Στουρνάρας: Να αποφύγουμε τα λάθη που οδήγησαν σε αδιέξοδα

Η πρώτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος από τους δανειστές θα πρέπει να ολοκληρωθεί γρήγορα, για να μπορέσει να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη προς τη χώρα, δήλωσε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, σε ομιλία του σε επιτροπή της Βουλής.

"Πρέπει να ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση ταχέως. Θα βελτιώσει το κλίμα εμπιστοσύνης και την επιστροφή των καταθέσεων", τόνισε ο κ. Στουρνάρας.

Ο κεντρικός τραπεζίτης επανέλαβε ότι η ελληνική οικονομία αναμένεται να ανακάμψει στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, αλλά η πρόβλεψη αυτή υπόκειται σε κινδύνους.

"Πρέπει να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος, που οδήγησαν σε αδιέξοδο. Κάθε ώρα που αποτυγχάνουμε να ολοκληρώσουμε την αξιολόγηση, το κλίμα επιβαρύνεται", τόνισε.

Αντιμετωπίστηκαν οι ανισορροπίες

Όπως είπε ο Γ. Στουρνάρας, η συμφωνία με τον ESM μπορεί να αποτελέσει σημείο εκκίνησης και να διευκολύνει σημαντικά την άσκηση μιας οικονομικής πολιτικής, που θα επιδιώξει την ταχύτερη δυνατή επάνοδο της ελληνικής οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά. Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι η συμφωνία με τον ESM και η έμφαση στις μεταρρυθμίσεις που ευνοούν την ανάπτυξη δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν- τουλάχιστον σε αυτή τη μορφή- εάν δεν είχαν αντιμετωπιστεί τα προηγούμενα χρόνια οι μακροοικονομικές ανισορροπίες της ελληνικής οικονομίας. Συγκεκριμένα:

• Περιορίστηκε το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και καλύφθηκαν τα 3/4 της ολικής προσαρμογής (τελικός στόχος για 3,5% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα από το 2018 σε σύγκριση με έλλειμμα 10,1% του ΑΕΠ το 2009).

• Αντιμετωπίστηκαν το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, η απώλεια ανταγωνιστικότητας, καθώς και οι δυσκαμψίες και τα εμπόδια στην αγορά εργασίας, οδηγώντας σε σημαντική ενίσχυση των εξαγωγών.

• Παρατηρήθηκε σημαντική αναδιάρθρωση των κλάδων παραγωγής υπέρ των εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών. Η εξέλιξη αυτή οδηγεί στην αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας και κατ΄ επέκταση του δυνητικού προϊόντος της οικονομίας σε μακροχρόνια βάση.

«Στους τομείς αυτούς τα δύο προηγούμενα προγράμματα πέτυχαν τους στόχους τους, με υψηλό βέβαια κόστος, που συνοψίζεται στη μακρά διάρκεια και το μέγεθος της ύφεσης», σημείωσε ο επικεφαλής της ΤτΕ. «Ενας βασικός λόγος που εξηγεί το μέγεθος και τη διάρκεια της ύφεσης είναι οι οπισθοδρομήσεις που συνέβησαν αρκετές φορές στο παρελθόν και ανέτρεπαν την πρόοδο που είχε επιτευχθεί κατά την αμέσως προηγούμενη περίοδο. Ένα σημαντικό μάθημα λοιπόν από την μέχρι τώρα εμπειρία είναι ότι πρέπει να αποφύγουμε πάση θυσία, μία νέα οπισθοδρόμηση, έναν νέο φαύλο κύκλο».

Οι τράπεζες

«Η βαθμιαία αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης είχε ως αποτέλεσμα την έστω και μικρή επιστροφή των καταθέσεων», σημείωσε ο Γ. Στουρνάρας. Περισσότερα των 2 δισεκ. ευρώ επέστρεψαν στο τραπεζικό σύστημα από την 20ή Ιουλίου 2015, όταν καταργήθηκε η τραπεζική αργία, μέχρι σήμερα. Επιπλέον, μειώθηκε η εξάρτηση των ελληνικών τραπεζών από τον Έκτακτο Μηχανισμό Χρηματοδότησης (ELA), όπως φαίνεται από τη μείωση του ανωτάτου ορίου του από τον Ιούλιο του 2015 έως σήμερα κατά περίπου 19 δισ. ευρώ. Η μείωση του ανώτατου ορίου του ELA αντανακλά τη βελτίωση της ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών, στο πλαίσιο της υποχώρησης της αβεβαιότητας και της σταθεροποίησης των ροών καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα».

Πρόκληση τα κόκκινα δάνεια

Η αντιμετώπιση του υψηλού συσσωρευμένου αποθέματος μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί την πλέον σημαντική πρόκληση για το τραπεζικό σύστημα. Στην αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης εκτιμάται ότι θα συμβάλουν οι στόχοι για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που θα θέσει η Τράπεζα της Ελλάδος εντός του τρέχοντος μηνός, κατόπιν διαβούλευσης με τις τράπεζες, με ορίζοντα εφαρμογής από τον Ιούνιο του 2016 και παρακολούθηση ανά τρίμηνο.

Η υποχρέωση των τραπεζών να επιτύχουν τους στόχους, σε συνδυασμό με το νέο θεσμικό πλαίσιο, που συνδέεται με τη δημιουργία δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων, τον εκσυγχρονισμό του πτωχευτικού δικαίου και τη νομοθεσία που ορίζει τους όρους για την προστασία από τους πλειστηριασμούς κύριας κατοικίας, εκτιμάται ότι θα συμβάλουν θετικά στη σταδιακή υποχώρηση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σε κάθε περίπτωση, είναι απαραίτητη η συνέχιση της συντηρητικής πολιτικής των τραπεζών, όσον αφορά το σχηματισμό προβλέψεων, και η διατήρηση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας σε επίπεδα αρκούντως υψηλότερα των ελαχίστων που καθορίζουν οι εποπτικοί κανόνες.

Ντράγκι

Ο κ. Στουρνάρας δήλωσε επίσης πως ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, χαίρει «ισχυρής» στήριξης στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ, «σχεδόν ομόφωνη θα ελεγα».

Υπερπροστατεύουμε την τρίτη ηλικία εις βάρος των νέων

Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι καλύτερο όταν επιτυγχάνεται με μείωση δαπανών και όχι με αύξηση των φόρων, τόνισε ο κ. Στουρνάρας, απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών.

Ο κ. Στουρνάρας σημείωσε ότι και οι δυο επιλογές μειώνουν το διαθέσιμο εισόδημα αλλά το μακροχρόνιο αποτέλεσμα είναι χειρότερο, όταν επιλέγεται η αύξηση των εισφορών, από εκείνο που προκαλεί η μείωση των δαπανών.

"Κανείς δεν θέλει να μειωθούν συντάξεις, αλλά πρέπει να επιλέξουμε το μέγεθος εκείνο του μικρότερου κόστους για το σύνολο της κοινωνίας», τόνισε ο Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος. Συνεχίζοντας υποστήριξε, ότι υπάρχει περιθώριο να «κοιτάξουμε την πρώτη σύνταξη, τη δεύτερη σύνταξη, τις επικουρικές και το εφάπαξ» γιατί, όπως ανέφερε, ως κοινωνία "υπερπροστατεύουμε την τρίτη ηλικία σε βάρος των νεώτερων γενιών".

Αναφερόμενος στις ιδιωτικοποιήσεις, ο κ. Στουρνάρας ανέφερε, ότι θα «ήμασταν πολύ καλύτερα αν η σημερινή και οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν προχωρήσει ταχύτερα το πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων» και τόνισε ότι είναι εφικτός ο στόχος αύξησης του ποσοστού τους, αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση, ενώ υποστήριξε, ότι είναι ισχυρότερο εργαλείο από οποιονδήποτε αναπτυξιακό νόμο. Πρόσθεσε επίσης ότι σύμφωνα με τις υπάρχουσες μελέτες, οι φορολογικές ελαφρύνσεις επιδρούν θετικότερα στη μείωση της ανεργίας από τις επιδοτήσεις.

Έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην αναγκαιότητα της αξιοποίησης της δημόσιας αλλά και της εκκλησιαστικής περιουσίας η οποία δε μπορεί να αξιοποιηθεί λόγω των περιορισμών στις χρήσεις γης, τη στιγμή που υπάρχει μεγάλη διάθεση για τουριστικές επενδύσεις με αξιόποιστους φορείς και πρότεινε να αλλάξει η νομοθεσία για τη χρήση γης με ρήτρες προστασίας του περιβάλλοντος.

Απαντώντας σε ερώτηση σχετική με τις οικονομικές επιπτώσεις του μεταναστευτικού, ο Διοικητής της Τραπέζης Ελλάδος ανέφερε ότι σύμφωνα με μελέτη των κεντρικών τραπεζών της Ελλάδας και της Γερμανίας, χώρες υποδοχής όπως είναι η Γερμανία θα ωφεληθούν από την αύξηση ενός μορφωμένου εργατικού δυναμικού, όπως είναι οι Σύροι πρόσφυγες, ενώ οι χώρες διέλευσης όπως η Ελλάδα, θα υποστούν το κόστος της διάσωσης και της δημιουργίας υποδομών, το οποίο σε ότι αφορά τη χώρα μας, εκτίμησε στα 600 εκατ. ευρώ το χρόνο.

Σε ότι αφορά την υπόθεση εξόδου της Ελλάδας από τη συνθήκη Σέγκεν, ο κ. Στουρνάρας υποστήριξε, ότι το κόστος το οποίο θα αφορά τη μετακίνηση ανθρώπων εμπορευμάτων για μια χώρα που αποτελεί διεθνή τουριστικό προϋπολογισμό, θα είναι πολύ μεγάλο, αν και δεν έχει εκτιμηθεί καθώς δεν έχει προκύψει ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Ανέφερε πάντως, ότι έκθεση της γαλλικής κεντρικής τράπεζας, για ενδεχόμενο εξόδου της Γαλλίας από τη Σέγκεν εκτιμούσε το κόστος για τη Γαλλία στα 100 δισ.

Σχετικά με τα capital controls, ο κ. Στουρνάρας έθεσε ως προϋπόθεση για την άρση των περιορισμών στις τραπεζικές συναλλαγές, την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία και το τραπεζικό σύστημα καθώς και την επιστροφή καταθέσεων. Χαρακτήρισε "μη αναγκαίο" το κόστος από την επιβολή των περιορισμών, όμως πρόσθεσε ότι "έχοντας την εμπειρία της Κύπρου πήραμε μέτρα τα οποία περιόρισαν τις επιπτώσεις οι οποίες τελικά ήταν πολύ μικρότερες από εκείνες που είχαν αρχικά εκτιμηθεί".

Αναφερόμενος τέλος στα κόκκινα δάνεια, είπε ότι το καθεστώς προστασίας στην Ελλάδα είναι επαρκές και η καλή χρήση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αποτελεί ευκαιρία για τις τράπεζες, ενώ για τις επιπτώσεις από την πτώση του χρηματιστηρίου απάντησε, ότι έως τώρα δεν έχει επηρεαστεί η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, αλλά αυτό εξαρτάται από το χρόνο που θα διαρκέσει η πτώση των μετοχών".

Καταλήγοντας επανέλαβε ότι η εξασφάλιση πολιτικής σταθερότητας και κοινωνικής συναίνεσης αποτελεί προϋπόθεση για την ανάκαμψη, ενώ παράλληλα έστειλε μήνυμα προς τα κόμματα της αντιπολίτευσης σημειώνοντας, ότι «η συμφωνία με τους εταίρους έχει ψηφιστεί, δεν δέχομαι ότι ψηφίζεται μια συμφωνία κατ αρχήν αλλά δεν ψηφίζονται τα προαπαιτούμενα».