Αντωνοπούλου: Τα πρώτα σημάδια ότι περιορίζεται το brain drain

Ανησυχητικά υψηλός, στο 3%, εξακολουθεί να είναι ο ρυθμός μείωσης του πληθυσμού της χώρας στην κρίσιμη ηλικία μεταξύ 15 και 29 ετών, με το φαινόμενο της περιθωριοποίησης ενός εξαιρετικά σημαντικού αριθμού νέων ανθρώπων να λαμβάνει τα τελευταία χρόνια έντονα ανησυχητικές διαστάσεις, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας Ράνια Αντωνοπούλου, μιλώντας στο Euro2day.gr, ξεκαθαρίζει μάλιστα ότι η μείωση του πληθυσμού της χώρας στις ηλικίες 15-29 ετών κινείται στο 3%, ποσοστό που δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού, είναι όμως σημαντικά χαμηλότερο από τις προηγούμενες περιόδους. «Σε καμία περίπτωση, δεν προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής ότι 3 στους 4 νέους φεύγουν εκτός Ελλάδος, ή ότι το φαινόμενο εντείνεται» δηλώνει χαρακτηριστικά η κ. Αντωνοπούλου.

Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, εντός του 2016 καταγράφηκαν σχεδόν 17 εκατ. νέοι ηλικίας μεταξύ 20 και 34 ετών που ήταν εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (NEET - Neither in Employment nor in Education or Training). Τα υψηλότερα ποσοστά δε, καταγράφηκαν στην Ιταλία και την Ελλάδα, όπου τρεις στους δέκα νέους 20-34 ετών δεν απασχολούνται ούτε βρίσκονται στην εκπαίδευση και την κατάρτιση (30,7% και 30,5% αντίστοιχα). Στις πρώτες θέσεις της κατάταξης, με ποσοστά κάτω από 10%, βρίσκονται χώρες όπως το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία.

Η κατάσταση προκαλεί πονοκέφαλο και στους Ευρωπαίους υπεύθυνους για τον σχεδιασμό των πολιτικών αντιμετώπισης του προβλήματος, οι οποίοι διαπιστώνουν πως ελλοχεύει ο κίνδυνος, μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων να περιέλθει στο περιθώριο. Η εκτίναξη του ποσοστού των νέων ΝΕΕΤ συνδέεται στενά με τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση του 2008 και τις οικονομικές επιπτώσεις της στο σύνολο των οικονομιών της Ευρώπης. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το ποσοστό των NEET στην ΕΕ των 28 μειώθηκε από 17,6% το 2006 σε 16,5% έως το 2008, αλλά στη συνέχεια αυξήθηκε σε 18,5%. Η εκτίναξη του ποσοστού έγινε το 2013, όταν έφτασε το 20,1%, για να μειωθεί σε 18,3% το 2016.

Οι συνέπειες του φαινομένου είναι, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία, διττές. Σε προσωπικό επίπεδο, τα άτομα αυτά είναι πιθανότερο να αποστασιοποιηθούν και να υποφέρουν από φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό, ενώ σε μακροοικονομικό επίπεδο αντιπροσωπεύουν σημαντική απώλεια όσον αφορά την αχρησιμοποίητη παραγωγική ικανότητα ενός πολύ μεγάλου αριθμού ανθρώπινου δυναμικού και ένα εξαιρετικά σημαντικό κόστος αναφορικά με τις δαπάνες της κοινωνικής πρόνοιας.

Στην Ελλάδα, το υψηλό ποσοστό των νέων ΝΕΕΤ έχει οδηγήσει σε διόγκωση του φαινομένου φυγής κυρίως επιστημόνων -καθώς ένα υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των ΝΕΕΤ είναι άτομα που έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον την τριτοβάθμια εκπαίδευση- στο εξωτερικό (brain drain).

Είναι μάλιστα ενδεικτικό ότι, το διάστημα 2015-2017, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, ο ρυθμός μείωσης του πληθυσμού στις ηλικίες 15-29 ετών κινείται στο 3%. Όπως μάλιστα σημειώνει η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας Ράνια Αντωνοπούλου, ο ρυθμός αυτός έχει πέσει, σε σχέση με το παρελθόν, όταν για παράδειγμα τη διετία 2012-2014 ήταν διπλάσιος, στο 6%, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το πρόβλημα έπαψε να υφίσταται. Και επισημαίνει ότι από το 2015 και μετά, το εργατικό δυναμικό της εν λόγω ηλικιακής ομάδας μειώθηκε κατά 8%, όταν το διάστημα για παράδειγμα 2012-2014 μειώθηκε κατά 10%. Επομένως, δεν προκύπτει ότι τα τελευταία δυόμισι χρόνια η διαρροή νέων αυξάνεται.

Και καταλήγει η κ. Αντωνοπούλου, σημειώνοντας ότι ο ρυθμός μείωσης της ανεργίας, στις ηλικίες 18-29, κυμαίνεται πλέον στο 23%, με ρυθμό σχεδόν 5πλάσιο από ό,τι στο παρελθόν.

Να σημειωθεί ότι εντός του καλοκαιριού έχουν ενεργοποιηθεί ή αναμένεται να προκηρυχθούν προγράμματα ειδικά σχεδιασμένα για νέους άνεργους. Έως την 1η Αυγούστου θα συνεχιστεί η υποβολή αιτήσεων για το πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων και την απασχόληση 1.295 άνεργων νέων, ηλικίας 25-29 ετών, με τις αιτήσεις να υποβάλλονται από τους εργοδότες, ηλεκτρονικά µέσω του Πληροφοριακού Συστήµατος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) του Υπουργείου Οικονοµίας & Ανάπτυξης. Παράλληλα, αναμένεται να «τρέξουν» και άλλα προγράμματα συμβουλευτικής υποστήριξης, κατάρτισης, πιστοποίησης και προώθησης στην απασχόληση άνεργων νέων αλλά και υποστήριξης επιχειρηματικών σχεδίων άνεργων νέων ηλικίας 18-29 ετών, καθώς και νέου τύπου προγράμματα νεανικής επιχειρηματικότητας.