Τρεις αλλαγές στη διαχείριση «κόκκινων» δανείων

Σε νέα τροποποίηση του νόμου που διέπει την ίδρυση και λειτουργία των εταιρειών διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων θα υποχρεωθεί, όπως όλα δείχνουν, η κυβέρνηση, προκειμένου να δημιουργηθεί αποτελεσματική δευτερογενής αγορά για τα κόκκινα δάνεια.

Μία από τις δεσμεύσεις που καλείται να αναλάβει η χώρα, σύμφωνα με το προσχέδιο του επικαιροποιημένου μνημονίου, είναι η επαναξιολόγηση του νόμου Σταθάκη, όπως τροποποιήθηκε τον περασμένο Μάιο. Το draft προβλέπει ότι η επαναξιολόγηση θα διενεργηθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος, στο πλαίσιο του έργου που έχει αναλάβει η τελευταία για άρση νομοθετικών και φορολογικών εμποδίων.

Στην ΤτΕ έχουν ήδη κατατεθεί τουλάχιστον πέντε αιτήσεις για άδειες διαχείρισης/απόκτησης μη εξυπηρετούμενων δανείων και ένας από τους φακέλους (Aktua Hellas) έχει ήδη εγκριθεί. Από τη διαδικασία εξέτασης των φακέλων και τις συζητήσεις με τους ενδιαφερόμενους servicers έχουν καταγραφεί τα πρώτα προβλήματα του νομοθετικού πλαισίου.

Το σημαντικότερο αίτημα είναι η παροχή δυνατότητας στις εταιρείες που αναλαμβάνουν τη διαχείριση συγκεκριμένου χαρτοφυλακίου δανείων να διαχειρίζονται και τα συνδεδεμένα με τα δάνεια ενυπόθηκα ακίνητα, εφόσον αυτά περιέρχονται στην κατοχή της τράπεζας, μέσω ρύθμισης ή πλειστηριασμού.

Με τις υφιστάμενες διατάξεις του νόμου Σταθάκη, η εταιρεία που αναλαμβάνει από μια τράπεζα τη διαχείριση ενός ενυπόθηκου δανείου σε καθυστέρηση, αν επιτύχει να κλείσει την εκκρεμότητα, είτε μέσω οριστικής διευθέτησης (σ.σ. επιστροφή του ακινήτου στην τράπεζα και διαγραφή της οφειλής του δανειολήπτη), είτε μέσω αναγκαστικών μέτρων εκτέλεσης (τελικό στάδιο η εκποίηση της εξασφάλισης), δεν μπορεί να διαχειριστεί το ακίνητο, το οποίο περιήλθε στην κατοχή της τράπεζας.

Για να το κάνει, θα πρέπει οι μέτοχοί της να συστήσουν νέα εταιρεία, η οποία θα ειδικεύεται στη διαχείριση ακινήτων. Κάτι τέτοιο, όμως, συνεπάγεται αυξημένο κόστος και επομένως υψηλότερες χρεώσεις διαχείρισης στις τράπεζες.

Υποψήφιοι διαχειριστές και τράπεζες ζητούν να επιτραπεί στους servicers να διαχειρίζονται και τα ενυπόθηκα ακίνητα, τα οποία καταλήγουν στις τράπεζες, σημειώνοντας ότι αφενός οι ξένοι πάροχοι έχουν και την τεχνογνωσία να το κάνουν, αφετέρου ο όγκος των ακινήτων που αναμένεται να περιέλθει στις τράπεζες είναι πολύ μεγάλος.

Η περίπτωση του ομίλου Aktua, ο οποίος έχει προχωρήσει στη δημιουργία μικτής θυγατρικής με την Alpha Bank, είναι χαρακτηριστική. Η Aktua έχει αναπτύξει στην Ισπανία δίκτυο συνεργαζόμενων μεσιτών, πλατφόρμα ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και συνεργασίες με σειρά εταιρειών που ειδικεύονται σε εργασίες τεχνικής αναβάθμισης και πιστοποίησης του ακινήτου.

Αντίστοιχες δομές θα πρέπει να δημιουργηθούν και στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι περίπου 400 χιλ. δανειολήπτες δεν απάντησαν στις επιστολές των τραπεζών και κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν από τις τράπεζες ως μη συνεργάσιμοι.

Εφόσον συμβεί κάτι τέτοιο, επόμενο βήμα θα είναι η καταγγελία των δανειακών τους συμβάσεων και η έναρξη αναγκαστικών μέτρων είσπραξης.

Αλλαγές στο φορολογικό καθεστώς

Το επόμενο μεγάλο θέμα που θέτουν οι ενδιαφερόμενοι ξένοι πάροχοι είναι η τροποποίηση του φορολογικού καθεστώτος που διέπει τις εταιρείες διαχείρισης.

Με το ισχύον πλαίσιο επιβάλλεται ΦΠΑ στις προμήθειες διαχείρισης με τις οποίες θα χρεώνει η εταιρεία την τράπεζα, εξέλιξη που αυξάνει το κόστος για τις τράπεζες. Βέβαια, η εξαίρεση από το καθεστώς υποβολής ΦΠΑ δεν είναι εύκολη καθώς αποτελεί κοινοτική οδηγία.

Αντίθετα, εύκολη είναι η ρύθμιση σειράς μικρότερων φορολογικών θεμάτων, όπως η μείωση των αναλογικών δικαιωμάτων.

Αδειοδότηση χωρίς σύμφωνη γνώμη υπουργού

Το τρίτο μεγάλο ζήτημα είναι η τροποποίηση του νόμου, ώστε είτε να μην απαιτείται σύμφωνη γνώμη των υπουργών Οικονομικών και Οικονομίας επί φακέλου που έχει εγκριθεί ήδη από την ΤτΕ, είτε αν παραμείνει η διάταξη, να μπει χρονικό όριο, εντός του οποίου διατυπώνεται γνώμη. Αν το χρονικό διάστημα παρέλθει χωρίς ο υπουργός να διατυπώσει γνώμη, θα θεωρείται ότι σιωπηλά συναινεί.

Η αλλαγή είναι επιβεβλημένη καθώς φάκελος που έχει εγκριθεί από την ΤτΕ λιμνάζει στα δύο υπουργικά γραφεία, την ώρα που οι συνθήκες απαιτούν γρήγορες αποφάσεις για να τρέξει η αντιμετώπιση του «βουνού» των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Τέλος, έτσι όπως είναι διατυπωμένος ο νόμος, οι εισπρακτικές εταιρείες που συνεργάζονται ήδη με τράπεζες θα πρέπει να λάβουν επίσης άδεια διαχείρισης, προκειμένου να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη δουλειά τους.