Επενδύσεις: Μπαίνουν στη γωνία... οι «νοικοκυραίοι»

Έντονο εκνευρισμό στην επενδυτική αγορά, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και ολόκληρης της Ευρωζώνης, έχει προκαλέσει το περιβάλλον των ιδιαίτερα χαμηλών (έως και αρνητικών) επιτοκίων που έχει διαμορφωθεί στη Γηραιά Ήπειρο, ιδίως αν συνεκτιμηθεί ότι η κατάσταση αυτή προβλέπεται να συνεχιστεί για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.

«Ακόμη και αν δεχτούμε πως η FED θα προχωρήσει κάποια στιγμή μέσα στη φετινή χρονιά σε οριακή άνοδο των επιτοκίων στις ΗΠΑ, τίποτε δεν δείχνει πως θα ακολουθήσει σε μια τέτοια κίνηση και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αν με μια τόσο επιθετική πολιτική που ασκεί σήμερα η ΕΚΤ δεν μπορεί να τονώσει την πραγματική οικονομία, προφανώς ούτε που θα σκέφτεται τη σκλήρυνσή της μέσα στο ορατό μέλλον», δηλώνει στο Euro2day.gr γνωστός χρηματιστηριακός αναλυτής.

Η κατάσταση αυτή ωστόσο έχει προκαλέσει έντονους πονοκεφάλους σε επενδυτικές τράπεζες, διαχειριστές αμοιβαίων κεφαλαίων και ασφαλιστικές εταιρείες, αλλά επιπλέον έχει οδηγήσει τους επενδυτές σε αυξημένους κινδύνους και «αλμυρές» χρεώσεις.

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα των «αλμυρών» χρεώσεων με τις οποίες επιβαρύνονται Έλληνες επενδυτές που αποφάσισαν να τοποθετήσουν τα χρήματά τους σε οίκους του εξωτερικού καθώς, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στα προϊόντα χαμηλού ρίσκου:

• Συχνά «απολαμβάνουν» αρνητικές αποδόσεις.

• Επιπρόσθετα, επιβαρύνονται και με διαφόρων ειδών «ελάχιστες προμήθειες», ενώ δεν λείπουν και οι επιπλέον χρεώσεις ανάλογα με τον αριθμό των τηλεφωνημάτων που κάνουν ή των λογαριασμών (statements) που ζητούν.

Οι ξένες τράπεζες βέβαια προσφέρουν την εναλλακτική δυνατότητα στους Έλληνες (και όχι μόνο) επενδυτές να αποφύγουν τις προμήθειες αυτές αν τοποθετηθούν σε άλλα προϊόντα, τα οποία ωστόσο συνήθως συνεπάγονται υψηλότερο βαθμό κινδύνου.

Πέραν αυτών όμως, οι γνωρίζοντες επισημαίνουν πως σε περιβάλλον τόσο χαμηλών επιτοκίων κινδυνεύουν ακόμη και εκείνοι οι επενδυτές που επιλέγουν να τοποθετούν τα χρήματά τους στις λεγόμενες «ασφαλείς» τοποθετήσεις.

Έτσι, πολλοί Έλληνες έχουν τοποθετηθεί -άμεσα ή έμμεσα- σε κρατικά ομόλογα χωρών της Βόρειας Ευρώπης. Σήμερα ωστόσο, τα δεκαετή γερμανικά ομόλογα προσφέρουν αρνητική απόδοση και τα υπόλοιπα της συγκεκριμένης κατηγορίας οριακά θετική. Ωστόσο, σύμφωνα με τη θεωρία, ένα ομόλογο είναι τόσο πιο επικίνδυνο όσο μεγαλύτερη διάρκεια έχει και όσο μικρότερο κουπόνι προσφέρει. Με άλλα λόγια, τα κρατικά ομόλογα του Ευρωπαϊκού Βορρά κάθε άλλο παρά στερούνται κινδύνου στα τρέχοντα επίπεδα τιμών τους.

Τα αρνητικά τραπεζικά επιτόκια επίσης έχουν προκαλέσει σειρά προβλημάτων στις ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες με τη σειρά τους μέρος αυτών προσπαθούν να το μεταφέρουν στους πελάτες τους. Με δεδομένο λοιπόν ότι οι περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο ζωής στην Ελλάδα έχουν τοποθετημένο το μεγαλύτερο τμήμα των επενδύσεών τους στο εξωτερικό, είτε έχουν σταματήσει να εκδίδουν επενδυτικά προγράμματα που προσφέρουν ελάχιστη εγγυημένη απόδοση, είτε έχουν περιορίσει την απόδοση αυτή κάτω από το 1,5% (μιλάμε για προϊόντα διάρκειας τουλάχιστον δέκα ετών).

Οι Έλληνες αποταμιευτές επίσης -πέρα από το γεγονός ότι αντιμετωπίζουν το περιοριστικό καθεστώς των κεφαλαιακών ελέγχων (capital controls)- έχουν πληγεί από μια σειρά παραγόντων όπως από την πτώση των επιτοκίων των προθεσμιακών καταθέσεων κάτω από το επίπεδο του 1%, αλλά και από την αυξημένη φορολογική επιβάρυνση που έχει επιβληθεί τόσο στους τόκους των καταθέσεων, όσο και στα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων.

Γενικότερα, το όλο κλίμα που επικρατεί, επιδιώκει να ωθήσει τους επενδυτές σε τοποθετήσεις υψηλότερου ρίσκου προκειμένου να τονωθεί η οικονομική δραστηριότητα. Ωστόσο:

α) Τέτοιου είδους τοποθετήσεις δεν ταιριάζουν για όλες τις κατηγορίες των επενδυτών.

β) Με δεδομένο ότι οι ξένες μετοχές έχουν διαγράψει έντονα ανοδική τροχιά για πολλά χρόνια, τα ενδεχόμενα περιθώρια πτώσης είναι σημαντικά και

γ) οι τιμές των μετοχών στο Χρηματιστήριο της Αθήνας μπορεί να μην έχουν ανεβεί (αντιθέτως...), ωστόσο η πορεία του Γενικού Δείκτη επηρεάζεται από τον λεγόμενο «κίνδυνο της χώρας» που διατηρείται σε σημαντικά επίπεδα.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δεν είναι λίγοι εκείνοι που διαβλέπουν -κάτω από προϋποθέσεις- ισχυρές προοπτικές στην εγχώρια αγορά των εταιρικών ομολόγων, καθώς αυτά θα μπορούν να προσφέρουν αρκετά υψηλές αποδόσεις (ενδεχομένως και άνω του 4% ή και του 5%) και τα ζητούμενα είναι: α) Να επιλέγονται από τους επενδυτές εταιρείες με αρκετά υψηλή πιστοληπτική ικανότητα, β) Να θεωρήσει η κυβέρνηση τις επενδύσεις σε εταιρικά ομόλογα ως «νέο χρήμα», έτσι ώστε να προσελκυσθούν κεφάλαια από το εξωτερικό, ή από το... «στρώμα».