Πώς «κουρεύουν» οι τράπεζες τα κόκκινα στεγαστικά

Νέες, περισσότερο «γενναιόδωρες» ρυθμίσεις για μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια προσφέρουν, εδώ και μερικούς μήνες, οι τράπεζες στους συνεργάσιμους δανειολήπτες, οι οποίοι πληρούν τα σχετικά κριτήρια, σε μια προσπάθεια να μειώσουν το δυσθεώρητο ύψος των «κόκκινων» δανείων.

Όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr, κάποιες τράπεζες ξεκίνησαν από τις αρχές του περασμένου καλοκαιριού να προσφέρουν προγράμματα -μερικής- άφεσης χρέους. Διαγραφής, δηλαδή, μέρους της αρχικής οφειλής, εφόσον ο συνεργάσιμος δανειολήπτης εξυπηρετήσει κανονικά το υπόλοιπο του δανείου.

Πρωτοπόρος στη χορήγηση των νέων προγραμμάτων ήταν η Εθνική. Στην Αιόλου (σ.σ. κεντρικά γραφεία της τράπεζας) σχεδίασαν ένα πρόγραμμα σταδιακού «κουρέματος» του ανεξόφλητου υπολοίπου «κόκκινου» δανείου, το οποίο εδράζεται πάνω στον μηχανισμό διαχωρισμού της οφειλής (split balance).

Για όσους δανειολήπτες, αφού συνεργαστούν με την τράπεζα, κριθεί ότι με την υφιστάμενη οικονομική και περιουσιακή τους κατάσταση δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν την οφειλή τους, προτείνεται η εξής ρύθμιση:

Με βασικά κριτήρια την τρέχουσα αγοραία αξία του δανείου και τα εισοδήματα του δανειολήπτη, η αρχική οφειλή «σπάει» σε δύο σκέλη. Σ’ αυτό που μπορεί να εξυπηρετηθεί τα επόμενα χρόνια, ενώ το υπόλοιπο «παγώνει», άτοκα (σ.σ. split and freeze), όσο το πρώτο σκέλος εξυπηρετείται.

Η διάρκεια του εξυπηρετούμενου μέρους είναι ίση ή μεγαλύτερη της 15ετίας και καθορίζεται με κριτήρια το διαθέσιμο εισόδημα του δανειολήπτη, την ηλικία του και την τρέχουσα εμπορική αξία του ακινήτου. Η διάρκεια του «παγωμένου» σκέλους είναι πάντα η 15ετία.

Αν, για παράδειγμα, επί ανεξόφλητου υπολοίπου «κόκκινου» δανείου 160 χιλ. ευρώ κριθεί, με βάση τα εισοδήματα του δανειολήπτη και την τρέχουσα αξία του ακινήτου, ότι μπορεί να εξυπηρετηθεί οφειλή 100 χιλ. ευρώ στην 15ετία, οι υπόλοιπες 60 χιλ. ευρώ «παγώνουν», άτοκα, για το ίδιο χρονικό διάστημα.

Bonus 30% από «κούρεμα» και άτοκη περίοδο

Κάθε χρόνο που ο δανειολήπτης εξυπηρετεί κανονικά το σκέλος των 100 χιλ. ευρώ, η Εθνική τού δίνει, ως επιβράβευση, «κούρεμα» 4% επί της αξίας του «παγωμένου» ποσού των 60 χιλ. ευρώ. Έτσι, εφόσον στη 15ετία ο δανειολήπτης αποπληρώσει το δάνειο των 100 χιλ., θα έχει λάβει, ως bonus, διαγραφή 36 χιλ. ευρώ (σ.σ. το 22,5% της αρχικής οφειλής). Επιπρόσθετα, δεν θα καταβάλει για μια 15ετία τόκους για τις 60 χιλ. ευρώ. Έτσι, το συνολικό κέρδος του φθάνει στο 30% της αρχικής οφειλής. 

Το υπόλοιπο του δανείου (σ.σ. 24 χιλ. ευρώ στο παραπάνω παράδειγμα) εξοφλείται, σταδιακά, τα επόμενα χρόνια. Στην ακραία περίπτωση, που μετά το πέρας της ρύθμισης, η αγοραία αξία του ακινήτου είναι χαμηλότερη από την εκτίμηση τιμής κατά την έναρξη του προγράμματος, η τράπεζα ενδέχεται να προχωρήσει σε περαιτέρω «κούρεμα» του υπολοίπου της οφειλής. Όλος ο μηχανισμός, άλλωστε, του προγράμματος σχετίζεται με την αξία του ακινήτου.

Η τράπεζα αναγνωρίζει ότι αρκετοί δανειολήπτες που πήραν στεγαστικά δάνεια στην κορύφωση της ανόδου των τιμών στα ακίνητα βαρύνονται σήμερα από υψηλό ανεξόφλητο υπόλοιπο, σε σχέση με την τρέχουσα εμπορική αξία του ακινήτου. Η παραπάνω «στρέβλωση», που λειτουργεί ως αντικίνητρο για την εξυπηρέτηση του δανείου, επιδιώκεται να αμβλυνθεί και σε βάθος δεκαπενταετίας να εξαφανισθεί.

Η Εθνική εκτιμά ότι μετά την παρέλευση της 15ετίας, η εμπορική τιμή του ακινήτου θα είναι μεγαλύτερη, επομένως θα έχει δημιουργηθεί θετική αξία για τον δανειολήπτη που εξυπηρετεί κανονικά το δάνειο.

Τα οφέλη για την τράπεζα

Ακόμη μεγαλύτερο είναι το όφελος για την τράπεζα. Το σκέλος του δανείου που εξυπηρετείται, μετά παρέλευση 12 μηνών και εφόσον καταβάλλονται δόσεις κεφαλαίου, καθίσταται και τυπικά ενήμερο. Έτσι, η πρόβλεψη που είχε σχηματίσει η τράπεζα, πριν τη ρύθμιση, μεταφέρεται για να καλύψει το μέρος που παγώνει και εν συνεχεία διαγράφεται. Αν η πρόβλεψη είναι μεγαλύτερη, διενεργείται μερικός αντιλογισμός της.

Επιπρόσθετα, όσο το πρώτο σκέλος του δανείου εξυπηρετείται και μειώνεται το υπόλοιπο, δημιουργείται θετική αξία και για την τράπεζα καθώς η οφειλή μειώνεται, με την αξία του ενεχύρου να αυξάνεται ή, στη χειρότερη, να μένει σταθερή.  

Οι λύσεις που προσφέρουν οι υπόλοιπες τράπεζες 

Οι άλλες τράπεζες προχωρούν σε tailor made ρυθμίσεις, με διαγραφή μέρους της οφειλής στεγαστικού δανείου, ανάλογα με την εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση του συνεργάσιμου δανειολήπτη.

Στο οπλοστάσιό τους παραμένουν ακόμη προγράμματα ρύθμισης τύπου «split and freeze». Το δάνειο, δηλαδή, διαχωρίζεται σε δύο μέρη, με βάση το διαθέσιμο εισόδημα του συνεργάσιμου δανειολήπτη. Το μέρος που δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί «παγώνει» άτοκα για μερικά χρόνια και επομένως ο δανειολήπτης έχει όφελος από τη μη καταβολή τόκων, ενώ η τράπεζα γράφει ζημία σε επίπεδο καθαρής παρούσας αξίας. 

Πιο «επιθετικές» είναι οι ρυθμίσεις που προσφέρουν Πειραιώς και Eurobank, σε όσους από τους πελάτες τους έχουν υποβάλει αίτηση υπαγωγής στο νόμο Κατσέλη για στεγαστικό δάνειο με ενέχυρο την πρώτη κατοικία. Για όσους δανειολήπτες συνεργαστούν, παρέχοντας τα απαραίτητα στοιχεία, που να αποδεικνύουν την αδυναμία τους να εξυπηρετήσουν το δάνειο, οι δύο τράπεζες προσφέρουν μερική διαγραφή χρέους, αντίστοιχη με αυτή που επιδικάζουν τα δικαστήρια.

Βελτιώθηκαν οι επιδόσεις ρυθμίσεων

Τα προγράμματα -μερικής- άφεσης χρέους άρχισαν να διατίθενται στις αρχές του καλοκαιριού, με πενιχρές, αρχικά, επιδόσεις, λόγω και της θερινής ραστώνης. Από τον Σεπτέμβριο η κατάσταση βελτιώθηκε, με τις τράπεζες να προσδοκούν ότι θα βελτιωθεί ακόμη περισσότερο, μετά την έναρξη των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.

Είναι σημαντικό, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, να λειτουργήσει ομαλά η αγορά, με διενέργεια πλειστηριασμών και να βγουν πωλήσεις χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων, ώστε να δημιουργηθεί πίεση στους δανειολήπτες, οι οποίοι δεν βρίσκονται σε ολική αδυναμία εξυπηρέτησης.