Παπαδημητρίου: «Τελειωμένο» το υφιστάμενο παραγωγικό μοντέλο

Τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και την αδήριτη ανάγκη για τόνωση της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας και του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας υπογράμμισε ο υπουργός Οικονομίας Δημήτρης Παπαδημητρίου, μιλώντας στο Ευρωμεσογειακό Συνέδριο Καινοτομίας Next Society.

Οπως ανέφερε ο υπουργός, η Ευρώπη και η Μεσόγειος έχουν μείνει πίσω στην καινοτομία σε σύγκριση με τους βασικούς διεθνείς ανταγωνιστές τους. Η Ευρώπη έχει μόλις το 2% του ΑΕΠ της αφιερωμένο σε δαπάνες έρευνας-ανάπτυξης, ενώ χώρες σαν την Ελλάδα έχουν μόλις το 1% περίπου. Γι’ αυτό και ο στόχος είναι τα ποσοστά αυτά να αυξηθούν και ήδη το 25% των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ (86 δισ. ευρώ) έχουν επενδυθεί στην έρευνα και την καινοτομία, ενώ άλλα 70 δισ. συμπληρώνουν επενδύσεις της πολιτικής συνοχής και άλλων πολιτικών της ΕΕ που διατίθενται ως το 2020 στη χρηματοδότηση έργων έρευνας και ανάπτυξης).

Για μια οικονομία σαν αυτή της Ελλάδας, τα προβλήματα και οι ανάγκες για καινοτομία, επιχειρηματικότητα και ανάπτυξη είναι σαφώς μεγαλύτερα, δεδομένης της στρεβλής ανάπτυξης και αναπαραγωγής των υπάρχοντων τεχνολογικών χαρακτηριστικών της παραγωγικής δομής, της μέχρι πρότινος έλλειψης ευρύτερου αναπτυξιακού σχεδιασμού, του μικρού μεγέθους των επιχειρήσεων, της περιορισμένης δικτύωσης των παραγωγικών κλάδων και της χαμηλής εξωστρέφειας. Αυτά τα προβλήματα παρέμεναν παρά την αναβάθμιση των γνώσεων και ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και παρά την αύξουσα διαθεσιμότητα πόρων μέσω των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων.

Η χώρα, σημείωσε ο κ. Παπαδημητρίου, δεν αξιοποίησε καινοτομίες, ούτε το καλύτερα καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό. Έτσι η οικονομία κατέστη μία οικονομία χαμηλής και μέσης εξειδίκευσης, που παράγει προϊόντα χαμηλού τεχνολογικού περιεχομένου και μικρής προστιθέμενης αξίας, η οποία είναι αδύναμη να προσελκύσει Ξένες Άμεσες Επενδύσεις.

Οι στόχοι της κυβέρνησης

Ο αναπτυξιακός στόχος της χώρας, τόνισε, είναι τώρα η καινοτόμος αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού για τη μετάβασή της σε μία οικονομία που παράγει προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας. Σκοπός της κυβέρνησης δεν είναι απλά η συγκυριακή ανάκαμψη της οικονομίας για τη μείωση της υψηλής ανεργίας, αλλά η βιώσιμη ανάπτυξη για τη δημιουργία ποιοτικών και διατηρήσιμων θέσεων εργασίας.

Τη λύση στο έλλειμμα παραγωγικών επενδύσεων και βιώσιμης ανάπτυξης μπορεί να δώσει η ώθηση στη σύνδεση έρευνας-καινοτομίας-επιχειρηματικότητας. Το υφιστάμενο παραγωγικό μοντέλο της Ελλάδας έχει εξαντλήσει τα όριά του και βρίσκεται σε αδυναμία ανταγωνισμού τόσο με τις χώρες χαμηλού κόστους όσο και με τις χώρες που παράγουν προϊόντα υψηλής ποιότητας με ενσωματωμένη γνώση.

Η χώρα μας, υπογράμμισε ο κ. Παπαδημητρίου, αρχίζει να μετακινείται στην αλυσίδα παραγωγής της αξίας και να παράγει περισσότερο σύνθετα προϊόντα και υπηρεσίες έντασης γνώσης. Η νέα αναπτυξιακή στρατηγική της χώρας αποσκοπεί στη δημιουργία νέου παραγωγικού μοντέλου προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας. Το νέο παραγωγικό μοντέλο βασίζεται σε νέα δυναμικά πλεονεκτήματα που συνολικά θα βελτιώσουν το έλλειμμα παραγωγικότητας και τα οποία θα στηρίζονται:

α) στην ενίσχυση του τεχνολογικού περιεχομένου προϊόντων και υπηρεσιών, ιδίως μέσα από την υιοθέτηση καινοτόμων διαδικασιών,
β) στη στροφή σε διεθνώς εμπορεύσιμες υπηρεσίες και προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, και
γ) στην αποτελεσματική ενσωμάτωση του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού.

Εξ αυτού, σημείωσε ο υπουργός, προκύπτει η αδήριτη αναγκαιότητα για την τόνωση της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας και του τεχνολογικού και ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας, με έμφαση στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις.

Τόσο στον νέο Αναπτυξιακό Νόμο και στο νέο ΕΣΠΑ, όσο και στην υπό δημοσίευση «Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική 2017-2021» αποτυπώνονται με απόλυτη σαφήνεια τα σημάδια αυτής της πολιτικής. Από τα προγράμματα ΕΠANEK για την καινοτομία μέχρι σήμερα έχει δημοσιευθεί η δράση «Ενίσχυση της δημιουργίας πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων στους τομείς στρατηγικής στόχευσης (Νεοφυής επιχειρηματικότητα)», με δυνητικά εντασσόμενες επιχειρήσεις συνολικού προϋπολογισμού 86 εκατ. ευρώ.

Και στον τομέα των δράσεων Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΤΑΚ) έχουν εξειδικευθεί δράσεις ύψους 795,4 εκατ. ευρώ και έχουν ήδη προκηρυχθεί 7 δράσεις συνολικής Δημόσιας Δαπάνης 413,4 εκατ.

Οπως είπε ο κ. Παπαδημητρίου, με τη νέα αναπτυξιακή πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση και με τη νέα οργάνωση και τους κανόνες διαχείρισης του ΕΣΠΑ 2014-2020, ευελπιστούμε σε αλλαγή σελίδας. Η προώθηση μιας ευρείας συνεργασίας μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα και η αξιοποίηση των νέων συνεργατικών μηχανισμών και εργαλείων χρηματοδότησης είναι ικανή να εφαρμόσει και να μετασχηματίσει την καινοτομία σε κερδοφόρα επιχειρηματικότητα ακόμη και για μικρές οικονομικές μονάδες.

Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να αντιστρέψουμε το brain drain και να αυξήσουμε το τεχνολογικό περιεχόμενο των ελληνικών εξαγωγών, προάγοντας συγχρόνως την απασχόληση και την ανάπτυξη της οικονομίας, κατέληξε.