Βραδυφλεγής βόμβα για την Ελλάδα η γήρανση

Στη ζώνη υψηλού κινδύνου της ευρωζώνης αναφορικά με τη γήρανση του εργατικού δυναμικού την επόμενη εικοσαετία, εντάσσει την Ελλάδα μελέτη ερευνητών του ΔΝΤ επισημαίνοντας ότι αυτή η παράμετρος κάθε άλλο παρά βοηθά στις προσπάθειες μείωσης της ανεργίας και αύξησης της ανταγωνιστικότητας σε περιβάλλον υψηλού χρέους και περιορισμένων δημοσιονομικών περιθωρίων.

Σαν να μην μας έφταναν όλα τα άλλα προβλήματα δηλαδή, τα επόμενα χρόνια το εργατικό μας δυναμικό θα γεράσει παραπάνω, με την παραγωγικότητα να πέφτει συνολικά στην ευρωζώνη, αλλά στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιταλία, το πρόβλημα θα είναι οξύτερο.

Μελέτη η οποία αναρτήθηκε στο Blog του ΔΝΤ, εξετάζει τις συνέπειες από τη γήρανση του εργατικού δυναμικού στην ευρωζώνη. Διαπιστώνει, αρχικά ότι τις επόμενες δύο δεκαετίες, το ποσοστό των εργαζομένων ηλικίας από 55 έως 64 ετών αναμένεται να αυξηθεί από το 15% στο 20% του εργατικού δυναμικού με άμεσες επιδράσεις στην παραγωγικότητα.

«Υπάρχουν πολλές διαφορετικές θεωρίες σχετικά με τις επιπτώσεις γήρανσης του εργατικού δυναμικού στην παραγωγικότητα» αναφέρεται στη μελέτη και αναλύονται δύο πτυχές. Από τη μία πλευρά, τα συσσωρευμένα χρόνια εργασιακής εμπειρίας θα μπορούσαν να κάνουν τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας πιο παραγωγικούς. Από την άλλη πλευρά, η πιο ευαίσθητη υγεία των εργαζομένων και οι παρωχημένες δεξιότητές τους θα μπορούσαν να μειώσουν την παραγωγικότητά τους, κάτω από ένα κατώφλι.

«Παρ' ότι είναι δύσκολο να γίνουν γενικεύσεις σε όλα τα επαγγέλματα, με βάση τη βιβλιογραφία προκύπτει ότι η παραγωγικότητα αρχικά αυξάνεται με βάση την ηλικία, φτάνοντας στο ανώτατο σημείο της ανάμεσα στα 40 και τα 50. Μετά μειώνεται».

Το δείχνουν και οι έρευνες

Παίρνοντας ένα δείγμα ευρωπαϊκών χωρών (από το 1950 έως και το 2014) οι ερευνητές του ΔΝΤ επιχειρούν να συνδέσουν την παραγωγικότητα και τη γήρανση του εργατικού δυναμικού. Διαπιστώνουν, ότι μια αύξηση του ποσοστού των εργαζομένων ηλικίας 55-64 ετών στο σύνολο του εργατικού δυναμικού κατά 5% συνδέεται με πτώση της παραγωγικότητας κατά 3%. Και η παραγωγικότητα είναι μια σημαντική κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης...

Πάλι στους... πρώτους

Το βάρος της γήρανσης του εργατικού δυναμικού θα πέσει άνισα μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ, εκτιμάται στην μελέτη με την παράλληλη επισήμανση ότι στο ίδιο διάστημα στις Ηνωμένες Πολιτείες, όχι μόνο δεν αναμένεται αύξηση της γήρανσης του εργατικού δυναμικού, αλλά το αντίστροφο.

Ειδικά όμως για την ευρωζώνη και επιμέρους στα δικά μας, η μελέτη σημειώνει ως ανησυχητικό το γεγονός ότι από τις μεγαλύτερες αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα αναμένεται να παρατηρηθούν σε χώρες που θα δυσκολευτούν να το αντέξουν «όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία». Οι χώρες αυτές, σημειώνεται, έχουν ήδη αυξημένα επίπεδα χρέους και πενιχρά δημοσιονομικά περιθώρια, και χρειάζονται ταχεία αύξηση της παραγωγικότητας προκειμένου να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα και να μειωθεί η ανεργία.

Υπάρχουν και καλά νέα

Η μελέτη κλείνει με την επισήμανση ότι υπάρχουν και καλά νέα, δεδομένου ότι μια σειρά από πολιτικές μπορούν να μετριάσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της γήρανσης του εργατικού δυναμικού στην αύξηση της παραγωγικότητας.

Πρώτη εξ αυτών, η βελτίωση των συνθηκών υγείας. Μια άλλη παράμετρος ιδιαίτερα σημαντική είναι η ενίσχυση των ενεργών πολιτικών προγραμμάτων κατάρτισης και επανακατάρτισης ενώ ένας τρίτος ενισχυτικός παράγοντας θα μπορούσε να είναι η μείωση του φορολογικού βάρους της περιστασιακής απασχόλησης σε συνδυασμό με τις επενδύσεις στην έρευνα.

Αναλογιστείτε, πόσα από αυτά μπορούν να γίνουν στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια για να μην πέσει η παραγωγικότητά μας κι άλλο...