Τι συζητούν Ελλάδα - Βουλγαρία για την «παράκαμψη» του Βοσπόρου

Μόλις με το 5% της εμπορευματικής κίνησης που γίνεται σήμερα μέσω των Στενών του Βοσπόρου, η σιδηροδρομική σύνδεση Αλεξανδρούπολη - Ορμένιο / Σβίλενγκραντ - Μπουργκάς είναι βιώσιμη, σύμφωνα με τις πρώτες μελέτες που έχουν στα χέρια τους Ελλάδα και Βουλγαρία.

Η σύνδεση των λιμανιών Αλεξανδρούπολης και Μπουργκάς, με αναβάθμιση των υφιστάμενων σιδηροδρομικών υποδομών, είναι σχέδιο που βλέπουν με «καλό μάτι» όχι μόνο οι δύο χώρες, αλλά και η κοινοτική επίτροπος Μεταφορών Βιολέτα Μπουλκ.

Στοιχεία του σχεδίου συζήτησαν την Πέμπτη στη Θεσσαλονίκη ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης και ο Ιβαΐλο Μοσκόφσκι, υπουργός Μεταφορών, Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών της Βουλγαρίας. Ανακοινώσεις δεν υπήρξαν. Τέτοια διακρατικά σχέδια  απαιτούν πολλά χρόνια, όπως δείχνει και η εμπειρία με το Rail Baltica που προωθείται επί σχεδόν δύο δεκαετίες.

Η κα Μπουλκ είχε προτείνει στις δύο κυβερνήσεις να εξετάσουν το ενδεχόμενο σύστασης κοινής εταιρείας, η οποία θα αναλάβει να προχωρήσει την επένδυση κατά το πρότυπο του μεγάλου σχεδίου Rail Baltica που θα συνδέει τις τρεις χώρες της Βαλτικής με την Πολωνία.

Τον Οκτώβριο του 2014, οι κυβερνήσεις της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουνίας ίδρυσαν από κοινού την RB Rail, η οποία θα προωθήσει το σιδηροδρομικό έργο. Αντίστοιχο μοντέλο θα μπορούσαν να ακολουθήσουν η Ελλάδα και η Βουλγαρία, είχε πει στους εκπροσώπους των δύο χωρών η Σλοβένα επίτροπος Μεταφορών κατά τη συνάντησή τους στα τέλη Μαρτίου.

Παράγοντες της αγοράς διεθνών μεταφορών επισημαίνουν το υψηλό κόστος διέλευσης των στενών του Βοσπόρου, αλλά και τις εξαγγελίες της τουρκικής πλευράς για κατασκευή νέου καναλιού, ώστε να αντιμετωπιστούν τα σημερινά προβλήματα. Οι ίδιοι επικαλούνται και τα σχέδια της Τεχεράνης για ενίσχυση του διαμετακομιστικού εμπορίου Ιράν - Ευρώπης μέσω του Εύξεινου Πόντου.

Ο ελληνικός βραχίονας του επενδυτικού σχεδίου περιλαμβάνει την αναβάθμιση και διαχείριση του λιμένα Αλεξανδρούπολης μαζί με την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού άξονα Αλεξανδρούπολη - Ορμένιο και την οδική σύνδεση του λιμανιού με την Εγνατία Οδό. Βέβαια, όλα αυτά σχεδιάζονται την ίδια ώρα που στο Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) ετοιμάζουν την αυτόνομη πώληση του λιμένα Αλεξανδρούπολης (του Οργανισμού Λιμένος Αλεξανδρούπολης - Ο.Λ.Α.). Στην κυβέρνηση επισημαίνουν πως δεν πρόκειται να προχωρήσει αυτόνομα η παραχώρηση του Ο.Λ.Α. καθώς προτεραιότητα έχει το ευρύτερο έργο παράκαμψης του Βοσπόρου.

Με δεδομένη τη στενότητα πόρων, η ελληνική και η βουλγαρική πλευρά βλέπουν με καλό μάτι την αναζήτηση ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω του λεγόμενου «πακέτου Γιούνκερ». Κάτι τέτοιο, όμως, απαιτεί τεράστια προετοιμασία για την ωρίμανση της επένδυσης σε επίπεδο μελετών, σχεδιασμού κ.λπ.

Απαιτεί, επίσης, διακρατική συμφωνία με τη Σόφια, αλλά και τη σύσταση της κοινής εταιρείας που προτείνει η Βιολέτα Μπουλκ, ώστε να υπάρχει ενιαία εικόνα απέναντι στους υποψήφιους επενδυτές. Η κοινή επιτροπή που είχε δημιουργηθεί πέρυσι είχε εξετάσει τη διεκδίκηση κονδυλίων για τις μελέτες από το χρηματοδοτικό εργαλείο Connection Europe Facility (CEF). Το κόστος για την αναβάθμιση του ελληνικού τμήματος του σιδηροδρομικού άξονα υπολογίζεται κοντά στα 160.000.000 ευρώ καθώς αφορά ηλεκτροκίνηση και σηματοδότηση. Αντίθετα, στο βουλγαρικό τμήμα του άξονα Αλεξανδρούπολη-Μπουργκάς χρειάζονται περισσότερα έργα, γιατί απαιτείται και αναβάθμιση της υποδομής.

Τα σχέδια του ΤΑΙΠΕΔ

Επισήμως, η τύχη των δέκα μεγαλύτερων περιφερειακών λιμανιών της χώρας, που λειτουργούν με τη μορφή της Α.Ε., θα αποφασιστεί μέχρι τα τέλη του χρόνου όπως είπε και την Πέμπτη η πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ Λίλα Τσιτσογιαννοπούλου. Ανεπισήμως, στην αγορά μεταφορών θεωρούν πως με την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου του Οργανισμού Λιμένα Αλεξανδρούπολης (Ο.Λ.Α.) θα κλείσει ο κύκλος πωλήσεων εταιρειών διαχείρισης λιμανιών και θα αρχίσει ένας νέος, που προβλέπει αξιοποίηση των άλλων λιμένων μέσω συμβάσεων παραχώρησης συγκεκριμένων δραστηριοτήτων ή και του συνόλου. 

Για τα άλλα εννέα λιμάνια, οι θεσμοί δέχονται εισηγήσεις σύμφωνα με τις οποίες είναι προτιμότερη η παραχώρηση δραστηριοτήτων. Εκτός από την Αλεξανδρούπολη, το δεύτερο πιο ελκυστικό λιμάνι θεωρείται αυτό της Ηγουμενίτσας, στο οποίο καταλήγει η Εγνατία Οδός, με την κυβέρνηση να καλοβλέπει την πρόταση για παραχώρηση του συνόλου των δραστηριοτήτων σε ιδιώτη μέσω μακροχρόνιας σύμβασης.

Ακόμα και εάν δεν προχωρήσει η παραχώρηση του συνόλου των δραστηριοτήτων στην Ηγουμενίτσα, εξετάζεται η παραχώρηση μόνο του λιμένα κρουαζιέρας, ενώ το ίδιο σχέδιο προωθείται για τα λιμάνια Κέρκυρας, Καβάλας και Λαυρίου.