Παπανάτσιου: Εύλογες οι διαμαρτυρίες για τις χρεώσεις των τραπεζών στα POS

Να μειώσουν τις χρεώσεις στις συναλλαγές που γίνονται μέσω των POS καλεί τις τράπεζες, μέσω της συνέντευξής της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η υφυπουργός Οικονομικών Κατερίνα Παπανάτσιου, η οποία χαρακτηρίζει στο μεγαλύτερο βαθμό τους εύλογες τις διαμαρτυρίες κυρίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για το ζήτημα αυτό.

«Δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις παραμένουν ακόμη χρεώσεις και προμήθειες άλλων εποχών...», τονίζει η Κ. Παπανάτσιου. Μάλιστα, όπως αναφέρει, «σε ορισμένες κατηγορίες λιανικής για τις οποίες τα περιθώρια μεικτού κέρδους είναι μικρά, όπως είναι τα τσιγάρα ή ο Τύπος, η χρέωση στη συναλλαγή είναι πραγματικό πρόβλημα». Το ζήτημα αυτό το έχει θέσει επανειλημμένα το υπουργείο Οικονομικών στις τράπεζες χωρίς να βρει την ανταπόκριση που θα ήθελε, σημειώνει η υφυπουργός. Ωστόσο, προειδοποιεί ότι εγείρεται ζήτημα διασφάλισης των ίσων όρων ανταγωνισμού «που ενδεχομένως οφείλουν να το εξετάσουν οι αρμόδιες αρχές, όπως είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού».

Στη συνέντευξή της, η υφυπουργός Οικονομικών τονίζει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος παραγραφής των μεγάλων υποθέσεων φοροδιαφυγής. Η νομοθεσία προβλέπει μια σειρά από περιόδους παραγραφής πέραν της πενταετίας και -όπως η ίδια αναφέρει- αυτό ισχύει στις περιπτώσεις που περιέρχονται σε γνώση της φορολογικής αρχής νέα συμπληρωματικά στοιχεία, όπως αυτά που προέρχονται από αμοιβαία συνδρομή φορολογικών αρχών άλλων χωρών. Στις περιπτώσεις αυτές στις οποίες ο χρόνος παραγραφής είναι η δεκαετία, υπάγονται όλες οι λίστες του εξωτερικού μεταξύ των οποίων και η λίστα Λαγκάρντ διευκρινίζει η Κ. Παπανάτσιου.

Η υφυπουργός Οικονομικών προαναγγέλλει ότι στόχος του Υπουργείου Οικονομικών είναι να προχωρήσει ακόμη και τον επόμενο μήνα στην έναρξη των κληρώσεων χρηματικών ποσών στους φορολογούμενους για τις συναλλαγές που κάνουν με ηλεκτρονικά μέσα. Όπως διευκρινίζει, θα μοιράζεται 1 εκατομμύριο ευρώ το μήνα στους τυχερούς ενώ θα μετρήσουν όλες οι αποδείξεις που αφορούν συναλλαγές με πλαστικό χρήμα από την αρχή του έτους.

Η Κ. Παπανάτσιου προαναγγέλλει επίσης την εφαρμογή, σύντομα, συστήματος ηλεκτρονικής τιμολόγησης μεταξύ των επιχειρήσεων. «Προχωρούμε με ταχείς ρυθμούς στην ηλεκτρονική τιμολόγηση, που αφορά τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να γίνει αρκετά γρήγορα και θα περιορίσει σημαντικά, μεταξύ άλλων, το πρόβλημα των πλαστών τιμολογίων. Θετική παρενέργεια είναι ότι θα απαλλάξει τα λογιστήρια από την ανάγκη για την κατάρτιση των συγκεντρωτικών καταστάσεων πελατών – προμηθευτών», αναφέρει η υφυπουργός. Σε ό,τι αφορά τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με το TAXIS, επισημαίνει ότι είναι πιο σύνθετο ζήτημα τεχνικά αλλά το υπουργείο Οικονομικών θα μπορέσει σύντομα να προχωρήσει και στην εφαρμογή αυτού του μέτρου με την απαραίτητη περίοδο προσαρμογής των επιχειρήσεων.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της υφυπουργού Οικονομικών Κατερίνας Παπανάτσιου:

Ερ: Η απόφαση του  ΣτΕ προσδιορίζει την πενταετία ως τον χρόνο παραγραφής των φορολογικών υποθέσεων, δημιουργώντας νέα δεδομένα στους φορολογικούς ελέγχους. Υπάρχει κίνδυνος παραγραφής υποθέσεων που περιλαμβάνονται στις λίστες Λαγκάρντ, Μπόργιανς ή άλλων σημαντικών περιπτώσεων φοροδιαφυγής;

Απ. Δεν υπάρχει κίνδυνος παραγραφής των μεγάλων υποθέσεων γιατί η νομοθεσία προβλέπει μια σειρά από περιόδους παραγραφής πέραν της πενταετίας. Συγκεκριμένα, προβλέπει δεκαετή παραγραφή που εφαρμόζεται στις περιπτώσεις, όπου περιέχονται σε γνώση της φορολογικής Αρχής νέα συμπληρωματικά στοιχεία. Νέα στοιχεία που περιέρχονται σε γνώση της φορολογικής αρχής είναι και αυτά που προέρχονται από αμοιβαία συνδρομή με φορολογικές ή τελωνειακές αρχές άλλων κρατών. Σε αυτήν την περίπτωση υπάγονται όλες οι λίστες του εξωτερικού, όπως και η Λίστα Λαγκάρντ. Εξάλλου σε περίπτωση που δεν υποβληθεί δήλωση, όπως στην περίπτωση της φορολογίας εισοδήματος, η παραγραφή είναι δεκαπενταετής, σύμφωνα πάντα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και δεκαετής, εφόσον δεν υποβληθεί εκκαθαριστική ή έκτακτη δήλωση ΦΠΑ, σύμφωνα με τον Κώδικα του ΦΠΑ. Και, βεβαίως, υπάρχει το ποινικό κομμάτι της φοροδιαφυγής που ελέγχεται αυτοτελώς και οι ποινικές κυρώσεις επιβάλλονται ανεξάρτητα από οποιαδήποτε διοικητική παραγραφή. Στο ποινικό κομμάτι η παραγραφή είναι εικοσαετής. Συνεπώς, οι ισχύουσες διατάξεις προβλέπουν περιπτώσεις δεκαετούς, δεκαπενταετούς, αλλά και εικοσαετούς παραγραφής για σοβαρές περιπτώσεις φοροδιαφυγής. Αυτές οι περιπτώσεις ενδιαφέρουν την κυβέρνησή μας και σε αυτές θα προχωρήσουμε μέχρι το τέλος.

Ερ. Το υπουργείο Οικονομικών έχει «όπλα» στην κατοχή του για να αποτρέψει τον κίνδυνο αυτόν; Εξετάζονται αλλαγές στον τρόπο διενέργειας των φορολογικών ελέγχων ή στα κριτήρια επιλογής των  υποθέσεων;

Απ: Ενισχύουμε με θεσμικά εργαλεία και προσωπικό όλες τις υπηρεσίες τόσο του υπουργείου Οικονομικών όσο και της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) προκειμένου να ανταποκριθούν στα ελεγκτικά καθήκοντα. Παράλληλα με τον ν. 4472/2016 προχωρήσαμε στην αναθεώρηση του καθεστώτος ελέγχων, θεσμοθετώντας πλέον ένα καθεστώς επιλογής των προς έλεγχο υποθέσεων σε ποσοστό 70% για υποθέσεις τελευταίας πενταετίας και 30% για παλιότερες υποθέσεις. Θέλουμε με αυτό να επιτύχουμε καλύτερη στόχευση και αποσυμφόρηση των ελεγκτικών αρχών από υποθέσεις, για τις οποίες έχει παρέλθει τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα από τη «γέννησή» τους, ώστε να καθίσταται ιδιαίτερα δυσχερής ο σχετικός έλεγχος. Σύμφωνα με τον ισχύοντα Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, οι υποθέσεις που ελέγχονται κατά προτεραιότητα επιλέγονται με απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) με βάση κριτήρια ανάλυσης κινδύνου, στοιχεία από εσωτερικές και εξωτερικές πηγές πληροφόρησης ή εξαιρετικά με βάση άλλα κριτήρια. Τα κριτήρια αυτά καθορίζονται από τον Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων και δεν δημοσιοποιούνται. Επίσης, με απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων καθορίζεται ο αριθμός των μερικών ή και πλήρων ελέγχων που θα διενεργούνται εντός του επόμενου έτους κατά προτεραιότητα με βάση κριτήρια ανάλυσης κινδύνου και άλλα στοιχεία. Επιπλέον έχουμε προχωρήσει σε ενέργειες για την ενίσχυση της Ειδικής Γραμματείας του ΣΔΟΕ, το οποίο παραμένει στο Υπουργείο Οικονομικών και συνεχίζει να επιτελεί με αμείωτη ένταση τα ελεγκτικά του καθήκοντα και έχει στόχο του το οικονομικό έγκλημα. Ήδη αυτήν τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία πρόσληψης επιτυχόντων του ΑΣΕΠ, διαδικασία μετατάξεων προς την Ειδική Γραμματεία του ΣΔΟΕ, αλλά και νέα προκήρυξη για προσλήψεις στην ίδια υπηρεσία. Τέλος, βρισκόμαστε σε στάδιο νομοθετικής προετοιμασίας για τη σύσταση νέας δομής στο Υπουργείο μας υπό την εποπτεία του Οικονομικού Εισαγγελέα, η οποία θα έχει σαν αποκλειστική αρμοδιότητα την εκτέλεση φορολογικών εισαγγελικών παραγγελιών. Στόχος μας είναι η δομή αυτή να στελεχωθεί επαρκώς με ικανό προσωπικό και να στοχεύσει αποδοτικά και αποτελεσματικά στις υποθέσεις μεγάλης φοροδιαφυγής.

Ερ: Είναι αλήθεια ότι τα αποτελέσματα των, μέχρι σήμερα, ελέγχων στις υποθέσεις που περιλαμβάνονται στις λίστες φοροδιαφυγής δεν έχουν επιβεβαιώσει τις αρχικές μεγάλες προσδοκίες. Πού οφείλεται το γεγονός αυτό;  Μπορεί να αντιμετωπισθεί;

Απ: Ας δούμε ορισμένα απλά νούμερα. Έως το 2014 είχε ξεκινήσει έλεγχος για 153 υποθέσεις της λίστας Λαγκάρντ και εξ αυτών έχουν ολοκληρωθεί 38, ενώ από το 2015 έως σήμερα έχουν ανοίξει 366 υποθέσεις και έχουν ολοκληρωθεί 172. Από αυτές, παράλληλα, για τον έλεγχο της ίδιας λίστας, τα βεβαιωθέντα ποσά από το 2014 είναι 23 εκατομμύρια ευρώ, ενώ στην περίοδο της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ είναι 233 εκατομμύρια ευρώ. Βλέπουμε, λοιπόν, τη σημασία που έχει η πολιτική βούληση αλλά και τη ζημιά που έχουν κάνει οι καθυστερήσεις. Αν οι έλεγχοι είχαν γίνει από την αρχή με τους ρυθμούς που έγιναν όταν ανέλαβε η κυβέρνησή μας, η εικόνα θα ήταν αρκετά διαφορετική τώρα. Πάντως τρέξαμε για να καλύψουμε κατά το δυνατό το χρόνο που χάθηκε από την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου και τις προηγούμενες. Ακόμη, έχουμε αναπτύξει μια εφαρμογή –την οποία παρουσιάσαμε δημοσίως πριν από μερικούς μήνες– που διασταυρώνει καταθέσεις και εισοδήματα σε βάθος 15 ετών. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να εντοπίζονται οι υποθέσεις που έχουν πραγματικό φορολογικό αντικείμενο και να μην χάνεται χρόνος και πόροι σε όσες δεν έχουν. Έτσι δεν μπορούν να κρύβονται οι φοροφυγάδες στο πλήθος. Αυτή είναι μια εφαρμογή που αναπτύχθηκε αποκλειστικά από μια μικρή ομάδα υπαλλήλων του Υπουργείου Οικονομικών με ελάχιστο κόστος και δεν αγοράστηκε από τον ιδιωτικό τομέα. Θα μπορούσε να γίνει και από τις προηγούμενες κυβερνήσεις αλλά δεν έγινε. Για αυτό και χάθηκε πολύτιμος χρόνος. Αυτό είναι άλλο ένα παράδειγμα της σημασίας που έχει η πολιτική βούληση.

Ερ. Η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με το ΤΑXIS αποτελεί, εδώ και πολλά χρόνια, έναν στόχο απραγματοποίητο του υπουργείου Οικονομικών. Πότε αναμένεται να γίνει η διασύνδεση που θα επιτρέψει την άμεση διασταύρωση των στοιχείων των συναλλαγών και θα αποτελέσει καίριο χτύπημα στη φοροδιαφυγή;

Απ. Προχωρούμε με ταχείς ρυθμούς στην ηλεκτρονική τιμολόγηση, που αφορά τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να γίνει αρκετά γρήγορα και θα περιορίσει σημαντικά, μεταξύ άλλων, το πρόβλημα των πλαστών τιμολογίων. Θετική παρενέργεια είναι ότι θα απαλλάξει τα λογιστήρια από την ανάγκη για την κατάρτιση των συγκεντρωτικών καταστάσεων πελατών – προμηθευτών. Η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών είναι ένα πιο σύνθετο ζήτημα τεχνικά. Πάντως ένα μεγάλο μέρος των ταμειακών μηχανών που είναι σε λειτουργία μπορεί να υποστηρίξει αυτή τη λειτουργία και θα πρέπει να αντικατασταθούν σταδιακά οι παλιότερες. Θα μπορέσουμε σύντομα να προχωρήσουμε και στην εφαρμογή αυτού του μέτρου με την απαραίτητη περίοδο προσαρμογής των επιχειρήσεων.

Ερ. Τα POS αυξάνονται στην αγορά, ωστόσο, κυρίως οι μικρές επιχειρήσεις αντιδρούν για τις αυξημένες προμήθειες που καλούνται να πληρώσουν στις τράπεζες. Εξετάζετε κάποιους τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος αυτού;

Απ. Πράγματι δεχόμαστε και εμείς πολλές διαμαρτυρίες για τις χρεώσεις και προμήθειες που επιβάλλουν οι τράπεζες στους πελάτες τους για τη χρήση των μηχανημάτων POS. Στο μεγαλύτερο βαθμό αυτές οι διαμαρτυρίες είναι εύλογες. Μάλιστα σε ορισμένες κατηγορίες λιανικής για τις οποίες τα περιθώρια μεικτού κέρδους είναι μικρά, όπως είναι τα τσιγάρα ή ο Τύπος, η χρέωση στη συναλλαγή είναι πραγματικό πρόβλημα. Είναι ένα ζήτημα που το έχουμε θέσει επανειλημμένα στις τράπεζες και δεν έχουμε βρει την ανταπόκριση που θα θέλαμε. Επικαλούνται τον ελεύθερο ανταγωνισμό και την ελευθερία τιμολογιακής πολιτικής ή επιλογής πελάτη. Τα πράγματα όμως δεν είναι ακριβώς έτσι γιατί εγείρονται από την αντίστροφη πλευρά ζητήματα διασφάλισης των ίσων όρων ανταγωνισμού. Γιατί όταν μια μικρή επιχείρηση αντιμετωπίζει μεγαλύτερο κόστος στις συναλλαγές της από μια μεγάλη εγείρεται ένα ζήτημα ανταγωνισμού, που ενδεχομένως οφείλουν να το εξετάσουν οι αρμόδιες αρχές, όπως είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Γενικότερα πρέπει να πούμε ότι δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις παραμένουν ακόμη χρεώσεις και προμήθειες άλλων εποχών, εποχών όπου η αποδοχή πιστωτικών καρτών ήταν μέσον αύξησης των πωλήσεων για τον έμπορο και όχι νομική υποχρέωση. Τότε η επιχείρηση μπορούσε να επιλέξει αν θα έβαζε ή όχι μηχάνημα εκτιμώντας το αναμενόμενο ισοζύγιο κόστους και κέρδους. Και η τράπεζα ήταν υποχρεωμένη να δαπανήσει μεγάλα ποσά για διαφήμιση, μάρκετινγκ αλλά και για να πάει ο υπάλληλος στον έμπορο και να τον πείσει να εγκαταστήσει μηχάνημα αποδοχής καρτών. Όλα αυτά δεν υπάρχουν πια. Με το νέο νομοθετικό πλαίσιο οι επιχειρήσεις πάνε μόνες τους να ζητήσουν το μηχάνημα, είναι υποχρεωμένες να το κάνουν. Αυτό είναι ένα ζήτημα που οι τράπεζες και οι πάροχοι πληρωμών πρέπει να το λάβουν υπόψη τους και να συμπεριφερθούν ανάλογα. Βεβαίως οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις ή επαγγελματικές ενώσεις επιτυγχάνουν καλύτερους όρους χρεώσεων κάνοντας συμφωνία με κάποια τράπεζα. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν περιθώρια μείωσης. Περιμένουμε να επιταχύνει η πτωτική τάση των χρεώσεων που άρχισε το 2015 καθώς αυξάνεται ο όγκος πληρωμών που γίνεται μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών. Καθώς δηλαδή με το ίδιο κόστος διαχειρίζονται μεγαλύτερο όγκο συναλλαγών.

Ερ. Ποια είναι η εικόνα που έχετε εσείς για τον βαθμό συμμόρφωσης των υπόχρεων στην εγκατάσταση των POS; Έχει φανεί στα έσοδα αυτό;

Απ. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή το βαθμό συμμόρφωσης, εφόσον δεν έχει λήξει η προθεσμία και δεν έχουν αρχίσει οι έλεγχοι. Άλλωστε οι έλεγχοι είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομίας. Πάντως, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των υπόχρεων είχε βάλει ούτως ή άλλως POS πριν γίνει υποχρεωτικό. Τα δημόσια έσοδα πάνε καλά. Έχει συμβάλει οπωσδήποτε και αυτό το μέτρο. Αλλά η προσέγγιση μας στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής είναι συνολική, έχουμε πάρει μια σειρά από μέτρα και είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις και να πεις ότι τόσα εκατομμύρια ευρώ έσοδα οφείλονται σε αυτό το μέτρο και τόσα στο άλλο. Εκτιμήσεις βέβαια μπορούμε να κάνουμε αλλά θα περιμένουμε πρώτα να ολοκληρωθεί ο πρώτος χρόνος εφαρμογής. Γενικά μας ενδιαφέρει το τελικό αποτέλεσμα στα έσοδα και τη συμμόρφωση των φορολογουμένων και για αυτό φροντίζουμε ώστε τα μέτρα που παίρνουμε να συνεργάζονται μεταξύ τους.

Ερ. Άμεσα αναμένεται να ξεκινήσει η διαδικασία κληρώσεων για τους φορολογούμενους που κάνουν συναλλαγές με πλαστικό χρήμα. Πότε προβλέπεται να ξεκινήσει; Εξετάζονται άλλα κίνητρα για την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών;

Απ. Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν ότι οι συναλλαγές που κάνουν και ήδη έχουν κάνει φέτος με ηλεκτρονικά μέσα θα συμπεριληφθούν στις κληρώσεις, οπότε δεν χρειάζεται να περιμένουν την έκδοση της υπουργικής απόφασης. Πάντως η υπουργική απόφαση που θα ρυθμίζει τις λεπτομέρειες είναι στο τελικό στάδιο διαμόρφωσής της. Θέλουμε να ολοκληρωθεί και να υπογραφεί άμεσα ώστε να προχωρήσουμε στην πρώτη κλήρωση ακόμη και τον επόμενο μήνα. Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι το συνολικό ποσό που έχουμε προβλέψει νομοθετικά για αυτό το σκοπό φτάνει τα 12 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή θα μοιράζεται ένα εκατομμύριο ευρώ το μήνα στους τυχερούς. Στην πορεία θα εξετάσουμε και άλλα μέτρα για την ενθάρρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών αλλά αφού δούμε πρώτα τα αποτελέσματα από αυτά που ήδη εφαρμόζουμε.