Διαδίκτυο: Κίνητρα χρήσης για να μη «χαθούν» οι επενδύσεις

Οι σημαντικές επενδύσεις, άνω των δύο δισ. ευρώ, που προωθούνται αυτή την περίοδο για την ανάπτυξη των δικτύων Νέας Γενιάς θα έχουν περιορισμένη απόδοση, αν δεν προχωρήσουν ταυτόχρονα και μέτρα για την ενίσχυση της χρήσης του Διαδικτύου.

Στελέχη της αγοράς τηλεπικοινωνιών επισημαίνουν πως μολονότι η μεγάλη προσφορά σε υποδομές δικτύων οδήγησε σε εκρηκτική αύξηση της κίνησης του Διαδικτύου, η ζήτηση για χρήση των υποδομών αυτών (σε όρους απόλυτου αριθμού χρηστών του Διαδικτύου) βρίσκεται ακόμα σε χαμηλά επίπεδα στη χώρα μας.

Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα δυστυχώς βρίσκεται στις πρώτες θέσεις όσον αφορά στο ποσοστό των ανθρώπων που δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το Διαδίκτυο (28%). Το κλίμα αυτό θα πρέπει να αντιστραφεί και να γίνει πολυεπίπεδη χρήση των διαθέσιμων κεφαλαίων/κονδυλιων, όχι μόνο για υποδομές αλλά και για την τόνωση της ζήτησης υπηρεσιών που τις αξιοποιούν στο έπαρκο, προκειμένου να υπάρξουν μελλοντικά τα αναμενόμενα κοινωνικο-οικονομικά οφέλη.

Σύμφωνα με μελέτη της εταιρείας Incites Consulting, ο μεγάλος αριθμός ανθρώπων που δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το Διαδίκτυο οφείλεται στην έλλειψη δεξιοτήτων (64% των σπιτιών δεν χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο), στην έλλειψη χρηστικότητας/ενδιαφέροντος ως προς το Διαδίκτυο (26% των σπιτιών που δεν χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο) και στο υψηλό κόστος του εξοπλισμού (20% των σπιτιών που δεν χρησιμοποιούν Ίντερνετ). Μικρότερο ρόλο παίζουν το ισχυρό κόστος πρόσβασης καθώς επίσης το αίσθημα έλλειψης ασφάλειας και η δυνατότητα πρόσβασης εκτός σπιτιού.

Νέες προσεγγίσεις απαιτούνται με σκοπό την επίτευξη υψηλότερων επιπέδων διείσδυσης. Τα στελέχη της εταιρείας Incites (ο διευθύνων σύμβουλος Δρ. Ιωάννης Νεοκοσμίδης και ο διευθυντής τεχνολογίας Δρ. Θεόδωρος Ροκκάς), αλλά και ο Δρ. Ιωάννης Τόμκος (διεθνώς αναγνωρισμένος επιστήμονας στις Τηλεπικοινωνίες) έχουν συγκλίνουσες απόψεις για το θέμα.

Υποστηρίζουν πως ο απαιτούμενος στρατηγικός σχεδιασμός και οι αποφάσεις των πολιτικών θα πρέπει να είναι εστιασμένες σε δύο κατευθύνσεις (ομάδες-στόχους): α) αυτούς που θέλουν να χρησιμοποιήσουν το Διαδίκτυο αλλά δεν έχουν τις δεξιότητες και β) αυτούς που δεν σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν το Διαδίκτυο γιατί δεν θέλουν ή απλά γιατί δεν το χρειάζονται (π.χ. ηλικιωμένοι ή άνθρωποι σε αγροτικές περιοχές).

Σχετικά με την πρώτη ομάδα, σεμινάρια και προγράμματα εκπαίδευσης θα πρέπει να σχεδιαστούν καταλλήλως, με σκοπό να αυξηθούν οι δεξιότητές τους στις ΤΠΕ και να έχουν κίνητρα για τη χρήση του Διαδικτύου. Στην προσπάθεια αυτή, τόσο το κράτος όσο και οι επιχειρήσεις μπορούν να παίξουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο με δράσεις που θα έχουν τη μορφή διαφημίσεων, εκπαιδευτικών εισιτηρίων (vouchers), περιφερειακών/κοινοτικών κέντρων τεχνολογίας και πληροφοριών και πολιτικών αύξησης της χρήσης του Διαδικτύου στην εκπαίδευση και στον Δημόσιο Τομέα.

Καλές πρακτικές

Σύμφωνα με μελέτη της Incites, παραδείγματα καλών πρακτικών (good practices) προγραμμάτων εκπαίδευσης από άλλες χώρες συναντώνται στην Ιαπωνία (IT Human Resource Development Plan), στη Νότια Κορέα (10 Million People IT Education Project), στο Μεξικό (Sistema Nacional e-México) και στην Τσεχία (State Information Policy in Education). Στην Αμερική παρέχεται το πακέτο “TechPak”, κυρίως σε πολίτες με χαμηλό εισόδημα, που περιλαμβάνει τόσο συσκευές για πρόσβαση στο Διαδίκτυο όσο και υπηρεσίες υποστήριξης και εκπαίδευσης.

Ωστόσο, κίνητρα για την τόνωση της ζήτησης των ΤΠΕ θα πρέπει να δοθούν και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δίνοντας έμφαση στα οφέλη (μείωση κόστους και χρόνου) από την υιοθέτηση νέων εφαρμογών και υπηρεσιών όπως οι ψηφιακές πληρωμές και το ηλεκτρονικό εμπόριο.

Στη Φινλανδία, η στήριξη της ζήτησης έχει ως στόχο να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να προσαρμόσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα στις νέες εφαρμογές. Στη Γερμανία, το έργο «Πρωτεύς» ενθαρρύνει τη θέσπιση ειδικών κανόνων για τις ηλεκτρονικές επιχειρηματικές δραστηριότητες, ενώ το γερμανικό κράτος έχει προσφέρει βραβεία και συμβουλευτικές υπηρεσίες για την ανάπτυξη καινοτόμων χρήσεων των τεχνολογιών στις ΜΜΕ.

Παρόμοιες προτεραιότητες υιοθετούνται και από την Ιρλανδία (εθνική ψηφιακή στρατηγική) μέσω των δράσεων Digital Champion, Switch-on, BenefIT και TOVS. Στόχος της πρωτοβουλίας «Switch-On» είναι να παρακινήσει τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να εκτελούν περισσότερες ενέργειες μέσα στην τάξη με ψηφιακό τρόπο. Το πρόγραμμα «BenefIT» αποτελεί μια κυβερνητική πρωτοβουλία που παρέχει χρηματοδότηση σε τρίτους φορείς και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς για την παροχή ψηφιακής επιμόρφωσης. Το πρόγραμμα «Trading Online Voucher Scheme - TOVS» παρέχει στις μικρές επιχειρήσεις που πληρούν τις προϋποθέσεις μια «δωροεπιταγή» μέχρι € 2.500 για την ανάπτυξη υπηρεσίας online συναλλαγών στην επιχείρησή τους.

Δεν φτάνει η εκπαίδευση

Όσον αφορά στη δεύτερη ομάδα στόχου, φαίνεται ότι η εκπαίδευση δεν είναι ενδεδειγμένο μέτρο και επομένως άλλα μέτρα θα πρέπει να ληφθούν όπως η «προσαρμογή» του Διαδικτύου στις ανάγκες και στα ενδιαφέροντα των χρηστών. Συχνά, η αυξημένη διαθεσιμότητα χρήσιμου περιεχομένου (και στην εγχώρια γλώσσα) ενεργεί ως καταλύτης στην υιοθέτηση του Διαδικτύου. Ιδιαίτερα διαδεδομένες είναι πρωτοβουλίες της ψηφιοποίησης της Δημόσιας Διοίκησης.

Μια πρόσφατη έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης που εκπονήθηκε για την Ε.Ε. δείχνει ότι χώρες όπως η Ιρλανδία, η Μάλτα, η Αυστρία κ.ά. εμφανίζουν κορυφαίες επιδόσεις από άποψη κουλτούρας online υπηρεσιών, πετυχαίνοντας την πλήρη διαθεσιμότητα των υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Επίσης πολυμεσικές (video, παιχνίδια κ.α.) και άλλες υπηρεσίες όπως έξυππνες φάρμες, τηλεϊατρική και τηλεκπαίδευση έχουν πολλά άμεσα και έμμεσα οφέλη για τον πληθυσμό και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο αύξησης της ζήτησης.

Τα πιλοτικά προγράμματα τηλεϊατρικής αποτελούν μια καλή βάση για την Ελλάδα, ωστόσο θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω. Τέλος, η Κροατική Ρυθμιστική Αρχή (HAKOM), με σκοπό να προωθήσει και να εναρμονίσει την ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας σε ειδικές περιοχές, προκήρυξε διαγωνισμό σχετικά με την επιλογή και την υλοποίηση νέων εφαρμογών και υπηρεσιών στους τομείς της υγείας, της ασφάλειας κ.α.

Συνοψίζοντας τα ευρήματα της μελέτης της Incites και σύμφωνα με τον κ. Τόμκο, για να τονωθεί η ζήτηση στην Ελλάδα θα πρέπει να ληφθούν μέτρα όπως:

* Η ψηφιακή επιμόρφωση των πολιτών και κυρίως των ηλικιωμένων

* Ο ορισμός ψηφιακών πρωταθλητών (digital champions)

* Η λήψη αρμοδιοτήτων από μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς

* Η ενίσχυση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης

* Η ανάπτυξη κατάλληλου περιεχομένου με στόχο ειδικές ομάδες όπως ηλικιωμένους (τηλεϊατρική) και αγρότες (έξυπνες φάρμες)

* Η μείωση κόστους σύνδεσης και εξοπλισμού

Οι συντονισμένες προσπάθειες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, στο πλαίσιο μιας εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής βασιζόμενης στις νέες τεχνολογίες, μπορούν να βοηθήσουν την ταχεία έξοδο της χώρας μας από την κρίση, καταλήγει.