Επικρατεί η... απλήρωτη έναντι της αδήλωτης εργασίας

Αύξηση των παραβάσεων που αφορούν το ωράριο εργασίας και κατά συνέπεια την αμοιβή των εργαζόμενων διαπίστωσαν οι επιθεωρητές του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) κατά τους στοχευμένους ελέγχους που πραγματοποίησαν κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, με την αδήλωτη εργασία να έρχεται σε δεύτερη μοίρα.

Μετά από ειδικούς και στοχευμένους ελέγχους που πραγματοποίησαν κλιμάκια του ΣΕΠΕ στους μεγαλύτερους τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας (Ρόδος, Σαντορίνη, Μύκονος, Ζάκυνθος, Κρήτη, Κέρκυρα και Χαλκιδική), διαπιστώθηκαν παραβάσεις στο 90% των περιπτώσεων.

Συνολικά, πραγματοποιήθηκαν 217 ειδικοί έλεγχοι στις παραπάνω περιοχές, εντός Ιουλίου και Αυγούστου, και σύμφωνα με πληροφορίες, ενώ η αδήλωτη-μαύρη εργασία φθίνει, παραμένοντας βέβαια σε σημαντικά επίπεδα, αυξάνονται ραγδαία οι παραβάσεις που αφορούν στο ωράριο απασχόλησης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τους ελέγχους εντοπίστηκε σημαντικός αριθμός παραβάσεων που αφορούν στα ρεπό και στις υπερωρίες πέραν του προβλεπόμενου ωράριου εργασίας. Οι έλεγχοι πραγματοποιήθηκαν τόσο σε μεγάλα ξενοδοχεία των παραπάνω περιοχών, όσο και σε τουριστικές επιχειρήσεις αλλά και καταστήματα εστίασης.

Τα πρόστιμα που καταλογίζονται από τις υπηρεσίες του ΣΕΠΕ κυμαίνονται μεταξύ 6.000 και 9.500 ευρώ, ανά περίπτωση. Υπήρξαν βέβαια και μεμονωμένες παραβάσεις που τα πρόστιμα θα είναι υψηλότερα των 15.000 ευρώ. Το ανώτερο που πρόκειται να επιβληθεί είναι της τάξης των 40.000 ευρώ και αφορά ξενοδοχείο της Χαλκιδικής, στο οποίο βρέθηκαν δύο αδήλωτοι εργαζόμενοι, ενώ διαπιστώθηκε και σωρεία παραβάσεων του ωραρίου των υπόλοιπων εργαζομένων.

Οι περισσότεροι έλεγχοι (65) πραγματοποιήθηκαν στην Κρήτη, εκ των οποίων 45 στα Χανιά και 25 στο Ηράκλειο. Στη Ζάκυνθο έγιναν άλλοι 50 έλεγχοι, 20 στη Μύκονο, 20 στη Σαντορίνη, 25 στη Ρόδο, 22 στην Κέρκυρα και 15 στην Χαλκιδική. Μάλιστα, το ΣΕΠΕ σχεδιάζει να πραγματοποιήσει, σε ημερομηνία που δεν αποκαλύπτει, νέους ελέγχους, προκειμένου να διαπιστώσει αν οι επιχειρήσεις που ελέγχθησαν έχουν συμμορφωθεί, ενώ βάσει του προγραμματισμού θα υπάρχουν έλεγχοι σε ετήσια βάση στις περιοχές που διαπιστώνεται έντονη παραβατικότητα, σε μια προσπάθεια να περιοριστεί το φαινόμενο της καταστρατήγησης της εργατικής νομοθεσίας και της χρήσης ανασφάλιστης ή και αδήλωτης εργασίας.

Όπως προκύπτει από τους ελέγχους άλλωστε, η μαύρη-αδήλωτη εργασία αντικαθίσταται από την ατελώς δηλωμένη εργασία, πολύ συχνά απλήρωτη. Μάλιστα, την αγορά κατακλύζουν και νέα τεχνάσματα, όπως η χρήση εργοσήμου για ειδικότητες που δεν προβλέπει ο νόμος (υπάλληλοι γραφείου, εκπαιδευτηρίων ή διοικητικοί δηλώνονται και ασφαλίζονται με εργόσημο ως εργάτες γης ή οικιακοί εργαζόμενοι), καθώς και η εργασία υπό δοκιμή (στον επισιτισμό αλλά και στο εμπόριο, οι εργαζόμενοι εργάζονται δοκιμαστικά για μία εβδομάδα, χωρίς αμοιβή και ασφάλιση).

Παράλληλα, την εμφάνισή τους κάνουν και οι εργαζόμενοι της μιας μέρας ή της μιας βδομάδας που απασχολούνται όμως όλη τη σεζόν, κυρίως σε καταστήματα διασκέδασης. Προσλαμβάνονται το πρωί, απολύονται το βράδυ και «φαίνονται» για λίγες μέρες την εβδομάδα.

Χωρίς... μισθό

Αλλά και η απλήρωτη εργασία για διάστημα από 3 έως 6 μήνες κατά μέσο όρο, διατηρείται σε πάρα πολύ υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι απλήρωτοι εργαζόμενοι, με καθυστερήσεις δεδουλευμένων, που εισπράττουν ένα κάποιο ποσό έναντι ή ακόμη και τίποτα, αγγίζουν πια το 1.000.000.

Η δραματική αύξηση των ευέλικτων μορφών εργασίας και δη της μερικής και της εκ περιτροπής απασχόλησης συνηγορεί στην άποψη ότι η αμοιβή είναι... ευέλικτη, ενώ η εργασία πλήρης...

Τα στοιχεία του ΙΚΑ που δημοσιοποιήθηκαν την περασμένη Τρίτη, αν και αφορούν τον Δεκέμβριο του 2015, είναι ενδεικτικά της κατάστασης που πλέον έχει εδραιωθεί στην εγχώρια αγορά εργασίας.

Ο αριθμός των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ αυξάνεται, όμως ο μέσος μισθός και ημερομίσθιο μειώνονται δραματικά. Κυρίαρχο ρόλο διαδραματίζει η μερική και η εκ περιτροπής απασχόληση, η οποία άλλωστε, σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές, αποτέλεσε λύση για τους εργοδότες, που εξαιτίας είτε των capital controls είτε των υψηλών προστίμων για την ανασφάλιστη εργασία, αναγκάστηκαν να "νομιμοποιήσουν" τους εργαζόμενους που απασχολούσαν "μαύρα".

Αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία, ο αριθμός των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ τον Δεκέμβριο του 2015 αυξήθηκε κατά 6% έναντι του Δεκεμβρίου του 2014. Ο αριθμός των ασφαλισμένων στις κοινές επιχειρήσεις αυξήθηκε κατά 6%, στα οικοδομοτεχνικά έργα κατά 2,10% και στο σύνολο των επιχειρήσεων κατά 5,90%. Παρ' όλα αυτά, αρνητικό είναι το πρόσημο για τους μισθούς.

Το μέσο ημερομίσθιο μειώθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 έναντι του Δεκεμβρίου του 2014 στις κοινές επιχειρήσεις κατά 2,83%, στα οικοδομοτεχνικά έργα κατά 2,42% και στο σύνολο κατά 2,83%. Αντίστοιχα ο μέσος μισθός μειώθηκε στις κοινές επιχειρήσεις κατά 3,90% και στα οικοδομοτεχνικά έργα αυξήθηκε κατά 2,98%.

Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα, ότι ενώ ο αριθμός των ασφαλισμένων στις κοινές επιχειρήσεις με πλήρη απασχόληση αυξήθηκε κατά 5,08%, με μερική απασχόληση αυξήθηκε κατά 9,90% τον Δεκέμβρη του 2015 έναντι του Δεκεμβρίου του 2014. Την ίδια στιγμή, στις κοινές επιχειρήσεις με πλήρη απασχόληση το μέσο ημερομίσθιο μειώθηκε κατά 2,48% ενώ ο μέσος μισθός κατά 3,16%. Η μέση ηλικία του συνόλου των ασφαλισμένων είναι 39,26 έτη. Το 21,45% των ασφαλισμένων είναι έως 29 ετών και το 54,40% έως 39 ετών. Επίσης 74,39% των ασφαλισμένων είναι 25 έως 49 ετών και 16,46% από 50 έως 64 ετών. Ο αριθμός των ασφαλισμένων ανήλθε τον Δεκέμβρη σε 1.798.103, εκ των οποίων 1.757.605 απασχολούνται σε κοινές επιχειρήσεις και 40.498 σε οικοδομοτεχνικά έργα.

Για τους ασφαλισμένους με πλήρη απασχόληση, το μέσο ημερομίσθιο ανέρχεται σε 51,80€ και ο μέσος μισθός σε 1.204,70€. Στη μερική απασχόληση ανέρχονται σε 23,70€ και σε 412,05€. Στα οικοδομοτεχνικά έργα το μέσο ημερομίσθιο είναι 39,87€ και ο μέσος μισθός 554,59€. Ο μέσος μισθός των γυναικών αντιστοιχεί στο 74,81% του μισθού των ανδρών.