Γιατί Μέρκελ-Ερντογάν βάζουν το ΝΑΤΟ στο παιχνίδι

Στις καλένδες φαίνεται ότι παραπέμφθηκε το λεγόμενο Action Plan μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο συμφωνήθηκε τον περασμένο Οκτώβριο και είχε ασφαλιστικές δικλίδες ώστε να λάβει βοήθεια η Τουρκία μόνο όταν πραγματοποιήσει μια σειρά από δράσεις.

Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, που πήρε πάνω της τη διαχείριση του προσφυγικού, φέρεται να ενέδωσε σε όλες σχεδόν τις απαιτήσεις της γείτονος χώρας. Όπως το Euro2day.gr έγραψε εδώ και μήνες, η Τουρκία ήθελε και στρατιωτική εμπλοκή της ΕΕ στο προσφυγικό και ιδιαίτερα βοήθεια στα σχέδιά της στα σύνορα με Συρία.

Τελικά χθες Μέρκελ, Ερντογάν και Νταβούτογλου αποφάσισαν να καταθέσουν αίτημα την Τρίτη στο Συμβούλιο Υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ για την εμπλοκή του στο προσφυγικό, ώστε να αναχαιτιστεί η ροή των προσφύγων.

Δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμα εάν η εμπλοκή θα σημαίνει την περιφρούρηση των τουρκικών παραλίων, εάν θα «αγγίζει» τα ελληνικά παράλια και εάν θα ενισχυθούν οι τουρκικές δυνάμεις στα συριακά σύνορα. Μένει επίσης να ξεκαθαρίσει ο ρόλος της Frontex, που ήταν και η ευρωπαϊκή λύση που είχε προταθεί αρχικά από την Κομισιόν ώστε να αποφευχθεί η εμπλοκή του ΝΑΤΟ.

Για το θέμα μάλιστα, όπως αποκάλυψε η κυβερνητική εκπρόσωπος ήδη υπήρξε επικοινωνία Μέρκελ-Τσίπρα στην οποία, όπως υποστήριξε ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι η Αθήνα δεν έχει πρόβλημα εάν η εμπλοκή του ΝΑΤΟ αφορά στα χωρικά ύδατα της Τουρκίας και δεν απειλεί κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.

Από την πλευρά του, ο Μαργαρίτης Σχοινάς στις Βρυξέλλες είπε ότι η Κομισιόν λαμβάνει υπόψη τις δηλώσεις που έγιναν αλλά είναι θέμα του ΝΑΤΟ να πάρει τις αποφάσεις. Ως Κομισιόν αρκέστηκε να πει ότι χαιρετίζονται όλες οι προσπάθειες να ελεγχθεί το πρόβλημα και να σωθούν ανθρώπινες ζωές. Συμπλήρωσε ότι δεν πρέπει τα δέκα χιλιόμετρα που χωρίζουν την Τουρκία με την Ελλάδα να είναι «παράδεισος διακινητών».

Το ΝΑΤΟ δηλώνει έτοιμο να βοηθήσει. Ο Γενικός Γραμματέας του Γενς Στόλτεμπεργκ, δήλωσε από τα κεντρικά του ΝΑΤΟ στο Έβερε (συνοικία βόρειο - ανατολικά των Βρυξελλών) ότι «το ΝΑΤΟ θα εξετάσει σοβαρά την γερμανο - τουρκική πρόταση». Διπλωματικές πηγές διευκρίνισαν ότι αυτή μπορεί να αφορά, εποπτεία της περιοχής με ιπτάμενα ραντάρ και παροχή πλωτών μέσων για ενέργειες στην περιοχή.

Τα νέα δεδομένα

Το παιχνίδι πλέον λαμβάνει άλλη -σοβαρότερη- μορφή, καθώς η πρόταση για την εμπλοκή του ΝΑΤΟ δεν είναι πρόταση της ΕΕ -δεδομένου ότι η κ. Μέρκελ δεν ενημέρωσε τα κράτη-μέλη εκ των προτέρων, αλλά μόνο τον Γάλλο πρόεδρο- και διαφαίνεται καθαρά μια γερμανοτουρκική πρωτοβουλία η οποία ακουμπά και τη χώρα μας.

Επιπλέον η Τουρκία, σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, κατάφερε να αποσπάσει υπόσχεση ότι τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ θα τα λάβει σύντομα και χωρίς να έρχονται τμηματικά και υπό προϋποθέσεις, όπως εγγραφόταν στο Action Plan της Κομισιόν.

Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Αχ. Νταβούτογλου δήλωσε χθες μετά τη συνάντηση με τη Μέρκελ ότι η Τουρκία θα ενημερώσει την επόμενη εβδομάδα τις Βρυξέλλες για τα πρότζεκτ που σχεδιάζει, αφού λάβει τα 3 δισ. ευρώ από την Ευρώπη.

Σύμφωνα με τα έγγραφα-φωτιά που δημοσίευσε χθες το Euro2day.gr (και τα οποία αναπαράγει σήμερα ο τουρκικός Τύπος), η Άγκυρα, αν και συμφώνησε στο Action Plan τον Οκτώβριο, δύο μήνες μετά παρουσιάστηκε δυσαρεστημένη και το απέρριψε, απειλώντας ότι θα γεμίσει την ΕΕ με πρόσφυγες και νεκρά παιδιά.

Ο Τούρκος πρόεδρος, όπως φαίνεται τώρα, κατάφερε με τη στάση του να μην υλοποιήσει τα συμφωνηθέντα και να φέρει την Ευρώπη ακριβώς εκεί που ήθελε. Κι ας προσπαθεί η Κομισιόν να διαρρέει ότι από εκείνη τη συνάντηση και μετά πολλά έγιναν. Όντως, έγιναν πολλά αλλά υπέρ της Τουρκίας καθώς κανείς δεν είναι σε θέση να ασκήσει πιέσεις στην Άγκυρα. Η Τουρκία απειλεί. Και δεν το κρύβει. Αντιθέτως μάλιστα.

Σοκαριστικό είναι ένα tweet που έστειλε εκείνη την περίοδο ο διαπραγματευτής του Τούρκου προέδρου, Burhan Kuzu, που έλεγε ξεκάθαρα και με τον πιο «πανηγυρικό» τρόπο: «Επιτέλους η ΕΕ κατάλαβε την απειλή της Τουρκίας και άνοιξε το πουγκί! Τι είχαμε πει; Ανοίγουμε τα σύνορα και σας αμολάμε πάνω σας όλους τους Σύρους πρόσφυγες».

AB,nihayet Türkiye'nin restini anladı ve kesenin ağzını açtı.Ne demiştik?"Sınırı açar tüm Suriyeli mültecileri üzerinize salarız ".E.....

— Burhan Kuzu (@BurhanKuzu) December 1, 2015

Μετά την επεισοδιακή κρίσιμη συνάντηση των κ.κ. Ερντογάν, Τουσκ και Γιούνκερ, η ΕΕ άρχισε να κάνει υποχωρήσεις, το ένα κράτος-μέλος ξεκίνησε να κατηγορεί το άλλο, διεξήχθησαν παράλληλες και εμπιστευτικές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία ώστε να μη ναυαγήσουν οι προσπάθειες, ενώ η Γερμανία πήρε από τα χέρια της Κομισιόν τον φάκελο «Τουρκία», για να φθάσουμε στη χθεσινή τρίτη σε ένα μήνα άφιξη της κ. Μέρκελ στην Άγκυρα, σε μια προσπάθεια να πειστεί η γείτονα χώρα να σταματήσει τις ροές!

Κι ενώ οι Τούρκοι πανηγυρίζουν, στην ΕΕ εντείνουν τις πιέσεις προς την Ελλάδα, η οποία όχι μόνο θα υποστεί νέο κύκλο πιέσεων αύριο κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Κολεγίου Επιτρόπων, αλλά φαίνεται πως θα δεχθεί και τις ανάλογες πιέσεις για να έρθουν 7-8 χιλιάδες ξένοι συνοριοφύλακες, ώστε να βοηθήσουν στα χερσαία σύνορα και δη με την ΠΓΔΜ. Εάν η Ελλάδα πει «όχι», ελλοχεύει ο κίνδυνος, οι συνοριοφύλακες να πάρουν θέσεις από την άλλη μεριά του τείχους.

Τετραγωνίζουμε τον κύκλο

Ένα άλλο σοβαρό δείγμα ότι η ΕΕ χάνει το διαπραγματευτικό παιχνίδι με την Τουρκία είναι το γεγονός ότι η τελευταία και πάλι απέρριψε τις ευρωπαϊκές αιτιάσεις να δεχθεί hot spots στα παράλιά της, που θα έλυναν το πρόβλημα των ροών ως ένα μεγάλο βαθμό. Ένα αυτονόητο μέτρο δηλαδή.

Ακόμα και ο αρμόδιος επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε χθες στην εκπομπή Ενικός του Star ότι δεν γίνεται να υπάρχουν hot spots σε μη ευρωπαϊκή χώρα (!). Αυτή η τοποθέτηση -που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί μόνο με το ότι δεν εμπίπτει στις αποφάσεις της ΕΕ- φανερώνει ποιος έχει το πάνω χέρι στη διαπραγμάτευση.

Και αυτό γιατί η Ευρώπη είναι γνωστή για την τάση να αναθεωρεί αποφάσεις της όταν τη συμφέρει και θέλει να πιέσει (βλέπε Ελλάδα). Η Τουρκία, όμως, είναι μια χώρα που θέλει να μπει στην ΕΕ και συνεπώς η Ευρώπη θα έπρεπε να ζητήσει αποδείξεις καλής θέλησης και να πιέσει ώστε να τοποθετήσει hot spots (κι ας ονομάζονταν διαφορετικά) στα τουρκικά παράλια, να έχει παρουσία εκεί, να διαχειρίζεται τους ελέγχους καθώς και να αποφασίσει πώς θα γίνονται οι περιπολίες μέσω του Frontex.

Παρά το γεγονός όμως ότι η Τουρκία είναι αυτή που κτυπά την πόρτα της ΕΕ -και υποτίθεται είναι η πλευρά που πρέπει να συμμορφωθεί με τους ευρωπαϊκούς κανόνες-, όχι μόνο έχει αυτή τη στιγμή το πάνω χέρι αλλά επιβάλλει όρους, καταστρατηγεί το Action Plan, διαχωρίζει πλέον την ενταξιακή πορεία από το προσφυγικό και ζητά νέα ανοίγματα κεφαλαίων άμεσα, όπως και χρήματα χωρίς καν να φέρει έστω και ένα αποτέλεσμα.

Επίσης φαίνεται πως θα καταφέρει να έχει μεγαλύτερο λόγο για τη συνδιαχείριση των κονδυλίων που θα λαμβάνει από την ΕΕ -κάτι που ζητούσε ο κ. Ερντογάν από τον Νοέμβριο.

Και μπορεί ο κ. Αβραμόπουλος να είπε χθες ότι τα χρήματα είναι για τους πρόσφυγες και όχι για την Τουρκία και να επανέλαβε ότι το Ταμείο που θα στηθεί θα επιβλέπεται από την ΕΕ, οι καλά γνωρίζοντες έλεγαν εδώ και μήνες ότι όσον αφορά στην ανέγερση των προσφυγικών καταυλισμών, σχολείων κ.λπ., oι Βρυξέλλες εξέφραζαν φόβους ότι τα κονδύλια θα πάνε με απευθείας ανάθεση στις κατασκευαστικές εταιρίες, φωτογραφίζοντας μάλιστα και αυτές που είναι συμφερόντων της οικογένειας Ερντογάν.

Και ενώ ο Τούρκος υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής μεταβαίνει στην Αθήνα για διαβουλεύσεις -καθώς οι Τούρκοι επιμένουν ότι θέλουν να έχουν παρουσία στα ελληνικά hot spots για να αποφασίζουν ποιοι πρόσφυγες θα επιστρέφουν στη γείτονα χώρα-, κρίσιμα είναι δύο στοιχεία:

1. Η δήλωση χθες του κ. Μουζάλα στο Star ότι εάν εμπλακεί το ΝΑΤΟ στη φύλαξη των ελληνικών θαλασσίων συνόρων δεν είναι καλή εξέλιξη.

2. Το αέναο ερώτημα γιατί δεν επιβάλλεται το στήσιμο hot spots στα παράλια της Τουρκίας, ώστε να κοπεί το πρόβλημα από τη ρίζα του ως το πρώτο μέτρο καλής θέλησης που πρέπει να επιδείξει η Τουρκία εάν θέλει να προχωρήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις, εάν θέλει να λαμβάνει χρήματα από την ΕΕ και εάν θέλει την άρση της βίζας.

Η φράση της κ. Μέρκελ ότι η Τουρκία πρέπει να κάνει αυτό που της αναλογεί στο προσφυγικό, μόνο ως πίεση δεν μπορεί να μεταφραστεί. Καλές οι δηλώσεις, όμως ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες μιας συμφωνίας...