Δώδεκα καυτές ερωτήσεις και απαντήσεις για τον εξωδικαστικό

Δεδομένο θεωρείται το «μποτιλιάρισμα» στην ηλεκτρονική πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων για την υπαγωγή στον εξωδικαστικό συμβιβασμό κατά τις πρώτες ημέρες εφαρμογής του νόμου, δηλαδή από τις 3 Αυγούστου, οπότε και ξεκινά η εφαρμογή του νόμου.

Το Euro2day.gr, σε 12 ερωτήσεις - απαντήσεις, καταγράφει τη διαδικασία υπαγωγής στη ρύθμιση που μπορεί να οδηγήσει σε κούρεμα οφειλών προς το Δημόσιο, τα Ταμεία και τις τράπεζες, τους δικαιούχους και τα κριτήρια.  

1. Τι είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων, που ενεργοποιείται στις 3 Αυγούστου;

• Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων (Νόμος 4469/2017) είναι μια σημαντική μεταρρύθμιση που επιχειρεί να δώσει ολοκληρωμένη λύση για τη διευθέτηση όλων των χρεών των βιώσιμων επιχειρήσεων. Για πρώτη φορά, με μια διαδικασία εκτός δικαστηρίου, η επιχείρηση μπορεί να ρυθμίσει όλα τα χρέη της προς όλους τους πιστωτές της, δηλαδή εφορίες, τελωνεία, ασφαλιστικά ταμεία, δήμους, τράπεζες, καθώς και λοιπούς ιδιώτες (π.χ. προμηθευτές), που συσσωρεύτηκαν από την πρωτοφανή οικονομική κρίση.

Για πρώτη φορά, ο οφειλέτης αποκτά τη δυνατότητα πρόσβασης σε µία διαδικασία διαπραγµάτευσης µε το σύνολο των πιστωτών του. Μπορούν να υπαχθούν τόσο οφειλές που αφορούν επιχειρηματικές δραστηριότητες όσο και χρέη από προσωπικές δραστηριότητες (π.χ. προσωπικό στεγαστικό δάνειο), εφόσον τα χρήματα αξιοποιήθηκαν από τον επιχειρηματία για τη στήριξη της επιχείρησης.

2. Ποιοι εντάσσονται στη διαδικασία;

• Στον Νόμο εξωδικαστικού μηχανισμού μπορούν να υπαχθούν όλες οι επιχειρήσεις, μικρές, μεσαίες και μεγάλες, καθώς και οι ατομικές επιχειρήσεις, δηλαδή τα φυσικά πρόσωπα με εμπορική/πτωχευτική ιδιότητα, εφόσον πληρούν αθροιστικά τις 3 προϋποθέσεις:

- έχουν συνολικό ύψος οφειλών προς όλους τους πιστωτές (δημόσιο και ιδιώτες) άνω των 20.000 €

- διαθέτουν ένα από τα ακόλουθα σε μία τουλάχιστον από τις τελευταίες τρεις χρήσεις πριν υποβάλουν την αίτησή τους (δηλ. 2016 ή 2015 ή 2014):

α) θετικά αποτελέσματα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων ή
β) θετική καθαρή θέση (equity).

- έχουν ένα από τα ακόλουθα:

α) οφειλές από δάνειο (ή άλλη αιτία) σε τράπεζα με καθυστέρηση τουλάχιστον 3 μηνών, κατά την 31/12/2016 ή

β) οφειλές από δάνειο (ή άλλη αιτία σε τράπεζα) που ρυθμίστηκε μετά την 1η Ιουλίου 2016 ή

γ) ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο (ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ, άλλα ΝΠΔΔ συμπεριλαμβανομένων των ΟΤΑ) και δεν έχουν φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, κατά την 31/12/2016 ή

δ) εκδώσει επιταγές που σφραγίστηκαν κατά την 31/12/2016 ή

ε) έχουν εκδοθεί διαταγές πληρωμής ή δικαστικές αποφάσεις εις βάρος τους, λόγω ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων από τρίτους (π.χ. προμηθευτές) κατά την 31/12/2016.

Υπολογίζεται ότι ο Νόμος αφορά ως και 400.000 επιχειρήσεις.

3. Ποιος είναι ο κεντρικός σκοπός του Νόμου;

• Βασική επιδίωξη είναι να δοθεί η ευκαιρία σε βιώσιμες επιχειρήσεις που βρίσκονται σε αδυναμία πληρωμών, αλλά και σε αυτές που βρίσκονται σε κατάσταση επαπειλούμενης αδυναμίας, να ελαφρυνθούν. Μέσω μίας οικονομικά ορθολογικής διευθέτησης οφειλών, που έχει ως βάση τις πραγματικές δυνατότητες αποπληρωμής της.

4. Ποια είναι τα σημαντικότερα οφέλη του μηχανισμού;

• Κατ’ αρχάς μπορούν να αποφευχθούν πτωχεύσεις και να διασωθούν βιώσιμες επιχειρήσεις, καθώς και οι ελεύθεροι επαγγελματίες που συσσώρευσαν χρέη στα χρόνια της οικονομικής ύφεσης. Ο Νόμος μπορεί να επιφέρει και ευρύτερο όφελος για την εθνική οικονομία από τις επιχειρήσεις και επαγγελματίες που θα συνεχίσουν τη λειτουργία τους και θα αποπληρώνουν τα ρυθμισμένα χρέη τους. Επιπρόσθετα εξυγιαίνονται και τα «χαρτοφυλάκια» του δημοσίου από τα ανείσπρακτα χρέη, καθώς και των τραπεζών από τα «κόκκινα δάνεια», έτσι ώστε να μπορούν να παρέχουν νέες χρηματοδοτήσεις και με χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού.

5. Ο μηχανισμός επιτρέπει και «κούρεμα» οφειλών;

• Ο Νόμος επιτρέπει ρητά τις ρυθμίσεις (μέχρι 120 δόσεις) και διαγραφές οφειλών (μέχρι και κεφαλαίου) των επιχειρήσεων προς δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία (ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ), τράπεζες και μεγάλους προμηθευτές. Με εξαίρεση την κύρια οφειλή που έχει προκύψει από τη μη απόδοση παρακρατούμενων οφειλών για φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Οι μικροί πιστωτές, όπως οι εργαζόμενοι και οι μικρο-προμηθευτές, προστατεύονται από «κούρεμα» οφειλής και έτσι μέσω του Νόμου διασφαλίζεται η πλήρης εξόφλησή τους.

6. Τι προβλέπεται για τη διαδικασία;

• Η διαδικασία του Νόμου περιλαμβάνει διαπραγμάτευση μεταξύ της επιχείρησης και των πιστωτών της. Μόνο με τη συναίνεση της πλειοψηφίας 60% των πιστωτών μπορεί να επιτευχθεί μια βιώσιμη λύση, η οποία επιβάλλεται στη μειοψηφία. Ο Νόμος ορίζει και συγκεκριμένη διαδικασία εθελοντικής δικαστικής επικύρωσης, έτσι ώστε η επιχείρηση να μπορεί να αποταθεί στο δικαστήριο, εφόσον το επιθυμεί, με σκοπό να αντιμετωπίσει τη μειοψηφία των πιστωτών που διαφωνούν με τη συνολική ρύθμιση των χρεών και τελικά οδηγούν την επιχείρηση σε οικονομικό αδιέξοδο.

Ως συντονιστές των διαδικασιών του Νόμου αξιοποιούνται οι διαπιστευμένοι διαμεσολαβητές (έχει δημιουργηθεί σχετικό μητρώο), με σκοπό να υποβοηθούν τις διαπραγματεύσεις και την επίτευξη βιώσιμης λύσης που θα διασώσει τις επιχειρήσεις. Οι συντονιστές διενεργούν παράλληλα και συγκεκριμένους ελέγχους. Ο οφειλέτης επιχειρηματίας έχει τον πρώτο λόγο, καθώς αυτός εκκινεί τη διαδικασία και δύναται να καταθέσει σχέδιο για τη βιωσιμότητα της επιχείρησής του. Επίσης έχει και τον τελευταίο λόγο αφού αυτός αποφασίζει αν εγκρίνει / αποδέχεται ή όχι το τελικό σχέδιο αναδιάρθρωσης, στο οποίο καταλήγει η πλειοψηφία των πιστωτών.

7. Πώς υλοποιείται ο μηχανισμός;

• Η διαδικασία είναι οριοθετημένη με σαφείς προθεσμίες σε ευδιάκριτα στάδια. Η διαδικασία του Νόμου υλοποιείται στην πράξη από ειδικό πληροφοριακό σύστημα, μέσω του οποίου διενεργείται ηλεκτρονικά ολόκληρη η διαδικασία, βήμα βήμα. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων ενεργοποιείται στις 3/8/2017, όπου και εισέρχεται η επιχείρηση με τους υφιστάμενους κωδικούς TAXISnet. Η αίτηση περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία του οφειλέτη που αφορούν τον αριθμό και τις οφειλές ανά πιστωτή, καθώς και δήλωση των περιουσιακών στοιχείων του.

Η διαδικασία είναι εμπιστευτική, με ειδικά μέτρα που διασφαλίζουν την προστασία του απορρήτου της επιχείρησης, καθώς και όλων των εμπλεκόμενων μερών.

8. Πώς αντιμετωπίζονται γραφειοκρατία και καθυστερήσεις;

• Ακολουθούνται σαφή χρονοδιαγράμματα σε δέκα στάδια με ρητές προθεσμίες 88 ημερών προκειμένου να επεξεργαστούν οι πιστωτές την πρόταση του οφειλέτη ή ο οφειλέτης αντίστοιχες αντιπροτάσεις των πιστωτών. Μια επιχείρηση θα μπορούσε να έχει εξασφαλίσει λύση ρύθμισης με όλους τους πιστωτές σε 88 ημέρες από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησής της. Εφόσον υπάρχει συναίνεση ως το τελικό στάδιο της ροής της διαπραγμάτευσης, την 88η ημέρα είναι δυνατόν να συνταχτεί η σύμβαση αναδιάρθρωσης που από την επόμενη μέρα τίθεται σε ισχύ και αποτυπώνει τη συμφωνία πιστωτών και οφειλέτη. Τα παραπάνω χρονοδιαγράμματα είναι εφικτό να γίνουν κατορθωτά, γιατί η αίτηση, η υποβολή των δικαιολογητικών αλλά και η διαπραγμάτευση με τους Ιδιώτες πιστωτές και το δημόσιο θα γίνεται ηλεκτρονικά.

9. Όσο διαρκεί η διαδικασία, παρέχεται προστασία στους προσφεύγοντες;

• Μετά την αίτηση και τη διενέργεια των σχετικών ελέγχων, παρέχεται προστασία από καταδιωκτικά μέτρα (π.χ. κατασχέσεις, πλειστηριασμοί), ενώ αν αυτά είχαν ήδη επιβληθεί, τότε αναστέλλονται, μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις.

10. Υπάρχουν πρόνοιες για τους λεγόμενους στρατηγικούς κακοπληρωτές;

• Ο εξωδικαστικός μηχανισμός περιλαμβάνει κατάλληλες δικλίδες ασφαλείας, όπως η άρση τραπεζικού απορρήτου και η υποβολή «περιουσιολογίου», προκειμένου να μην επωφεληθούν οι «στρατηγικοί κακοπληρωτές», οι οποίοι κατευθύνουν τις επιχειρήσεις τους, τους εργαζόμενους, καθώς και τους πιστωτές τους, σε οικονομικά αδιέξοδα, ενώ οι ίδιοι πλουτίζουν εις βάρος της οικονομίας και της κοινωνίας.

11. Τι ισχύει για τους ελεύθερους επαγγελματίες;

• Πρόβλεψη ρύθμισης οφειλών με το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία υπάρχει και για τους ελεύθερους επαγγελματίες, ακόμα και αν οφείλουν λιγότερα από 20.000, που τάσσονται εκτός του γενικού πεδίου εφαρμογής αυτού του Νόμου καθώς δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα. Οι συγκεκριμένοι επαγγελματίες μπορούν να ρυθμίζουν τις οφειλές τους προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία με τις ευνοϊκές προβλέψεις αυτού του Νόμου, δηλαδή με ρυθμίσεις που θα απομειώνουν πρόστιμα και προσαυξήσεις αλλά και βασική οφειλή με δυνατότητα αποπληρωμής του υπολοίπου σε έως 120 δόσεις. Για τη ρύθμιση των οφειλών τους θα καταθέτουν αίτηση στη φορολογική διοίκηση και στα ασφαλιστικά Ταμεία στα οποία οφείλουν και θα λαμβάνουν πρόταση των Εφοριών και των Ταμείων.

12. Οι επιχειρήσεις που συμφωνούν σε εξωδικαστική ρύθμιση μπορούν να επαναχρηματοδοτηθούν;

• Για πρώτη φορά εξωδικαστικό πλαίσιο παρέχει και προκρίνει την προοπτική νέας χρηματοδότησης. Οι πιστωτές, εφόσον συμφώνησαν σε σχέδιο αναδιάρθρωσης, θα είναι σε θέση να το επαναχρηματοδοτήσουν. Ο Νόμος τούς προτρέπει και τους παρέχει ένα πολύ ισχυρό κίνητρο-προνόμιο για νέα χρηματοδότηση που θα εγκρίνουν.