ICAP: Σε μέτρια επίπεδα η εφαρμογή δράσεων ΕΚΕ στην Ελλάδα

Παρά την κατανόηση για τη σημαντικότητα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, ο βαθμός εφαρμογής των πρακτικών ΕΚΕ από το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων εξακολουθεί να κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα, όπως προκύπτει από τη δειγματοληπτική έρευνα που εκπόνησε για Πέμπτη συνεχή χρονιά η Διεύθυνση Οικονομικών – Κλαδικών Μελετών της ICAP.

Όπως προκύπτει από τη μελέτη, η οποία διεξήχθη σε δείγμα 85 επιχειρήσεων από διάφορους κλάδους της ελληνικής οικονομίας (βιομηχανία, εμπόριο, υπηρεσίες) που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια,
η πλειοψηφία των εταιριών (52%) θεωρεί ότι ο βαθμός διείσδυσης/εφαρμογής πρακτικών ΕΚΕ στην παρούσα φάση κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα και μόλις το 6% του δείγματος θεωρεί ότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη εφαρμόζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις εγχώριες επιχειρήσεις.

Ποσοστά που παραμένουν στα ίδια επίπεδα την τελευταία πενταετία, γεγονός που καταδεικνύει τα μεγάλα περιθώρια που υπάρχουν για την ανάπτυξη της ΕΚΕ στην Ελλάδα, καθώς και την στασιμότητα που παρατηρείται στον βαθμό υιοθέτησης της.

Ως κυριότεροι ανασταλτικοί παράγοντες θεωρούνται η τρέχουσα οικονομική συγκυρία με ποσοστό 21% και το οικονομικό κόστος με 19%.

Τομείς Εφαρμογής Δράσεων ΕΚΕ

Στην πρώτη ερώτηση διερευνήθηκε η κατανομή του συνολικού προϋπολογισμού των εταιριών για δράσεις ΕΚΕ, στους βασικούς άξονες: Ανθρώπινο δυναμικό, Περιβάλλον, Κοινωνία και Αγορά. Τα μεγαλύτερα κονδύλια δαπανώνται για τις δράσεις που σχετίζονται με το Ανθρώπινο Δυναμικό, καταλαμβάνοντας μερίδιο 34% το 2016, γεγονός το οποίο δείχνει ότι οι εργοδότες προσπαθούν να διατηρήσουν ικανοποιημένους τους εργαζομένους, βελτιώνοντας το εργασιακό περιβάλλον με σκοπό την αύξηση της παραγωγικότητά τους.

Από την έρευνα, ωστόσο, προκύπτει ότι δίνουν μεγάλη βαρύτητα και στην προσφορά στο κοινωνικό σύνολο καθώς δράσεις που αφορούν την Κοινωνία καταλαμβάνουν μερίδιο 33%, ενώ ακολουθούν το Περιβάλλον με 22% και, τέλος, η Αγορά με 11%.

Δράσεις ΕΚΕ που εφαρμόζουν οι εταιρίες

Στη συνέχεια αναλύεται ο βαθμός εφαρμογής ορισμένων εκ των κυριότερων δράσεων ΕΚΕ από τις εταιρίες του δείγματος ανά κύριο άξονα.

Ανθρώπινο Δυναμικό

Στον τομέα του Ανθρώπινου Δυναμικού το 87% των επιχειρήσεων του δείγματος δήλωσε ότι παρέχει ίσες ευκαιρίες προς όλους τους εργαζομένους (ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, εθνικότητας κ.λπ.) σε βαθμό «πολύ» ή «πάρα πολύ», ποσοστό αυξημένο κατά δυο ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την περσινή έρευνα.

Επίσης, το 81% των επιχειρήσεων προσφέρει δυνατότητες εκπαίδευσης ή βελτίωσης των δεξιοτήτων του προσωπικού στον ίδιο βαθμό. Το ποσοστό συμμετοχής της συγκεκριμένης δράσης εμφανίζεται μειωμένο σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, αντικατοπτρίζοντας τον έλεγχο του κόστους και τον περιορισμό των δαπανών των επιχειρήσεων.

Ακολουθεί η παροχή πρόσθετης ιατροφαρμακευτικής κάλυψης στο προσωπικό, όπου παραπάνω από τις μισές εταιρίες του δείγματος (55%) εφαρμόζουν τη συγκεκριμένη δράση στο μέγιστο βαθμό («πάρα πολύ»).

Κοινωνία

Στον τομέα των δράσεων ΕΚΕ που αφορούν στην Κοινωνία, η πολύ μεγάλη πλειοψηφία των εταιριών του δείγματος (75%) δήλωσε ότι πραγματοποιεί δωρεές και χορηγίες σε χρήμα ή/και είδος σε «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό βαθμό.

Το συγκεκριμένο ποσοστό είναι ιδιαίτερα αυξημένο σε σχέση με πέρυσι (+17%), γεγονός που καταδεικνύει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις εστιάζουν περισσότερο τις δράσεις τους στον συγκεκριμένο τομέα.

Σε αρκετά σημαντικό βαθμό φαίνεται να υποστηρίζονται τόσο δράσεις σε συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες (61%) όσο και καλλιτεχνικές, αθλητικές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις (56%).

Περιβάλλον

Οι εταιρίες εμφανίζονται ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένες ως προς το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Οι δράσεις ΕΚΕ που αφορούν το Περιβάλλον, φαίνεται να υιοθετούνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις επιχειρήσεις.

Περισσότερες από τρεις στις τέσσερις εταιρίες του δείγματος (82%) εφαρμόζουν εσωτερικά προγράμματα ανακύκλωσης σε μεγάλο βαθμό («πολύ» ή «πάρα πολύ»).

Ακολουθεί η ένταξη στην επιχείρηση συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης σύμφωνα με εθνικά/διεθνή πρότυπα (π.χ. ISO 14001, EMAS κ.λπ.) με ποσοστό 77% και η εφαρμογή προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας και διαχείρισης αποβλήτων (68%).

Αγορά

Οι δράσεις ΕΚΕ που αφορούν την αγορά φαίνεται να υιοθετούνται σε ικανοποιητικό βαθμό από τις επιχειρήσεις του δείγματος και δεν παρατηρούνται μεγάλες διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις έρευνες των προηγούμενων ετών.

Η εφαρμογή συστήματος διαχείρισης-διασφάλισης ποιότητας των προϊόντων (π.χ. ISO 9000 κλπ.) ακολουθείται σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό («πάρα πολύ») από την πλειοψηφία των εταιριών του δείγματος (94%). Προγράμματα ΕΚΕ που αναφέρονται στους καταναλωτές (π.χ. διαδικασίες μέτρησης και διαχείρισης παραπόνων κ.λπ.) εφαρμόζει σε «πολύ» ή «πάρα πολύ» μεγάλο βαθμό το 65% των εταιριών.

Αντίθετα, η χρήση κριτηρίων ΕΚΕ στην επιλογή προμηθευτών ή συνεργατών εξακολουθεί να εφαρμόζεται σε περιορισμένη σχετικά κλίμακα (το 49% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι εφαρμόζει τη συγκεκριμένη δράση από «καθόλου» έως «μέτρια»).

Οφέλη των εταιριών από τις δράσεις ΕΚΕ

Οι ελληνικές επιχειρήσεις φαίνεται να αντιλαμβάνονται την σημασία της ΕΚΕ για την κοινωνία και για τις ίδιες. Η μεγάλη πλειοψηφία των εταιριών του δείγματος (91%) όπως και πέρυσι, αξιολόγησε με το μεγαλύτερο βαθμό σημαντικότητας («πάρα πολύ» και «πολύ») τη «συνεισφορά στο κοινωνικό σύνολο» ως το κυριότερο όφελος που έχουν (ή προσδοκούν) από τις πρακτικές Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.

Η «προσέλκυση και διατήρηση υψηλού επιπέδου ανθρωπίνου δυναμικού» αξιολογήθηκε ως «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό όφελος από το 84% των εταιρειών. Ακολούθησαν η «ενίσχυση και η προστασία της εταιρικής εικόνας (φήμη, brands κλπ.)», τα «υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης και σταθερότητας των πελατών» και η «βελτίωση της απόδοσης / παραγωγικότητας των εργαζομένων» με ποσοστά 82%, 80% και 62% αντίστοιχα.

Μηχανισμοί επικοινωνίας δράσεων ΕΚΕ

Ο δημοφιλέστερος και πιο συχνά εμφανιζόμενος μηχανισμός επικοινωνίας των δραστηριοτήτων που αφορούν την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στο εσωτερικό της εταιρίας είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο/υπομνήματα (το 82% των εταιριών του δείγματος εφαρμόζει τη συγκεκριμένη πρακτική). Ακολουθεί η κοινοποίηση μέσω Intranet (58%) και οι τακτικές συναντήσεις προσωπικού (55%).

Όσον αφορά στους τρόπους προβολής των δράσεων ΕΚΕ προς το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης, το διαδίκτυο (ιστοσελίδες) θεωρείται ο συχνότερα εμφανιζόμενος μηχανισμός και χρησιμοποιείται από το 76% των εταιρειών του δείγματος (διάγραμμα 7). Ακολουθούν οι διάφορες δραστηριότητες/ ειδικές εκδηλώσεις (61%) και ο ετήσιος απολογισμός ΕΚΕ (40%).

Βαθμός Εφαρμογής Πρακτικών ΕΚΕ στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τη μελέτη, οι μεγάλες εταιρίες της εγχώριας οικονομίας αναγνωρίζουν τη σημαντικότητα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και φαίνεται ότι την κατατάσσουν αρκετά ψηλά στις επιχειρηματικές τους δράσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι, η ΕΚΕ θεωρείται «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντική στο 93% των επιχειρήσεων του δείγματος, ποσοστό αυξημένο κατά 6% σε σχέση την περσινή έρευνα.

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, οι μεγάλες εταιρίες θεωρούν ότι η ΕΚΕ δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη σε ικανοποιητικό βαθμό από το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων (ανεξαρτήτως μεγέθους). Ειδικότερα, σε ερώτηση για το βαθμό υιοθέτησης των δράσεων ΕΚΕ από τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο ποσοστό των εταιριών του δείγματος (52%) θεωρεί ότι ο βαθμός διείσδυσης/εφαρμογής πρακτικών ΕΚΕ στην παρούσα φάση κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα και μόλις το 6% του δείγματος θεωρεί ότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη εφαρμόζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις εγχώριες επιχειρήσεις.

Τα ποσοστά στην συγκεκριμένη ερώτηση παραμένουν στα ίδια επίπεδα την τελευταία πενταετία, γεγονός που καταδεικνύει τα μεγάλα περιθώρια που υπάρχουν για την ανάπτυξη της ΕΚΕ στην Ελλάδα, καθώς και την στασιμότητα που παρατηρείται στον βαθμό υιοθέτησης της.

Ανασταλτικοί Παράγοντες Υλοποίησης Δράσεων ΕΚΕ

Η τρέχουσα οικονομική συγκυρία και το οικονομικό κόστος κατέλαβαν τις πρώτες θέσεις στην αξιολόγηση των εταιριών του δείγματος, όσον αφορά τους κυριότερους ανασταλτικούς παράγοντες υλοποίησης ΕΚΕ με 21% και 19% αντίστοιχα. Ακολουθεί η έλλειψη κινήτρων με 16% και η ελλιπής ενημέρωση με 15% των πολιτών για την έννοια της ΕΚΕ.

Σε κάθε περίπτωση, όπως σημειώνεται στη μελέτη, η ΕΚΕ δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται απλά ως πρόσθετο κόστος, αλλά ως επένδυση με συγκεκριμένους στόχους, μετρήσιμα αποτελέσματα και οφέλη, που αφορούν τόσο στην ίδια την επιχείρηση όσο και το κοινωνικό σύνολο. Ως εκ τούτου, κρίσιμα σημεία θεωρούνται η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και των καταναλωτών, η εκπαίδευση των στελεχών των επιχειρήσεων και η υιοθέτηση κατάλληλων πρωτοβουλιών και στρατηγικών από την πλευρά της πολιτείας που θα ενθαρρύνουν μεγαλύτερο ποσοστό επιχειρήσεων προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης των βέλτιστων πρακτικών ΕΚΕ.

Η ταυτότητα της Έρευνας

Η έρευνα διεξήχθη από τη Διεύθυνση Οικονομικών – Κλαδικών Μελετών της ICAP Group, το χρονικό διάστημα 17.05.20160-09.06.2016. Χρησιμοποιήθηκε δομημένο ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις: i) μιας μόνο απάντησης ii) πολλαπλών απαντήσεων και iii) ιεράρχησης των απαντήσεων κατά σημαντικότητα με βάση συγκεκριμένη κλίμακα. Η επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων έγινε με μεθόδους περιγραφικής στατιστικής.

Σημείωση: Τα αποτελέσματα προκύπτουν με σταθμισμένο υπολογισμό. Για την εξαγωγή της τελικής κατάταξης των ανασταλτικών παραγόντων λαμβάνονται υπόψη όλες οι επιλογές των εταιρειών του δείγματος, δίδοντας διαφορετική στάθμιση ανάλογα με τη θέση κατάταξης κάθε επιλογής τους. Τα ποσοστά αθροίζουν στο 100%.