Ποιες αγορές «πληγώνουν» τον ελληνικό τουρισμό

Και τώρα; Ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό στο γεύμα-στοίχημα του πρωθυπουργού Α. Τσίπρα με τον πρόεδρο του ΣΕΤΕ Α. Ανδρεάδη; Τα προσωρινά στοιχεία ταξιδιωτικού ισοζυγίου για την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου που δημοσιοποίησε χθες η Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ) διατηρούν το σασπένς για τον τελικό νικητή.

Το βέβαιο είναι πως το γεύμα (αν τελικά πραγματοποιηθεί) θα περιλαμβάνει, εκ των πραγμάτων, βαριά «ατζέντα». Η μείωση τουριστικών εισπράξεων στο επτάμηνο, άλλωστε, δεν επιτρέπει πανηγυρισμούς, σε μια στιγμή που η οικονομία και τα δημόσια ταμεία αναζητούν πρόσθετα έσοδα και ρευστότητα. Κι αυτό, παρότι τα τελικά μεγέθη του τουρισμού στο δεκάμηνο μπορεί να είναι διαφοροποιημένα προς το ευνοϊκότερο.

Η αύξηση των ξένων επισκεπτών στη χώρα μας στο επτάμηνο στα 12,1 εκατ. τουρίστες δεν μεταφράζεται παρά σε οριακή άνοδο 1,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.

Στο ίδιο διάστημα, οι εισπράξεις διαμορφώθηκαν στα 6,782 δισ. ευρώ, καταγράφοντας πτώση 4,8% σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα πέρυσι.

Βάζοντας στη «ζυγαριά» τα δύο μεγέθη προκύπτει το εξής αποτέλεσμα: από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούλιο ήρθαν στη χώρα μας 136.000 περισσότεροι ξένοι επισκέπτες αλλά τα έσοδα ήταν 346 εκατ. ευρώ λιγότερα από πέρυσι.

Στο πρώτο εξάμηνο η μείωση εισπράξεων ήταν 5,8% σε σύγκριση με το πρώτο μισό του 2015.

Μερίδα κυβερνητικών και τουριστικών παραγόντων εξέφραζαν, ωστόσο, συγκρατημένη αισιοδοξία ότι «η αγορά είναι πιθανό να γυρίσει». Η εκτίμησή τους βασιζόταν:

- Στο γεγονός ότι ο κύριος όγκος τουριστών έρχονται στη χώρα μας στο τρίτο τρίμηνο.

- Στην αναθέρμανση των κρατήσεων τελευταίας στιγμής από τις περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές, οι οποίες αφορούσαν τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο, Σεπτέμβριο.

Τι έδειξαν τα στοιχεία της ΤτΕ; Ότι καταγράφηκε πτώση εισπράξεων 3,5% ακόμα και τον Ιούλιο, που αποτελεί ένα από τα ισχυρά χαρτιά του ελληνικού τουρισμού. Κι αυτό καθώς είναι ένας από τους μήνες απόλυτης αιχμής του καλοκαιριού, οι τιμές στα καταλύματα βρίσκονται στα απολύτως υψηλότερα επίπεδα της χρονιάς και οι εισπράξεις ανά διανυκτέρευση είναι οι μέγιστες δυνατές.

Το αποτέλεσμα ήταν πως η ενσωμάτωση του ισχυρού Ιουλίου στα στοιχεία της ΤτΕ δεν κατάφερε να «γυρίσει την αγορά», αλλά απλώς να ψαλιδίσει τη μείωση τουριστικών εισπράξεων από το -5,8% στο εξάμηνο στο -4,8% στο επτάμηνο.

Η εξήγηση για το αποτέλεσμα εξαμήνου βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό στη σημαντική μείωση κατά 8,9% που εμφάνισε τον Ιούλιο η δαπάνη ανά ταξίδι των ξένων τουριστών στη χώρα μας. Δαπάνη η οποία έφθανε τα 656,5 ευρώ ανά ταξιδιώτη τον Ιούλιο του 2015, αλλά μειώθηκε στα 597,9 ευρώ τον φετινό Ιούλιο.

Η αναθέρμανση των κρατήσεων τελευταίας στιγμής (last minute bookings) που ανέφεραν παράγοντες του τουρισμού μέχρι και τις αρχές Αυγούστου επιβεβαιώνονται από τα στοιχεία της ΤτE. Σύμφωνα με αυτά, ο αριθμός ξένων τουριστών που εμφανίζει οριακή άνοδο 1,1% στο επτάμηνο αυξήθηκε 5,8% μέσα στον Ιούλιο. Με τις αφίξεις από της χώρες της ΕΕ-28 να κινούνται με +19% και τις αντίστοιχες από τις χώρες της Ευρωζώνης με +19,4% τον ίδιο μήνα.

Πώς προέκυψε, λοιπόν, η μείωση εισπράξεων; Η απάντηση αποτυπώνεται ανάγλυφα στα στοιχεία της ΤτΕ. Εκεί όπου φωτογραφίζονται και οι αγορές στις οποίες ο ελληνικός τουρισμός κατέγραψε τις μεγαλύτερες απώλειες. Και δεν είναι μία, ούτε δύο αλλά σχεδόν όλες οι βασικές χώρες-«δεξαμενές» απ' όπου αντλεί πελατεία η τουριστική Ελλάδα.

Είναι χαρακτηριστικό πως στο σύνολο του επταμήνου οι τουριστικές εισπράξεις εμφάνιζαν μείωση 15,4% από τη Γερμανία, 14,7% από το Ηνωμένο Βασίλειο και 14,8% από τη Γαλλία.

Ακόμα και οι εισπράξεις από τις ΗΠΑ, οι οποίες κατέγραφαν διαδοχικά μεγάλα ρεκόρ αύξησης τα τελευταία χρόνια, εμφάνισαν μείωση 3,8% στο επτάμηνο.

Όσο για το... τσουνάμι Ρώσων τουριστών που αναμένονταν φέτος, σύμφωνα με αρχικές εκτιμήσεις (διορθώθηκαν στη συνέχεια) της ηγεσίας του υπουργείου Τουρισμού και κορυφαίων Ρώσων παραγόντων, αποδείχθηκε μάλλον ευχή παρά υπαρκτή προοπτική.

Είναι χαρακτηριστικό πως στο πρώτο επτάμηνο ο αριθμός Ρώσων επισκεπτών σημείωσε άνοδο 18,3% (+45.500 τουρίστες), ενώ οι εισπράξεις ήταν μόλις 1,5% περισσότερες από το αντίστοιχο περυσινό διάστημα (+3,2 εκατ. ευρώ). Ας σημειωθεί πως την περασμένη χρονιά τα μεγέθη τουριστικής κίνησης από τη Ρωσία κατρακύλησαν σε σημείο ναδίρ της τελευταίας πενταετίας, ύστερα από εντυπωσιακή άνοδο στο μεσοδιάστημα.

Εξαίρεση στη φετινή μείωση εισπράξεων αποτέλεσε ο χώρος της κρουαζιέρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, οι εισπράξεις κρουαζιέρας στο επτάμηνο κατέγραψαν αύξηση 9,5% και διαμορφώθηκαν στα 216,8 εκατ. ευρώ, έναντι 197,9 εκατ. ευρώ στο αντίστοιχο διάστημα του 2015.