Με νέους όρους θα μοιράζονται τα Δημόσια Εργα

Σειρά αλλαγών ειδικά για τον τομέα των δημοσίων έργων και μελετών περιλαμβάνονται στο πρώτο τμήμα του σχεδίου νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις που αναρτήθηκε προς διαβούλευση από το υπουργείο Οικονομίας. Το σχέδιο νόμου προβλέπει τη διατήρηση των ανώτατων και κατώτατων ορίων στα εργοληπτικά πτυχία (τις γνωστές τάξεις του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων – ΜΕΕΠ), οι οποίες επρόκειτο να καταργηθούν καθώς είχε υπάρξει παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 

Προβλέπει, για παράδειγμα, πως «κοινοπραξίες οικονομικών φορέων εγγεγραμμένων στην ίδια τάξη και κατηγορία έργου του ΜΕΕΠ, μέχρι και την πέμπτη τάξη, επιτρέπεται να αναλάβουν έργα προϋπολογισμού μεγαλύτερου από το ανώτατο όριο της τάξης τους μέχρι το 25% της διαφοράς μεταξύ του ανώτατου ορίου της τάξης τους και του ανώτατου ορίου της επόμενης τάξης, υπό την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον δύο από τους οικονομικούς φορείς αυτούς συμμετέχουν στην κατανομή της κατασκευής του έργου ή στα κέρδη και τις ζημίες της κοινοπραξίας, με ποσοστό τουλάχιστον 30% ο καθένας. 

Επίσης, «όταν κοινοπρακτούν οικονομικοί φορείς εγγεγραμμένοι στην έκτη τάξη του ΜΕΕΠ για την ίδια κατηγορία εργασιών, το ανώτατο όριο προϋπολογισμού διαμορφώνεται στα 60.000.000 ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι το ποσοστό συμμετοχής του καθενός στα κέρδη και τις ζημίες της κοινοπραξίας, ανέρχεται τουλάχιστον σε είκοσι πέντε τοις εκατό (25%). Τα όρια της παραγράφου αυτής μπορεί να επανακαθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, λαμβανομένου υπόψη του δείκτη αναθεώρησης των τιμών των δημοσίων έργων, όπως καθορίζεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις».

Με το σχέδιο νόμου καθορίζεται η ελάχιστη στελέχωση των εργοταξίων για έργα άνω των 3.000.000 ευρώ, αλλά και οι πειθαρχικές κυρώσεις στους υπαλλήλους της αναθέτουσας αρχής ανάλογα με την παράβαση που έχουν διαπράξει. Ο ανάδοχος εντός 30 ημερών από την υπογραφή της σύμβασης καταθέτει το χρονοδιάγραμμα του έργου, καθώς και το οργανόγραμμα του εργοταξίου. Καθορίζεται, επίσης, με σαφήνεια το ύψος της ποινικής ρήτρας που καταβάλλει ένας ανάδοχος στην περίπτωση που παραβιάζει τις τμηματικές προθεσμίες ή τη συνολική προθεσμία παράδοσης ενός έργου (συνολικά δε μπορούν να υπερβούν το 6% της αξίας μιας σύμβασης). 

Προβλέπεται, επίσης, η παροχή μπόνους επιτάχυνσης ενός έργου το ύψος του οποίου μπορεί να φτάνει μέχρι και το 5% της αρχικής σύμβασης (χωρίς ΦΠΑ). Στο σχέδιο νόμου καθορίζεται και η διαδικασία, αλλά και ο μαθηματικός τύπος μέσω του οποίου θα αναπροσαρμόζονται οι τιμές των υλικών σε ένα έργο. Καθορίζεται, επίσης, η διαδικασία για την έγκριση τυχόν πρόσθετης (απρόβλεπτης) δαπάνης, αλλά και για την αποζημίωση του αναδόχου.

Εξαιρετικά αναλυτικά προβλέπονται και οι λόγοι για τους οποίους ένας ανάδοχος μπορεί να κηρυχθεί έκπτωτος, αλλά και πότε μπορεί ο τελευταίος να ζητήσει τη διάλυση μιας σύμβασης επειδή π.χ. το δημόσιο καθυστέρησε τις απαλλοτριώσεις σε ένα έργο.

Με το σχέδιο νόμου καθορίζεται χρόνος υποχρεωτικής συντήρησης των έργων για 15 μήνες (μπορεί να φτάσει και τα τρία χρόνια) μετά την οριστική παραλαβή τους από την αναθέτουσα αρχή. Επίσης, αν ο ανάδοχος καθυστερεί τις πληρωμές των αποδοχών του προσωπικού που έχει προσλάβει και δεν υπακούσει σε σχετική έγγραφη ειδοποίηση της αναθέτουσας αρχής εντός 15θημέρου, τότε η τελευταία πληρώνει απευθείας τους εργαζόμενους και αφαιρεί το ποσό από την αμοιβή του εργολάβου.

Με το σχέδιο νόμου καθορίζονται 28 κατηγορίες μελετών και αντίστοιχες «υπηρεσίες επίβλεψης μελετών και έργων». Τα κατώτατα όρια για την εφαρμογή του σχεδίου νόμου είναι τα 5.225.000 ευρώ για τις δημόσιες συμβάσεις έργων και τα 209.000 ευρώ για μελέτες που δεν ανατίθενται από μη κεντρικές αναθέτουσες αρχές.

Τα συστήματα υποβολής προσφορών

Για τις δημόσιες συμβάσεις έργων τα συστήματα υποβολής προσφορών είναι:

α) Η προσφορά ενιαίου ποσοστού έκπτωσης πάνω σε συμπληρωμένο τιμολόγιο της υπηρεσίας.

β) Η προσφορά επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδες τιμών, σε συμπληρωμένο τιμολόγιο ομαδοποιημένων τιμών της υπηρεσίας με έλεγχο ομαλότητας των επιμέρουςποσοστών έκπτωσης.

γ) Η ελεύθερη συμπλήρωση ανοιχτού τιμολογίου που μπορεί να περιλαμβάνει αναλυτικές τιμές ή περιληπτικές τιμές ή κατ' αποκοπή τιμή.

δ) Η προσφορά που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή με κατ' αποκοπή εργολαβικό αντάλλαγμα για το έργο ολόκληρο ή κατά τμήματα. Ειδικά για το συγκεκριμένο σύστημα, το οποίο προκαλεί επί χρόνια αντιδράσεις μεταξύ των εργοληπτικών επιχειρήσεων, το σχέδιο νόμου περιγράφει λεπτομερώς τη διαδικασία. Προβλέπει, επίσης, πως «δεν επιτρέπεται ο συνδυασμός του συστήματος προσφοράς μελέτης και κατασκευής με τα, υπό στοιχεία (α), (β) και ( γ), συστήματα προσφοράς».

ε) Η μειοδοσία μόνο πάνω στο ποσοστό οφέλους για εκτέλεση απολογιστικών εργασιών.

στ) Η προσφορά για την αξιοποίηση ακινήτων του εργοδότη με το σύστημα της αντιπαροχής ποσοστών εξ αδιαιρέτου και αντιστοίχων διηρημένων ιδιοκτησιών.

ζ) Η προσφορά που περιλαμβάνει τη μερική ή ολική αυτοχρηματοδότηση με άλλα ανταλλάγματα έναντι της κατασκευής και πιθανόν της λειτουργίας και συντήρησής του έργου.

η) Η προσφορά που ανταποκρίνεται σε απαίτηση αξιολόγησης πολλαπλών κριτηρίων που περιλαμβάνει σωρευτικά πολλαπλά κριτήρια αξιολόγησης ανάθεσης. Το συγκεκριμένο σύστημα προβλέπει, στην ουσία, την εφαρμογή ενός μαθηματικού τύπου. Υπενθυμίζεται πως ένα σύστημα με μαθηματικό τύπο είχε εφαρμοστεί και την περίοδο 1999 – 2005 με αποτέλεσμα να προκαθορίζεται το αποτέλεσμα διαγωνισμών μέσω προσυμφωνημένες προσφορές. Γι’ αυτό και το σχέδιο νόμου προβλέπει πως «για την εφαρμογή του συστήματος αυτού, απαιτείται προηγούμενη απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων η οποία εκδίδεταί ύστερα από αιτιολογημένη γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου Τμήματος Κατασκευών της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου περί καθορισμού των κριτηρίων ανάθεσης και συντελεστών βαρύτητας».

Τα προαναφερθέντα συστήματα μπορούν να εφαρμοστούν σε συνδυασμό μεταξύ τους στη δημοπρασία του ίδιου έργου εφόσον καθένα αναφέρεται σε διαφορετικό αυτοτελές τμήμα του έργου, με την επιφύλαξη των αναφερομένων στο σύστημα προσφοράς που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή.

Το σχέδιο νόμου παρέχει και τη δυνατότητα για «Συμβάσεις Συμφωνία - Πλαίσιο για δημόσιες συμβάσεις μελετών και τεχνικών υπηρεσιών» όταν «πρόκειται να παραχθεί σύνολο όμοιων μελετών ή τεχνικών υπηρεσιών, για τις οποίες δεν είναι γνωστά εκ των προτέρων στοιχεία, όπως ιδίως ο ακριβής προσδιορισμός των επί μέρους συμβάσεων, οι χρόνοι έναρξης και λήξης εκπόνησης των επί μέρους μελετών ή παροχής τεχνικών υπηρεσιών, όπως και οι ακριβείς χώροι στους οποίους θα εκτελεσθούν οι συμβάσεις, μπορούν όμως να καθορισθούν οι τιμές και ενδεχομένως οι ποσότητες αυτών». Η μέγιστη αξία των συμφωνιών - πλαισίων που συνάπτονται κατ' έτος απαγορεύεται να υπερβαίνει σε ποσοστό το 20% των εγκεκριμένων ετήσιων πιστώσεων της αναθέτουσας αρχής για μελέτες και τεχνικές υπηρεσίες, με εκτίμηση τετραετίας.

Προβλέπεται η σύσταση Μητρώου Μελών Επιτροπών Διαγωνισμών «στο οποίο εγγράφονται τεχνικοί υπάλληλοι όλων των αναθετουσών αρχών ή αναθετόντων φορέων, των Ανεξάρτητων Αρχών, της Βουλής των Ελλήνων».