Τράπεζες: Ερχονται ρυθμίσεις άφεσης χρέους

Το… βαρύ πυροβολικό τους ετοιμάζονται να ρίξουν οι τράπεζες στο μέτωπο της μείωσης των «κόκκινων» δανείων καθώς διαπιστώνουν σημάδια παρατεταμένης κάμψης στις ρυθμίσεις, την ώρα που πρέπει να αυξηθούν σημαντικά, για να επιτευχθούν οι «φιλόδοξοι» στόχοι του 2018.

Αξιοποιώντας τις αλλαγές που επήλθαν στο νομοθετικό πλαίσιο (σ.σ. εξωδικαστικός συμβιβασμός, νομική κάλυψη), οι νέου τύπου ρυθμίσεις θα εστιάζονται στην οριστική διευθέτηση δανείων, με «δέλεαρ» γενναίες διαγραφές χρέους. Θα προτείνεται, δηλαδή, στους δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα δάνεια η άφεση μέρους του χρέους τους, εφόσον εξυπηρετήσουν ομαλά, ή αποπληρώσουν πρόωρα το συμφωνηθέν μέρος της οφειλής.

Στα στεγαστικά δάνεια, τα νέα προγράμματα θα λειτουργούν με τη δομή του διαχωρισμού της οφειλής (split balance), με τη διαφορά ότι θα γνωστοποιείται εξαρχής στους δανειολήπτες ότι θα διαγραφεί το μέρος του δανείου που «παγώνει», εφόσον εξοφληθεί το υπόλοιπο.

Η τράπεζα, αφού υπολογίσει την τρέχουσα αξία του ακινήτου, επί του οποίου έχει εγγράψει υποθήκη για το μη εξυπηρετούμενο δάνειο, θα προτείνει στον δανειολήπτη την εξής ρύθμιση: να εξοφλήσει σε βάθος ετών το μέρος του δανείου που αντιστοιχεί στην εμπορική αξία του ακινήτου. Το υπόλοιπο μέρος αρχικά «παγώνει» και εν συνεχεία διαγράφεται, εφόσον ο δανειολήπτης αποδειχθεί συνεπής στη ρύθμιση.

Για παράδειγμα, για στεγαστικό δάνειο ανεξόφλητου υπολοίπου 300 χιλ. ευρώ, με τρέχουσα αξία του ενυπόθηκου ακινήτου στις 180 χιλ. ευρώ, ο δανειολήπτης θα καλείται να αποπληρώσει τις 180 χιλ. και αν φανεί συνεπής, θα διαγράφεται οφειλή ύψους 120 χιλ. ευρώ.

Είναι πιθανόν να υπάρχουν ρήτρες τακτικής επανεκτίμησης της εμπορικής αξίας του ενυπόθηκου ακινήτου, βάσει των οποίων θα αναπροσαρμόζεται το μέρος της οφειλής που πρέπει να αποπληρωθεί και το σκέλος το οποίο, αρχικά, «παγώνει» και εν συνεχεία διαγράφεται.

Οι μικρές επιχειρήσεις

Για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες θα προσφέρονται εξατομικευμένες ρυθμίσεις με «δέλεαρ» τη διαγραφή μέρους της οφειλής τους, εφόσον εξοφλήσουν εφάπαξ ή σε ολιγάριθμες δόσεις το υπόλοιπο.

Πρόκειται για προϊόντα που εκτιμάται ότι θα αναζωογονήσουν την αγορά ρυθμίσεων, η οποία τους τελευταίους μήνες παρουσιάζει εμφανή σημάδια κάμψης. Η παραπάνω εκτίμηση εδράζεται στα πλεονεκτήματα που προσφέρει στον δανειολήπτη η ρύθμιση άφεσης χρέους.

Από την επεξεργασία των στοιχείων, οι τράπεζες έχουν διαπιστώσει ότι υπάρχουν δανειολήπτες, οι οποίοι σταμάτησαν να εξυπηρετούν τα στεγαστικά τους, λόγω της μεγάλης απόκλισης μεταξύ του ανεξόφλητου υπολοίπου και της τρέχουσας αξίας του ακινήτου. Μέρος αυτών εκτιμάται ότι θα ανταποκριθεί στα νέα προγράμματα, στον βαθμό που αντιλαμβάνεται ότι σε διαφορετική περίπτωση, κινδυνεύει να χάσει το ακίνητο, σε τιμή μάλιστα κοντινή με αυτή που προσφέρθηκε στους ίδιους.

Για τις επιχειρήσεις τα οφέλη είναι μεγαλύτερα. Πέραν της διαγραφής μέρους της οφειλής και της οριστικής διευθέτησης της δανειακής σύμβασης, έχουν τη δυνατότητα να αποτυπώσουν λογιστικά το όφελος από την άφεση χρέους στα αποτελέσματά τους, όπως έχει ήδη συμβεί σε κάποιες περιπτώσεις εισηγμένων (π.χ. Νηρεύς).

Οι τράπεζες, από την πλευρά τους, δεν θα εγγράψουν ζημία, εφόσον το ύψος της διαγραφής απαίτησης καλύπτεται από σχηματισμένες προβλέψεις. Αντίθετα, θα μειώσουν γρήγορα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ενισχύοντας, έμμεσα, την κεφαλαιακή τους επάρκεια, θα ανακτήσουν ρευστότητα και θα δημιουργήσουν καλύτερες προϋποθέσεις επίτευξης των δεσμεύσεων, τις οποίες έχουν αναλάβει έναντι του επόπτη, για τη μείωση των κόκκινων δανείων.

Από τα στοιχεία που έχουν επεξεργαστεί εσωτερικά οι τράπεζες προκύπτει το συμπέρασμα ότι περίπου το 50% των μη εξυπηρετούμενων δανείων εμφανίζουν από λίγες ως πολλές πιθανότητες να ξαναγίνουν ενήμερα. Ο χαμηλός βαθμός ανταπόκρισής τους στις προτεινόμενες ρυθμίσεις μπορεί να βελτιωθεί, εφόσον διευρυνθεί η γκάμα των προσφερόμενων λύσεων και οι τράπεζες στραφούν σε εξατομικευμένη αντιμετώπιση.

Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, απαιτείται προεργασία τόσο για το «δέλεαρ» της άφεσης χρέους, όσο και για το «μαστίγιο», σε περίπτωση που οι δανειολήπτες δεν αποδεχθούν ούτε τις επιθετικότερες ρυθμίσεις.

Είναι σημαντικό, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, να λειτουργήσει ομαλά η αγορά με διενέργεια πλειστηριασμών και να βγουν πωλήσεις χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων, ώστε να δημιουργηθεί πίεση στους δανειολήπτες, οι οποίοι δεν βρίσκονται σε ολική αδυναμία εξυπηρέτησης.

Επιπρόσθετα, εφόσον δεν υπάρξει εκ νέου επιδείνωση στο πολιτικό περιβάλλον, εκτιμάται ότι το αγοραστικό ενδιαφέρον θα διευρυνθεί και σταδιακά θα μπουν τιμές στο σύστημα.