Τα ψιλά γράμματα του προσυμφώνου στο Eurogroup

Το νερό μπήκε στο αυλάκι της λεγόμενης «παγκόσμιας συμφωνίας», μετά τους εκατέρωθεν συμβιβασμούς στο Eurogroup. Η ολοκλήρωσή της, όμως, έχει ακόμα δρόμο μπροστά της και αν κρίνουμε από τις αναφορές του Γερούν Ντάισελμπλουμ, δεν αποκλείεται να φτάσουμε μέχρι το καλοκαίρι.

Χθες κυβέρνηση και δανειστές έδωσαν τα χέρια, σε ένα πακέτο σκληρών μέτρων με αντίμετρα αλλά και υποσχέσεις σχετικά με το χρέος. Το τοπίο αναφορικά με τα μέτρα και τα αντίμετρα είναι πλέον ξεκάθαρο. Το περιέγραψε ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, αναδεικνύοντας και τις δυσκολίες του πακέτου, με τη φράση «είναι στη φύση κάθε συμφωνίας να έχει και συμβιβασμούς και πράγματα που θα στεναχωρήσουν τον ελληνικό λαό».

Αναφορικά με τα μέτρα, χθες «κλείδωσαν» περικοπές στις συντάξεις 1,8 δισ. ευρώ το 2019 και μείωση του αφορολόγητου στην περιοχή των 5.600-5.900 ευρώ (ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων) από το 2020, υπό την αίρεση της επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων του 2018.

Ο πρόεδρος του Eurorgroup ξεκάθαρα είπε ότι το ενδεχόμενο να εφαρμοστούν όλα τα μέτρα μαζί το 2019 είναι ανοιχτό και θα εξαρτηθεί από την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του 2018.

Μετά την ολοκλήρωση της τελευταίας αξιολόγησης για το τρίτο Μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018, θα γίνει μια εκτίμηση από τους δανειστές αναφορικά με το εάν επιτυγχάνεται ο στόχος για 3,5% του ΑΕΠ. Αν ναι, ισχύει το χρονοδιάγραμμα του 2019 και του 2020. Αν όχι, όλα τα μέτρα έρχονται το 2019. Τουλάχιστον απεφεύχθη ο «μπαμπούλας» του 2018, τον οποίο έριξε στο παρά πέντε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ο άξονας Βερολίνου - ΔΝΤ, ίσως σε ένα παιχνίδι έντασης των πιέσεων.

Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2018 θα είναι άλλωστε αυτό το οποίο θα κρίνει και την ενεργοποίηση των αντίμετρων. Ο υπουργός Οικονομικών ήταν αυτός ο οποίος δήλωσε χθες ότι τα αρνητικά μέτρα θα εφαρμοστούν «ό,τι και αν γίνει στον κόσμο», αλλά τα θετικά θα τεθούν σε εφαρμογή εφόσον είμαστε εντός στόχων.

Η κυβέρνηση θεωρεί ότι η υλοποίηση των αντίμετρων είναι δεδομένη. Το πρωτογενές πλεόνασμα ο πρωθυπουργός ανέφερε προ ημερών ότι ξεπέρασε το 3,5% του ΑΕΠ ήδη από το 2016, επομένως θεωρείται βέβαιο (από την πλευρά της κυβέρνησης) ότι θα είναι πάνω από 3,5% και το 2018.

Το ΔΝΤ έχει διαφορετική άποψη, είναι πιο απαισιόδοξο, όπως ανέφερε και ο Β. Σόιμπλε. Εκτιμά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 θα είναι 2%. Αν επιβεβαιωθεί το Ταμείο, όχι μόνο όλα τα μέτρα έρχονται το 2019 στο προσκήνιο αλλά και τα αντίμετρα θα μείνουν στο συρτάρι.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι δανειστές, με βάση τη συμφωνία, θα έχουν τον τελευταίο λόγο στην οικονομική πολιτική των μελλοντικών κυβερνήσεων -έως το 2020- καθώς και τα μέτρα και τα αντίμετρα θα είναι από τώρα ψηφισμένα και η εφαρμογή τους αναμένεται να συνδεθεί και με τα μέτρα διευθέτησης του δημόσιου χρέους, τα οποία έταξαν για μια ακόμα φορά οι Ευρωπαίοι και απαιτεί το ΔΝΤ για να μπει στο παιχνίδι.

Κλείνουν το μάτι για το χρέος

Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ δήλωσε ότι η επίτευξη συμφωνίας σε τεχνικό επίπεδο -όταν γραφτούν τα κείμενα επικαιροποίησης του Μνημονίου με την Κομισιόν και του νέου Μνημονίου με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- θα ενεργοποιήσει τη διαδικασία συζήτησης στο Eurogroup αναφορικά με τα μέτρα για το χρέος και το δημοσιονομικό μονοπάτι των επόμενων ετών.

Ο Μπενουά Κερέ, εκ μέρους της ΕΚΤ, δήλωσε ότι αμέσως μετά το SLA και τις αποφάσεις του Eurogroup για το δημοσιονομικό μονοπάτι των επόμενων ετών και το χρέος θα γίνει η ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού δημόσιου χρέους. Θετική εκτίμηση στο DSA (Dept Sustainability Analysis) ανοίγει τον δρόμο για την ένταξη της χώρας στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης.

Η εφαρμογή των μέτρων για το χρέος θεωρείται βέβαιο ότι θα γίνει με όρους και σε κάθε περίπτωση μετά την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος.

Αρμόδιες πηγές σημείωναν ότι τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος θα ενεργοποιούνται χέρι χέρι με την υλοποίηση των σκληρών μέτρων μετά το 2018. Την αντίστροφη εκδοχή παρουσίασε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. «Τα μέτρα θα εφαρμοστούν το 2019 και το 2020, αν και μόνο αν έχουν εφαρμοστεί τα μέτρα για το χρέος» είπε.

Το ΔΝΤ, από την πλευρά του, λίγες ώρες μετά τις ανακοινώσεις του Eurogroup θύμισε ότι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπει στο ελληνικό πρόγραμμα είναι «ικανοποιητικές διαβεβαιώσεις για μια αξιόπιστη πολιτική για την ανάκτηση της βιωσιμότητας του χρέους».

Τα αντίμετρα

Μέτρα και αντίμετρα θα νομοθετηθούν άμεσα από την ελληνική κυβέρνηση. Η ψήφισή τους μάλιστα αναμένεται να αποτελέσει προαπαιτούμενο (Prior Action) για δόση και Eurogroup… χρέους.

Τα λεγόμενα θετικά μέτρα έχουν και αυτά προσυμφωνηθεί. Όχι μόνο ως προς τη μορφή τους, αλλά και ως προς τον χρόνο εφαρμογής. Οι μειώσεις φόρων μετατίθενται για το 2020, πάντα υπό την αίρεση επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων το 2018, ενώ το 2019 προβλέπεται η εφαρμογή του λεγόμενου κοινωνικού πακέτου.

Ένα περίγραμμα των θετικών μέτρων έδωσε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Το 2019, τα αντίμετρα δυνητικού ύψους έως 1,8 δισ. ευρώ (εφόσον υπάρχει πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018) θα αφορούν στην καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας, την αντιμετώπιση προβλημάτων στέγασης, την αύξηση της απασχόλησης των νέων και τη μείωση της συμμετοχής των συνταξιούχων στην αγορά φαρμάκων.

Το 2020, στο τραπέζι βρίσκονται η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά περίπου 250 εκατ. ευρώ, η μείωση του κατώτερου συντελεστή φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων από το 22% στο 20% και η μείωση του συντελεστή φόρου για τις επιχειρήσεις από το 29% στο 26%.

Θετικά και αρνητικά μέτρα νομοθετούνται τώρα, τα θετικά βρίσκονται στο συρτάρι μέχρι νεωτέρας από το μέτωπο των πλεονασμάτων, τα αρνητικά εφαρμόζονται βρέξει-χιονίσει.

Πότε έρχονται

Η επιστροφή του κουαρτέτου στην Αθήνα αναμένεται «το συντομότερο δυνατό». Όπως διευκρίνισε ο πρόεδρος του Eurogroup, «τεχνικοί λόγοι» ( οι αργίες του Πάσχα αλλά και η σύνοδος του ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον στις 21-23 Απριλίου) είναι αυτοί οι οποίοι δεν επέτρεψαν την ανακοίνωση συγκεκριμένης ημερομηνίας. Εμπόδια πολιτικής φύσης ή επιμέρους διαφωνιών δεν υπάρχουν, σύμφωνα με τον ίδιο.

Μετά το Staff Level Agreement, την αποτύπωση δηλαδή της αρχικής πολιτικής συμφωνίας σε χαρτί με τεχνοκρατική προσέγγιση και όλα τα ενδιάμεσα βήματα των προαπαιτούμενων που θα οδηγούν στην εκταμίευση της δόσης, το Eurogroup θα συζητήσει για το χρέος, η ΕΚΤ θα κάνει την ανάλυση βιωσιμότητας και το ΔΝΤ θα πρέπει να λάβει τις δικές του αποφάσεις.

Στο ερώτημα, πόσο χρόνο μπορεί να απαιτήσουν όλα τα βήματα για την ολοκλήρωση της συμφωνίας, ο πρόεδρος του Eurogroup δεν ρίσκαρε προβλέψεις. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι όλα θα έχουν συμφωνηθεί πριν χρειαστεί τα χρήματα της δόσης η Ελλάδα, για να καλύψει λήξεις ομολόγων κοντά στα 7 δισ. ευρώ, τον Ιούλιο.