Moody's: Αναβάθμιση και θετικό outlook για Ελλάδα

Σε αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας κατά μία βαθμίδα, στο Caa2 από Caa3 προχώρησε ο οίκος Moody's. 

Παράλληλα, αναβάθμισε το outlook της αξιολόγησης σε θετικό από ουδέτερο. 

Ο αμερικανικός οίκος προχωρά σε μια συντηρητική κίνηση, καθώς παρά την αναβάθμιση, το ελληνικό rating της Moody's παραμένει χαμηλότερα κατά μία βαθμίδα σε σχέση με τη Fitch και κατά δύο βαθμίδες σε σχέση με την S&P.  

Οπως επισημαίνει η Moody's, οι λόγοι για την αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου είναι: 

1. Η επιτυχής ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και η εκταμίευση της δόσης των 8,5 δισ. ευρώ τις επόμενες μέρες. Πέρα από τη βραχυπρόθεσμη επίπτωση του ότι η Ελλάδα θα μπορεί να αποπληρώσει τις επικείμενες λήξεις ομολόγων, ο οίκος σημειώνει ότι θεωρεί την ολοκλήρωση της αξιολόγησης ως θετικό σημάδι για τη μελλοντική τροχιά του προγράμματος, καθώς απαιτούταν η νομοθέτηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων από την ελληνική κυβέρνηση. 

2. Οι βελτιωμένες δημοσιονομικές προοπτικές μετά και την υπεραπόδοση του 2016 αναμένεται να οδηγήσουν σύντομα σε αναστροφή της τάσης όσον αφορά το δείκτη χρέους / ΑΕΠ. Το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 υπερέβη το 4% έναντι στόχου για 0,5%. Η Moodys αναμένει σταθεροποίηση του δείκτη του χρέους εφέτος στο 179% του ΑΕΠ και να υποχωρήσει από το 2018 και μετά, με βάση και τα συνεχιζόμενα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα.

3. Υπάρχουν σημάδια ότι η οικονομία σταθεροποιείται. Αν και είναι πολύ νωρίς για να συμπεράνει κανείς αν η ανάπτυξη είναι διατηρήσιμη, ο οίκος αναμένει ανάπτυξη τόσο για φέτος όσο και για το 2018, μετά από τρία χρόνια στασιμότητας και απώλειας άνω του 27% του ΑΕΠ από την έναρξη της ελληνικής κρίσης.    

Το θετικό outlook αντανακλά την εκτίμηση της Moody's ότι οι προοπτικές ολοκλήρωσης του προγράμματος έχουν βελτιωθεί, κάτι που αυξάνει την πιθανότητα περαιτέρω ελάφρυνσης χρέους. Οι πιστωτές της ευρωζώνης έχουν δεσμευτεί να βελτιώσουν περαιτέρω τους όρους των δανείων του EFSF αν χρειαστεί, μετά τον Αύγουστο του 2018 που ολοκληρώνεται το πρόγραμμα. Μια πρόσθετη παράταση στην αποπληρωμή του επίσημου τομέα θα βελτίωνε την ικανότητα της Ελλάδας να εξυπηρετεί το χρέος που βρίσκεται στα χέρια του ιδιωτικού τομέα, στον οποίο απευθύνονται τα ratings της Moody's. 

Παράλληλα, αυξήθηκε το μακροπρόθεσμο «ταβάνι» χώρας στην αξιολόγηση των ελληνικών ομολόγων σε ευρώ και άλλα νομίσματα, σε Β3 από Caa2, αντανακλώντας το μειωμένο ρίσκο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, αλλά και η αξιολόγηση των καταθέσεων σε ευρώ σε Caa2 από Caa3. H απόκλιση στις αξιολογήσεις ομολόγων και καταθέσεων οφείλεται στη διατήρηση των συνεχιζόμενα capital controls. 

1.Η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης

Όπως σημειώνει ο οίκος, η επιτυχής ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης οδηγεί στην εκταμίευση 8,5 δισ. ευρώ τις επόμενες ημέρες και θα επιτρέψει στην χώρα να εξοφλήσει τους τίτλους 6,6 δισ. ευρώ που λήγουν τον Ιούλιο, περιλαμβανομένων αυτών που διακρατεί η ΕΚΤ (3,9 δισ. ευρώ) και ιδιώτες επενδυτές (2,3 δισ. ευρώ). Θα επιτρέψει επίσης την εξόφληση κάποιων από τα ληξιπρόθεσμα του ιδιωτικού τομέα και με τον τρόπο αυτό θα τροφοδοτηθεί ρευστότητα στην οικονομία, κάτι που είναι πολύ απαραίτητο.

Η Moody’s εκτιμά ότι η σημασία της δεύτερης αξιολόγησης πάει πέρα από την βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση. Απαίτησε η κυβέρνηση να νομοθετήσει αριθμό μέτρων, κάποια πολιτικά δύσκολα (όπως η μείωση του αφορολόγητου, οι περικοπές στις συντάξεις, αλλαγές στην εργατική νομοθεσία) και κάποια που δυνητικά θα βοηθήσουν τις αναπτυξιακές προοπτικές (όπως η ενίσχυση του τραπεζικού τομέα)

Εκτιμά δε ότι η πρόοδος που έγινε στο πρόγραμμα εξηγεί πώς το ρίσκο εξόδου από την ευρωζώνη έχει μειωθεί. Αν και τα γεγονότα του 2015 δείχνουν την ρευστότητα στην ελληνική πολιτική σκηνή, η παρούσα κατάσταση είναι πιο ήρεμη, ενώ οι δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν μια ευρεία στροφή στη στήριξη κομμάτων που είναι υπέρ της συνέχισης της συμμετοχής στην ευρωζώνη.

2. Βελτιωμένη δημοσιονομική προοπτική για τα επόμενα χρόνια και αντιστροφή της τάσης στο χρέος

Η κυβέρνηση κατάφερε να υπερβεί τους δημοσιονομικούς στόχους του 2016 με πρωτογενές πλεόνασμα 4,2% αντί στόχου για 0,5%. Μέρος της υπεραπόδοσης οφείλεται σε προσωρινούς παράγοντες αλλά αντανακλά επίσης βελτίωση στη συλλογή φόρων που η Moody’s εκτιμά ότι είναι περισσότερο μονίμου φύσεως. Ο οίκος βλέπει μικρότερα πρωτογενή πλεόνάσματα φέτος και του χρόνου, αλλά αρκετά μεγάλα για να εξασφαλίσουν ότι το δημόσιο χρέος θα αρχίσει να μειώνεται από τον επόμενο χρόνο και μετά.

Η κυβέρνηση νομοθέτησε επιπρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα που φτάνουν το 2% του ΑΕΠ το 2019 και το 2020, μετά το τέλος του προγράμματος, τα οποία και θα εφαρμοστούν αν χρειαστεί. Αυτό προσφέρει κάποια εξασφάλιση ότι η δημοσιονομική κατάσταση θα παραμείνει κατάλληλα σφικτή τα επόμενα χρόνια.

Ο οίκος εκτιμά ότι η σχέση χρέος/ΑΕΠ θα είναι περίπου στο 176% ως τα τέλη του 2018 έναντι της κορύφωσης του 179,7% το 2014. Η τάση σε ότι αφορά το χρέος πάντως παραμένει υψηλά ευάλωτη σε αναπτυξιακά ή δημοσιονομικά σοκ και η αποκλιμάκωση πιθανότατα θα είναι αργή. 

3. Σημαντικά σήματα σταθεροποίησης της οικονομίας

Ενώ είναι πολύ νωρίς να συμπεράνουμε ότι η οικονομία έχει οριστικά γυρίσει σελίδα, η Moody’s περιμένει να δει ανάπτυξη τη φετινή χρονιά μετά από τρία έτη στασιμότητας και αθροιστική απώλεια ΑΕΠ πάνω από 27% μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Η απασχόληση αυξάνεται για περισσότερο από ένα χρόνο και έτσι στηρίζει την ιδιωτική κατανάλωση. Οι επενδύσεις αναμένεται να λάβουν ώθηση από την επιτάχυνση των κοινοτικών κονδυλίων που ανέρχονται σε 15,2 δισ. (8,4% του ΑΕΠ το 2017) για την περίοδο 2014-2020. Επιπλέον των διαρθρωτικών κονδυλίων της ΕΕ σημαντική χρηματοδότηση είναι διαθέσιμη από την Ευρωπαϊκή Επενδυτική Τράπεζα. Σημαντικό είναι και το ότι η δημοσιονομική πολιτική θα είναι σημαντικά λιγότερο βάρος στην ανάπτυξη απ΄ ότι το 2016.

Γιατί δόθηκε θετικό outlook

Το θετικό outlook σύμφωνα με την Moody’s αντανακλά το ότι οι προοπτικές για επιτυχή ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος έχουν βελτιωθεί. Ενώ σημαντικά ρίσκα εφαρμογής παραμένουν, το «μεγάλο βάρος» της νομοθέτησης δομικών μεταρρυθμίσεων έχει επιτευχθεί, κάτι που με τη σειρά του μειώνει τα πολιτικά ρίσκα που σχετίζονται με τη σταθερότητα της κυβέρνησης.

Η επιτυχής ολοκλήρωση θα είναι πιστωτικά θετική για την Ελλάδα, μεταξύ άλλων και για την περαιτέρω ελάφρυνση χρέους που πιθανότατα θα φέρει.

Οι ευρωπαίοι πιστωτές έχουν ήδη δεσμευτεί να εξετάσουν περαιτέρω επέκταση των μέσων ωριμάνσεων των δανείων του EFSF και την περαιτέρω αναβολή πληρωμής τόκων και την επέκταση αυτών των δανείων έως και κατά 15 χρόνια. Η πρόθεση του ΔΝΤ να παραμείνει ενεργό μέσω μιας συμφωνίας stand-by και να συνεχίσει να πιέζει για ελάφρυνση χρέους επίσης στηρίζει την εκτίμηση της Moody’s ότι θα υπάρξουν βήματα για να γίνει το χρέος βιώσιμο. Η αρχή της σύνδεσης της ελάφρυνσης χρέους με την ανάπτυξη, που θα εξετάσει το Eurogroup, θα είναι ένα περαιτέρω θετικό βήμα για την χώρα.

Γιατί Caa2

Εχοντας ειπωθεί αυτά, τα δημοσιονομικά και πολιτικά ρίσκα παραμένουν πολύ υψηλά. Τα αρνητικά σενάρια, ειδικά αυτά που σχετίζονται με πολιτικά γεγονότα και καθυστερήσεις στην εφαρμογή συμφωνημένων μέτρων παραμένουν εύλογα. Είναι ο βασικός λόγος που η Moody’s εκτιμά ότι το Caa2 παραμένει κατάλληλο, τουλάχιστον μέχρι τα μέσα και το εύρος των υποσχεθέντων μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος έχουν πλήρως ξεκαθαρίσει, οι όροι για την ελάφρυνση χρέους είναι καθαροί και λάβει χώρα ένα μεγαλύτερο χρονικά και ισχυρότερο σερί κοινοβουλευτικών και εκλογικών συναινέσεων στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων.

Τι θα ανεβάσει την αξιολόγηση

Η Ελλάδα μπορεί να αναβαθμιστεί περαιτέρω αν υπάρχουν καθαρές αποδείξεις ότι η οικονομία είναι σε διατηρήσιμο ισχυρό αναπτυξιακό μονοπάτι, συνδυασμένο με καθαρή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, περιλαμβανομένων μέτρων για να αντιμετωπιστεί η ποιότητα ενεργητικού του τραπεζικού τομέα.

Συμφωνία με τους επίσημους πιστωτές να εφαρμοστεί περαιτέρω ελάφρυνση χρέους σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα επίσης θα δημιουργήσει «πίεση» για αναβάθμιση της αξιολόγησης, υπό την προϋπόθεση ότι παραμένει ευρεία στήριξη για τους δημοσιονομικούς και άλλους όρους που θα σχετίζονται με αυτή την ελάφρυνση.

Τι μπορεί να οδηγήσει σε υποβάθμιση

Καθοδική πίεση στις αξιολογήσεις θα υπάρξει αν η Moody’s δει σημάδια ότι η διάθεση των αρχών να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις μειωθεί ή μια νέα μακρά περίοδος πολιτικής αβεβαιότητας ανακύψει και χτυπήσει την ανάκαμψη, κάτι που θα οδηγήσει σε απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους.