θα επιτρέψουν τη διαβαθμισμένη διάθεση των κτηματολογικών στοιχείων, με σεβασμό στη διαφύλαξη των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. Παράλληλα προχωρά η σταδιακή ψηφιοποίηση του αρχείου που έχουν στη διάθεσή τους τα υφιστάμενα υποθηκοφυλακεία, ώστε αυτά να είναι άμεσα διαθέσιμα για κάθε χρήση, καθιστούμε δυνατό τον άμεσο έλεγχο και κατοχυρώνουμε τις εμπράγματες σχέσεις, ενώ δημιουργείται ένα αποτελεσματικό μηχανισμό διόρθωσης τυχόν εσφαλμένων εγγραφών.

Τέλος, κωδικοποιούνται τα τέλη που εισπράττονται από τα Υποθηκοφυλακεία και απλοποιείται ο τρόπος υπολογισμού τους ενώ απλοποιείται η διαδικασία είσπραξης των τελών για τον πολίτη, αφού αυτή θα διενεργείται μέσω των πιστωτικών ιδρυμάτων.

* Η Αιτιολογική έκθεση και το κείμενο του Πολυνομοσχεδίου δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη «Συνοδευτικό Υλικό»