Χοντρό παιχνίδι στην πλάτη της Ελλάδας

Στη γωνία βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση, έχοντας να αντιμετωπίσει αφενός τα επιπλέον μέτρα που ζητούνται στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης και τις συντεταγμένες και αφετέρου, αυξανόμενες πιέσεις για νέες υποχωρήσεις στο προσφυγικό. Αμφότερες αναμένεται να τεστάρουν την αντοχή της, εν μέσω κοινωνικής αναταραχής, όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό, καθώς ολοένα και περισσότερες χώρες υφίστανται επικρίσεις από μεγάλη μερίδα ψηφοφόρων τους, ώστε να μη δέχονται μετανάστες στους κόλπους τους.

Κι ενώ κάποιοι θέλουν για τη χώρα μας τον ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου, με το επιχείρημα ότι δεν έχει κάνει τα απαραίτητα βήματα για να ανακόψει τη ροή των προσφύγων, η ηγεσία της ΕΕ σιωπά εδώ και μήνες για την πραγματική κατάσταση που δεν είναι άλλη από τις ωμές απειλές της Τουρκίας και του προέδρου της Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προκειμένου η Ευρώπη να υποχωρήσει στις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις της γείτονος χώρας.

Αποκαλυπτικά εμπιστευτικά έγγραφα του Euro2day.gr δείχνουν με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι από τις 16 Νοεμβρίου και όταν είχε ήδη συμφωνηθεί το λεγόμενο Action Plan μεταξύ Τουρκίας και Κομισιόν, ο κ. Ερντογάν σε συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στην Αττάλεια της Τουρκίας, απείλησε ότι εάν η ΕΕ δεν συνδέσει το προσφυγικό με την επιτάχυνση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας:

1. Θα στείλει με λεωφορεία πρόσφυγες σε Ελλάδα και Συρία και θα αφήσει τους πρόσφυγες και δη μικρά παιδιά να... πνίγονται στις ακτές της.

2. Δεν αποδέχεται τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ για δύο χρόνια που είχε συμφωνήσει και θέλει 3 δισεκατομμύρια τον χρόνο τουλάχιστον, διαφορετικά δεν θα υπάρξει συμφωνία.

3. Ζητά άνοιγμα όλων των κεφαλαίων ένταξης συντομότερα και δεν επιδέχεται υποδείξεις από την Κομισιόν.

4. Η Κομισιόν σκοπίμως καθυστέρησε τη δημοσιοποίηση της έκθεσης προόδου της Τουρκίας, μετά από αίτημα του ιδίου του Ερντογάν για να τον βοηθήσουν να κερδίσει τις εκλογές.

Οι διάλογοι της συνάντησης είναι σοκαριστικοί (δείτε αναλυτικά στο τέλος του κειμένου τα σχετικά έγγραφα), και όπως μετέφερε ανώτερη πηγή, ο κ. Ερντογάν ήταν αλαζονικός, εριστικός και οι τόνοι της συζήτησης είχαν ανέβει επικίνδυνα, σε σημείο που η συνάντηση ολοκληρώθηκε χωρίς συμφωνία. Εκανε λόγο για αποστολή προσφύγων με… λεωφορεία και ζήτησε περισσότερα χρήματα, λέγοντας ότι… η Ελλάδα πήρε βοήθεια 400 δισ. ευρώ από την Ευρώπη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό το περιστατικό, που δείχνει ξεκάθαρα ποια είναι η στάση της Τουρκίας, αποσιωπήθηκε από την ΕΕ. Τα κράτη-μέλη δεν ενημερώθηκαν ως έπρεπε (ούτε ο Ελληνας πρωθυπουργός που είχε επίσημο ταξίδι στην Τουρκία την επόμενη μέρα!), ενώ στους δημοσιογράφους δόθηκε διαφορετική ενημέρωση, ότι «η μπάλα κυλάει» καθώς διατάχθηκε πλήρης συσκότιση.

Οι νέες πιέσεις

Eκτoτε οι πιέσεις προς την Ελλάδα εντάθηκαν και αναμένεται να κλιμακωθούν εκ νέου από αυτή την Τετάρτη, καθώς η ΕΕ διεκδικεί ενεργό ρόλο στη φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων μας και θέλει να φέρει χιλιάδες ξένους αστυνομικούς και φύλακες με τη δικαιολογία ότι δεν μπορούμε μόνοι μας. Το σχέδιο για την Ελλάδα, όπως έχουμε επισημάνει επανειλημμένως, ξετυλίγεται σιγά σιγά και αναμένεται να κορυφωθεί τον Μάιο.

Οι νέες απαιτήσεις της Τουρκίας και η «κακή» διαπραγμάτευση της ΕΕ

Από τα εμπιστευτικά έγγραφα διαφαίνεται ότι η Άγκυρα έφερε την ΕΕ στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, έκανε μια συμφωνία βασισμένη σε υποσχέσεις και έκτοτε εκβιάζει και ζητάει περισσότερα προκειμένου να την υλοποιήσει. Υπάρχει από την πλευρά Ερντογάν η «καχυποψία» ότι η ΕΕ δεν θα εφαρμόσει τις υποσχέσεις για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις και πατάει εκεί ώστε να μην κάνει τίποτα για να ανακόψει τις ροές των προσφύγων. Αντιθέτως μάλιστα.

Η Γερμανία ρίχνει το φταίξιμο στην Κομισιόν για τις λάθος διαπραγματεύσεις. Η Ανγκελα Μέρκελ, που βρίσκεται για τρίτη φορά σήμερα στην Τουρκία και έχει λάβει τα ηνία της διαπραγμάτευσης, φαίνεται να κινείται στη λογική ότι μόνο εάν ικανοποιηθεί η Τουρκία θα σταματήσουν οι προσφυγικές ροές. Οσοι γνωρίζουν την τουρκική διπλωματία, αντιλαμβάνονται ότι η λογική αυτή είναι λανθασμένη.

Αντιθέτως, προκαλεί απορία γιατί δεν γνωστοποιήθηκαν στα κράτη-μέλη οι απειλές της Τουρκίας, ώστε τα πυρά να πηγαίνουν προς την Άγκυρα και όχι την Ελλάδα και να αποδυναμωθεί η λογική εκβιασμού της γείτονος χώρας.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το νέο τουρκικό πλάνο θέλει να εμπλέξει την ΕΕ και στις στρατιωτικές επεμβάσεις που κάνει στη Συρία, με πρόσχημα το προσφυγικό, θέλει περίπου 30 δισεκατομμύρια ευρώ από «παγκόσμιους δωρητές» για να κρατήσει τους πρόσφυγές στα εδάφη της ενώ φέρνει τις ελληνοτουρκικές διαφορές και το Κυπριακό στο τραπέζι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ώστε να «λάβει» και από εκεί υποχωρήσεις που δεν άπτονται στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Η στάση της Ελλάδας

Η ελληνική κυβέρνηση δεν φαίνεται να γνωρίζει αυτή τη διάσταση, ενώ ο πρωθυπουργός δεν πρέπει να περιμένει «συμπάθεια και υποστήριξη» στη Σύνοδο Κορυφής για το προσφυγικό σε δύο εβδομάδες, ακόμα και αν εμφανιστεί πλήρως έτοιμη στο θέμα των hot spots.

Ο Αλέξης Τσίπρας συνεχίζει να λαμβάνει τα μηνύματα ακόμα και μετά το Λονδίνο, ότι η χώρα μας θα βρεθεί υπό ασφυκτική πίεση, την ίδια στιγμή που εκκρεμεί η αξιολόγηση της οικονομίας. Η διαρροή ότι είπε στην Ανγκελα Μέρκελ ότι δεν μπορεί να σηκώσει η Ελλάδα δύο κρίσεις ταυτόχρονα, μόνο απαρατήρητη δεν μπορεί να περάσει.

Ο πρωθυπουργός αναμένει τις πιέσεις. Και προσπαθεί τουλάχιστον να κλείσει η αξιολόγηση γρήγορα, ώστε να μη συμπέσει με το αναθεωρημένο Action Plan για το προσφυγικό. Όμως αυτό δεν θα είναι εύκολο.

Παρά τις διαρροές ότι οι δανειστές ζητούν και πιέζουν, ασφαλείς πληροφορίες του Euro2day.gr αναφέρουν ότι κατά την παραμονή τους στην Ελλάδα και στις συζητήσεις με τα ελληνικά κλιμάκια, το κουαρτέτο δεν έμπαινε στην ουσία της διαπραγμάτευσης, άκουγε, ζητούσε διευκρινίσεις, στοιχεία, αλλά δεν «έδινε γραμμή», με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να συνειδητοποιεί ότι κανείς δεν βιάζεται να κλείσει την αξιολόγηση. Αυτό ήταν και το ερώτημα που φέρεται να έκανε ο πρωθυπουργός στην Ανγκελα Μέρκελ.

Πάντως, αξιωματούχος του ΔΝΤ μάς ανέφερε ότι τις τελευταίες εβδομάδες η επικεφαλής του Κριστίν Λαγκάρντ έχει βάλει στο παζλ και το προσφυγικό, μετά από πίεση της Ουάσινγκτον.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Λευκός Οίκος εξέπεμψε μήνυμα «κρατήστε την Ελλάδα μέσα», αναφερόμενο στις πιθανές προεκτάσεις που μπορεί να έχει ένας προσωρινός αποκλεισμός από τη Σένγκεν. Και ενώ οι ΗΠΑ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, αξιωματούχος της Κομισιόν ανέφερε στο Euro2day.gr ότι οι διαρροές στα ελληνικά μέσα για τις απαιτήσεις των δανειστών είναι απλά «το σημείο στο οποίο σταματήσαμε τον Νοέμβριο».

«Δεν βλέπω κάτι καινούργιο και απορώ για τον θόρυβο που έχει προκληθεί», είπε χαρακτηριστικά.

Πάντως η ΕΚΤ και ο ESM σπρώχνουν για να κλείσει η διαπραγμάτευση μέχρι τον Απρίλιο, με τον Μάριο Ντράγκι να κτυπάει το καμπανάκι για αυξημένους κινδύνους στην Ευρωζώνη από το εξωτερικό, ενώ τα στελέχη της Κομισιόν και του ΔΝΤ αναμένουν εντολές από τους επικεφαλής.

Η μεν Κομισιόν θέλει να εντάξει και το προσφυγικό στη διαπραγμάτευση, δίνοντας κάποια ανάσα στον κ. Τσίπρα και το ΔΝΤ αναμένει την τοποθέτηση της κ. Λαγκάρντ, που όμως δεν φαίνεται να υποχωρεί ως προς τις σκληρές απαιτήσεις σε ασφαλιστικό - δημοσιονομικό.

Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ έχει διαβλέψει τη λάθος στροφή που πήραν οι διαπραγματεύσεις με την Τουρκία (και ως ένα μεγάλο μέρος η Κομισιόν έχει την ευθύνη για την κακή διαπραγμάτευση και την τεράστια ανοχή που έδειξαν οι συνεργάτες του) και αποφάσισε να μην παρευρεθεί στη διάσκεψη του Λονδίνου, ρίχνοντας πλέον το μπαλάκι στη κ. Μέρκελ και τον κ. Τουσκ.

Ήδη οι σχέσεις του με τη Γερμανίδα Καγκελάριο δεν βρίσκονται στο καλύτερό τους σημείο. Επιπλέον, υψηλά ιστάμενος αξιωματούχος της Ευρωζώνης, ερωτώμενος για το εκρηκτικό μείγμα που δημιουργείται στην Ελλάδα, ανέφερε ότι στη χειρότερη περίπτωση, «καλό είναι να σχηματιστεί κυβέρνηση ειδικού σκοπού, όπως του κ. Παπαδήμου, που θα υιοθετήσει όλες τις αντι-λαϊκές αποφάσεις, αποφορτίζοντας το κλίμα».

Βεβαίως η σκέψη αυτή προέρχεται από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών και έχει διπλή ανάγνωση, όμως τις τελευταίες ώρες κερδίζει έδαφος και στους δορυφόρους του Σόιμπλε, αλλά και στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.

Τι έγινε στο κρίσιμο ραντεβού του Νοεμβρίου

Αποκαλυπτικοί για τη στάση της Τουρκίας είναι οι διάλογοι για το ραντεβού του Νοεμβρίου, τότε που Γιούνκερ και Τουσκ συναντήθηκαν με τον Ερντογάν.

«Εάν μας δίνετε 3 δισεκατομμύρια ευρώ για δύο χρόνια, τότε δεν χρειάζεται να συνεχίσουμε τη συζήτηση. Η Ελλάδα έλαβε 400 δισεκατομμύρια κατά τη διάρκεια της κρίσης. Θα έπρεπε να αποσπάσουμε μερικά από εκείνα τα κονδύλια και να τα επενδύσουμε σε μια ζώνη ασφαλείας στη Συρία, ώστε να λύσουμε όλα τα προβλήματα με τους πρόσφυγες», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Τούρκος πρόεδρος στους κ.κ. Τουσκ και Γιούνκερ.

Όταν ο κ. Τουσκ προσπάθησε να εξηγήσει ότι τα χρήματα που δόθηκαν στην Ελλάδα ήταν δάνεια ώστε να διασφαλιστεί και η Ευρωζώνη και δεν πρέπει να γίνονται τέτοιες συγκρίσεις, ο κ. Ερντογάν τον διέκοψε λέγοντας ότι η χώρα του ήδη δαπάνησε 8 δισεκατομμύρια ευρώ για στρατόπεδα προσφύγων που είναι «υπόδειγμα» και ότι ο ίδιος δεν επιδέχεται συστάσεις.

Ο κ. Ερντογάν έδειξε πλήρη αδιαφορία για τα προβλήματα της Ευρώπης και ιδιαίτερα τη στιγμή που ο κ. Τουσκ ανέφερε ότι η ΕΕ βρισκόταν σε πολύ δύσκολη θέση και ήδη κάποια κράτη-μέλη ήταν έτοιμα να καταργήσουν τη Συνθήκη Σένγκεν μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι.

Σε αυτό το σημείο ο Τούρκος πρόεδρος και πάλι διέκοψε λέγοντας ότι η Σένγκεν είναι ένα ευρωπαϊκό σχέδιο που δεν τον αφορά. Αναφέρουν τα έγγραφα: «Ο κ. Ερντογάν ρώτησε ρητορικά: Και τώρα πώς θα αντιμετωπίσετε τους πρόσφυγες, εάν δεν φτάσουμε σε συμφωνία; Θα σκοτώσετε τους πρόσφυγες;».

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εξέφρασε μια αμφιλεγόμενη απάντηση, λέγοντας ότι η ΕΕ μπορεί να κάνει τον εαυτό της λιγότερο ελκυστικό για τους πρόσφυγες «αλλά αυτή δεν είναι η λύση που θέλουμε».

Ο κ. Ερντογάν σήκωσε κι άλλο τους τόνους λέγοντας ότι εάν δεν κλείσει η συμφωνία με την Τουρκία, τότε η ΕΕ θα έρθει αντιμέτωπη με περισσότερα από ένα μικρό αγόρι πνιγμένο στις ακτές της Τουρκίας. «Θα είναι 10 και 15 χιλιάδες. Πώς θα το χειριστείτε αυτό το φαινόμενο;» είπε στους κ.κ. Τουσκ και Γιούνκερ.

«Οι επιθέσεις στο Παρίσι αφορούν τη φτώχια και τον αποκλεισμό. Αυτοί οι άνθρωποι είναι αμόρφωτοι αλλά θα συνεχίσουν να είναι τρομοκράτες για την Ευρώπη», συνέχισε.

Τότε ο πρόεδρος της Κομισιόν, σε υψηλούς τόνους, είπε στον κ. Ερντογάν ότι εάν διαλυθεί η Σένγκεν, τότε η Τουρκία δεν θα επωφεληθεί από την άρση της βίζας προς την ΕΕ και ότι η Άγκυρα θα χρειαστεί να πραγματοποιήσει διμερείς συμφωνίες με τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Αποκάλυψε δε ότι η Κομισιόν σκοπίμως καθυστέρησε τη δημοσιοποίηση της έκθεσης προόδου της Τουρκίας, ώστε να βοηθηθεί ο κ. Ερντογάν στις εκλογές.

«Δεχθήκαμε κριτική για αυτή την καθυστέρηση της δημοσιοποίησης της έκθεσης. Και όσον αφορά στα κονδύλια ούτε εγώ, ούτε ο Ντόναλντ (Τουσκ) μπορούμε να συνεχίσουμε να αλλάζουμε τους αριθμούς. Χρειαζόμαστε διαύγεια μέσα σε δύο εβδομάδες. Επίσης συμφωνήσαμε να ανοίξουμε νέα ενταξιακά κεφάλαια όπως το κεφάλαιο 17».

Ο Τούρκος πρόεδρος θεώρησε τα σχόλια του κ. Γιούνκερ προσβλητικά και διέκοψε για ακόμα μια φορά λέγοντας ότι η καθυστέρηση της έκθεσης δεν τον βοήθησε να κερδίσει τις εκλογές. Με θυμό είπε ότι «η έκθεση είναι μια προσβολή» και ότι η χώρα του έχει αποκλειστεί από τις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ εδώ και 11 χρόνια.

«Ποιος έγραψε αυτή την έκθεση; Πώς μπορέσατε και γράψατε αυτά τα πράγματα; Αυτή δεν είναι η πραγματική Τουρκία. Δεν ήρθατε ποτέ σε μένα να μάθετε την αλήθεια. Εδώ και 5 χρόνια δεν έχει ανοίξει κανένα κεφάλαιο», διεμήνυσε ο Τούρκος πρόεδρος.

Η απάντηση που πήρε από τον πρόεδρο της Κομισιόν, ότι η έκθεση προόδου καθυστέρησε μετά από αίτημα του ιδίου του κ. Ερντογάν, σήκωσε ακόμα περισσότερο τους τόνους καθώς ο κ. Γιούνκερ δήλωσε ότι αισθάνεται τώρα «εξαπατημένος».

«Είχα την εντύπωση ότι θέλατε να συμφιλιωθείτε με την Ευρώπη, γιατί πραγματικά σταθήκαμε στο ύψος των προκλήσεων», είπε ο κ. Γιούνκερ για να διακοπεί για ακόμα μια φορά από τον κ. Ερντογάν, ο οποίος τον προκάλεσε να «αναφέρει έστω και μια παραχώρηση που έκανε η ΕΕ προς την Τουρκία».

Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ανέφερε τη δυνατότητα παροχής κονδυλίων, την επιτάχυνση των ενταξιακών διαδικασιών, τη φιλελευθεροποίηση της βίζας, αποφάσεις οι οποίες ήταν εξαιρετικά δύσκολες για τα κράτη-μέλη.

Ο κ. Ερντογάν επέμεινε ότι η ΕΕ δεν έκανε τίποτα για την Τουρκία, ότι τα κονδύλια ήταν για τους πρόσφυγες και όχι για τη χώρα. «Χρησιμοποιείτε προ-ενταξιακά κονδύλια. Πραγματικά αυτό είναι τίποτα. Δεν έχετε ανοίξει κεφάλαια. Περιμένουμε 53 χρόνια. Μας κοροϊδεύετε», φώναξε.

Ο κ. Γιούνκερ ανταπάντησε ότι οι Βρυξέλλες υποδέχθηκαν τον Τούρκο πρόεδρο «σαν πρίγκιπα», για να εισπράξει το ειρωνικό σχόλιο «Σαν πρίγκιπα; Βεβαίως! Δεν εκπροσωπώ κάποια τριτοκοσμική χώρα». Γυρνώντας προς τον κ. Τουσκ, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε ότι ο κ. Γιούνκερ ήταν «ασεβής» και ότι κατά την άποψή του η ΕΕ δεν θέλει την Τουρκία στους κόλπους της.

«Αν δεν μας θέλετε, πείτε το καθαρά. Απλά θέλετε να κρατήσουμε τους πρόσφυγες», ανέφερε και σημείωσε ότι αν δεν υπάρξει συμφωνία, «θα στείλουμε τους πρόσφυγες με λεωφορεία στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία».

- - 

- - 

- -