Τι κρύβει το μπουμ των προκρατήσεων στον τουρισμό

Με βροχή ετοιμάζεται να υποδεχθεί το Βερολίνο τους επιχειρηματίες, παράγοντες και επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο, οι οποίοι καταφθάνουν κατά κύματα στην πρωτεύουσα της Γερμανίας, με αφορμή τη μεγαλύτερη ταξιδιωτική έκθεση της Ευρώπης (ITB), η οποία ανοίγει τις πύλες της την Τετάρτη και ολοκληρώνεται την Κυριακή 12 Μαρτίου.

Το άνοιγμα της αυλαίας στη θεωρούμενη ως «ναυαρχίδα» τουριστικών εκθέσεων της ευρωπαϊκής αγοράς δεν σηματοδοτεί μόνο την αντίστροφη μέτρηση για την έναρξη της καλοκαιρινής τουριστικής περιόδου. Θα αποκαλύψει, όπως όλα δείχνουν, το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται φέτος στην αγορά της Γερμανίας. Μια «δεξαμενή» απ’ όπου πίνουν νερό όλοι οι προορισμοί διακοπών της Μεσογείου -της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης.

Στο βροχερό σκηνικό της εναρκτήριας μέρας της ΙΤΒ, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) έχει προγραμματίσει να δημοσιοποιήσει τις αρχικές του προβλέψεις για τις επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού το 2017.

Μια πρόγευση των προβλέψεων, ωστόσο, έδωσε πρόσφατα ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Α. Ανδρεάδης. Σύμφωνα με τις σχετικές δηλώσεις, ο Α. Ανδρεάδης φέρεται να εκτιμά πως υπάρχουν φέτος οι δυνατότητες, οι τουριστικές εισπράξεις να φθάσουν τα 14,5 δισ. ευρώ (έναντι 13,2 δισ. το 2016) και οι ξένοι επισκέπτες τα 27 εκατ. (έναντι 25 εκατ. το 2016).

Οι αρχικές εκτιμήσεις του ΣΕΤΕ παραπέμπουν σε στόχο αύξησης των ταξιδιωτικών εισπράξεων κατά 9% έναντι μείωσης 6,4% το 2016. Επίδοση που, εφόσον επιτευχθεί, θα αντιστοιχεί σε πρόσθετα έσοδα 1,3 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2016.

Ο επικεφαλής του ΣΕΤΕ φέρεται να βασίζει την αισιοδοξία του στην άνοδο που καταγράφει η ζήτηση από τις δύο βασικές αγορές της χώρας (Γερμανία, Βρετανία) και τη Ρωσία, την αύξηση των τιμών στην Ισπανία αλλά και την υστέρηση που εξακολουθούν να καταγράφουν βασικοί ανταγωνιστές της Ελλάδας όπως η Τουρκία και η Αίγυπτος.

Συνέδεσε, ωστόσο, την επίτευξη των πιο πάνω αρχικών στόχων με την άμεση ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με τους δανειστές για τη δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος στήριξης της χώρας. Φέρεται να προειδοποιεί, μάλιστα, πως η μη έγκαιρη ολοκλήρωση της αξιολόγησης ενδέχεται να επηρεάσει τη ζήτηση για διακοπές στην Ελλάδα.

Το «καμπανάκι» που έκρουσε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ ακούγεται ίσως δυνατότερα την εβδομάδα που διανύουμε, εξαιτίας των νέων δεδομένων που διαμορφώνονται στις διαπραγματεύσεις για την αξιολόγηση. Και μπορεί η ατμόσφαιρα των διαπραγματεύσεων να παραπέμπει -σ’ αυτή τη φάση- σε αδιέξοδο αλλά όχι σε ρήξη, ωστόσο το ενδεχόμενο να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις προς το Πάσχα ή και μετά από αυτό προσθέτει νέες μεταβλητές στην τουριστική εξίσωση του 2017. Τοποθετεί , επιπλέον, αρκετούς αστερίσκους στις προβλέψεις του ΣΕΤΕ.

Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η πρόβλεψη για τη δυνατότητα να αυξηθούν φέτος κατά 2 εκατ. οι ξένοι επισκέπτες στη χώρα μας. Πόσο εφικτό, όμως, είναι κάτι τέτοιο, δεδομένου πως από τον προγραμματισμό πτήσεων που είχε γίνει μέχρι πρόσφατα, οι πρόσθετες διαθέσιμες θέσεις προβλέπεται να είναι 1,5 εκατ., οι 500.000 από τις οποίες αφορούν στην Αθήνα και το 1 εκατ. όλους τους άλλους προορισμούς της χώρας;

Μιλώντας σε ημερίδα του υπουργείου Τουρισμού την περασμένη Πέμπτη ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, παρουσία του Γ.Γ. του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού T. Rifai, έδωσε μια εξήγηση για το πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί η αύξηση των 2 εκατ. τουριστών. Η απάντηση βρίσκεται στην αυξημένη πληρότητα των πτήσεων, η οποία συνήθως διαμορφώνεται στα επίπεδα του 75%-78% αλλά σε ιδιαίτερα καλές χρονιές -όπως διαφαίνεται ότι θα είναι η φετινή- ξεπερνά το 82%.

Σημαντική μεταβλητή για τη φετινή χρονιά ίσως αποδειχθεί η αναδιάρθρωση της αεροπορικής αγοράς της Γερμανίας, που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Στο πλαίσιο αυτό, εμφανίζονται να υποχωρούν «παίκτες» όπως η air berlin και η Condor, ενώ τον χώρο σπεύδουν να καλύψουν εταιρείες όπως η ιρλανδική εταιρεία χαμηλού κόστους Ryanair.

Η Ελλάδα φαίνεται πως έχει αυξημένες πιθανότητες να επωφεληθεί από το ανακάτεμα της τράπουλας στη γερμανική αγορά αερομεταφορών. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Ryanair, η οποία είχε ανακοινώσει «φρενάρισμα» της ανάπτυξής της στην Ελλάδα για το 2017 αλλά μόλις την περασμένη βδομάδα ανακοίνωσε νέα χειμερινά δρομολόγια από Αθήνα και Θεσ/νίκη προς προορισμούς της Γερμανίας.

Κινήσεις οι οποίες δεν έχουν άμεσο αντίκτυπο στη φετινή χρονιά, αλλά διαμορφώνουν ευνοϊκότερες προϋποθέσεις για το 2018.

Ανακάμπτουν οι ανταγωνιστές της Ελλάδας

Ο «καλπασμός» της Ελλάδας στην αγορά έγκαιρων κρατήσεων (early bookings) της Γερμανίας οδήγησε την TUI να την ανακηρύξει προορισμό του 2017. Κι αυτό, παρότι η Ισπανία εξακολουθεί να αποτελεί τον υπ' αριθμόν ένα προορισμό των Γερμανών και μάλιστα με αυξημένη ζήτηση.

Νεότερα δεδομένα από τη γερμανική αγορά ωστόσο παραπέμπουν σε ένα πιο σύνθετο σκηνικό. Ένα σκηνικό στο οποίο οι προορισμοί που κατέγραφαν πτώση την προηγούμενη διετία δείχνουν να κινούνται σε τροχιά ολικής επαναφοράς, με μόνη εξαίρεση την Τουρκία. Αναλυτές της γερμανικής αγοράς, μάλιστα, δεν αποκλείουν καθυστερημένο comeback, ακόμα και της Τουρκίας. Αν επιβεβαιωθούν οι σχετικές εκτιμήσεις, αυτό οδηγεί σε μερική επανενεργοποίηση των «προβληματικών» προορισμών της Μεσογείου (Τουρκία, Αίγυπτος, Τυνησία, Μαρόκο) από φέτος, με προοπτική την ολική επαναφορά τους από το 2018.

Ίσως σ’ αυτά τα δεδομένα βασίστηκε ο Γ.Γ. του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού T. Rifai, για να προτρέψει τον πρωθυπουργό Α. Τσίπρα να δώσει προτεραιότητα όχι στη δημιουργία νέων ξενοδοχείων υψηλών κατηγοριών αλλά στην προβολή της χώρας.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά σε ημερίδα του υπουργείου Τουρισμού, δεν πήγατε καλά επειδή οι γείτονές σας πήγαν άσχημα. Είμαι βέβαιος πως ακόμα κι όταν οι γείτονές σας πάνε καλά, εσείς μπορείτε να πάτε ακόμα καλύτερα.

Πρόσφατες έρευνες στη Γερμανία αναδεικνύουν δύο κρίσιμα νέα δεδομένα: τη σπουδή των Γερμανών να κλείσουν πολύ έγκαιρα τις καλοκαιρινές τους διακοπές και την άνοδο των προορισμών της Αν. Μεσογείου και της Βορ. Αφρικής που αντιμετωπίζουν προβλήματα τα τελευταία χρόνια.

Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς Gfk, οι πωλήσεις των ταξιδιωτικών γραφείων της Γερμανίας μέχρι και τον Ιανουάριο κατέγραφαν άνοδο 6% σε σύγκριση με πέρυσι.

Την τάση των Γερμανών να κλείνουν νωρίς φέτος τις καλοκαιρινές τους διακοπές επιβεβαίωσε ο Norbert Fiebig, πρόεδρος του πανίσχυρου Συνδέσμου Ταξιδίων της Γερμανίας (DRV). Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, πολλοί Γερμανοί έσπευσαν να κλείσουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο και Δεκέμβριο.

Η αιτία βρίσκεται στο… 2016. Τα προβλήματα που αντιμετώπισαν χώρες όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος και η Τυνησία υποχρέωσαν αρκετούς Γερμανούς να αναζητήσουν εναλλακτικούς προορισμούς. Όμως, πολλοί δεν κατάφεραν να βρουν πακέτα για τους προορισμούς, τα ξενοδοχεία και την περίοδο που ήθελαν επειδή, λόγω της αυξημένης ζήτησης, τα δωμάτια είχαν εξαφανιστεί.

Ακριβώς για να αποφύγουν τα περσινά, οι Γερμανοί έσπευσαν να κάνουν πολύ νωρίς τις κρατήσεις τους, για να «κλειδώσουν» ότι θα πάνε στον προορισμό και το ξενοδοχείο που θέλουν, την περίοδο που θέλουν. Έτσι, εξηγείται, μεταξύ άλλων, και η μεγάλη αύξηση 15%-40% που καταγράφει φέτος η Ελλάδα στην αγορά έγκαιρων κρατήσεων πολλών κύριων ευρωπαϊκών αγορών.

Παράγοντες της ελληνικής ταξιδιωτικής αγοράς εκτιμούν πως ένα μέρος της αύξησης των προκρατήσεων για την Ελλάδα αφορά ταξιδιώτες οι οποίοι πέρυσι αναγκάστηκαν να έρθουν στην Ελλάδα στο τρίμηνο Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου, αφού δεν έβρισκαν νωρίτερα.

Οι ίδιοι θεωρούν πως πολλά τη φετινή χρονιά θα κριθούν από το αν διατηρηθεί η υψηλή ζήτηση για Ελλάδα, ή θα «ξεφουσκώσει» μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού.

Την ίδια στιγμή που η Ελλάδα θέτει υποψηφιότητα να αναδειχθεί φέτος σε «μπεστ σέλερ» της Μεσογείου και η Ισπανία εξακολουθεί να καταγράφει άνοδο 2% σε σύγκριση με την περυσινή «χρυσή» χρονιά της, ενδείξεις ανάκαμψης καταγράφουν οι ανταγωνιστές της Ελλάδας στη Μεσόγειο.

Αυτό δείχνουν στοιχεία της διαδικτυακής πύλης Holidaycheck, που αναφέρονται σε κρατήσεις που πραγματοποιήθηκαν τους τελευταίους τρεις μήνες στη Γερμανία και περιλαμβάνονται στην έρευνα «Holiday Monitor 2017».

Σύμφωνα με αυτά, άνοδο καταγράφουν οι 19 από τους 20 κύριους προορισμούς καλοκαιρινών διακοπών της Μεσογείου, με μόνη εξαίρεση την Τουρκία.

Το Μαρόκο εμφανίζεται να κινείται σε τροχιά ολικής επαναφοράς, καταγράφοντας άνοδο της τάξης του 162%, ενώ οι κρατήσεις για Τυνησία σημείωναν αύξηση 47% έναντι πτώσης 55% πέρυσι. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα πάντα με το Holidaycheck, οι κρατήσεις για Αίγυπτο ήταν διπλάσιες σε σύγκριση με πέρυσι, όταν η χώρα κατέγραφε πτώση 36%.

Μοναδική εξαίρεση στη γενική άνοδο αποτέλεσε το προηγούμενο τρίμηνο (Νοέμβριος-Ιανουάριος) η Τουρκία, η οποία μετρούσε περαιτέρω πτώση κρατήσεων 21% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους του Holidaycheck, ωστόσο, οι κρατήσεις για Τουρκία επέστρεψαν σε θετικό έδαφος από τα μέσα Ιανουαρίου και κατέγραφαν καθαρή αύξηση μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, οπότε υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία.