«διαΝΕΟσις»: Εξασθενεί το πλειοψηφικό φιλοευρωπαϊκό ρεύμα στην Ελλάδα

Η διαμόρφωση ενός συμπαγούς αντιευρωπαϊκού μετώπου την ίδια στιγμή που το φιλοευρωπαϊκό ρεύμα παραμένει ισχυρό, αλλά με εμφανή σημάδια εξασθένησης, είναι ένα από τα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας "Τι πιστεύουν οι Ελληνες", που διενεργήθηκε για λογαριασμό του νέου οργανισμού (think tank) "διαΝΕΟσις" του Δημήτρη Δασκαλόπουλου. Ψήγματα της έρευνας, που θα δημοσιοποιηθεί αναλυτικά την Τετάρτη, καθώς και οι γενικότεροι στόχοι της "διαΝΕΟσις", παρουσιάστηκαν σε χθεσινή εκδήλωση από τον πρώην πρόεδρο του ΣΕΒ και τους συνεργάτες του.

Ενα από τα άλλα στοιχεία της έρευνας που εντυπωσιάζουν είναι και το γεγονός πως το 43% των νέων 18-24 ετών θεωρεί πως η Ελλάδα έχει εναλλακτική λύση στην Ε.Ε. και αυτή είναι η Ρωσία. Κατά τον επίκουρο καθηγητή στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγή Παναγιωτόπουλο, το αποτέλεσμα μπορεί να "μεταφράζεται" σε απαίτηση για διακυβέρνηση της χώρας από πιο "στιβαρά χέρια" κατά το πρότυπο του προέδρου Πούτιν και όχι σε επίκληση των πολιτιστικών ή θρησκευτικών δεσμών με τη Μόσχα.

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και επιστημονικός σύμβουλος της έρευνας Γεράσιμος Μοσχονάς επισήμανε ιδιαίτερα το γεγονός πως εντοπίζεται πλέον στη χώρα μας ένα συμπαγές αντιευρωπαϊκό ρεύμα (το 17%-23% του πληθυσμού), το οποίο είναι πιο συνεκτικό από το φιλοευρωπαϊκό μέτωπο. Το συγκεκριμένο ρεύμα συγκροτείται κυρίως από πολίτες που εντάσσονται (με βάση τις απαντήσεις στη σχετική δημοσκόπηση) στην Αριστερά ή στην Ακρα Αριστερά (το 37% και 7% αντίστοιχα), στην Ακρα Δεξιά (το 10%), αλλά και με στοιχεία από την Κεντροαριστερά (14%) και το Κέντρο (12%).

Σύμφωνα με τον κ. Μοσχονά, ενώ κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του '90 και του 2000 οι Ελληνες ήταν, με βάση και το Ευρωβαρόμετρο, οι πλέον φιλοευρωπαίοι, σήμερα έχουν ξεπεράσει σε ευρωσκεπτικισμό ακόμα και το παραδοσιακά ισχυρό σε αρνητικά συναισθήματα κατά των Βρυξελλών Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και τις Σκανδιναβικές χώρες. Ταυτόχρονα, όμως, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων στην έρευνα θεωρεί πως εκτός ευρώ ή εκτός Ε.Ε. η κατάσταση στην Ελλάδα θα χειροτερεύσει. Μάλιστα το 73% τάσσεται υπέρ της παραμονής στο ευρώ. Χαρακτηριστικό της εξασθένησης του φιλοευρωπαϊκού μετώπου θεωρείται, όμως, το γεγονός πως μόνο το 31% των ερωτηθέντων απάντησε πως είναι εφικτός ο στόχος σύγκλισης της Ελλάδας με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Από την ίδια έρευνα προκύπτει πως μόλις ένας στους τρεις Ελληνες θεωρεί πως η χώρα μας ωφελήθηκε οικονομικά από τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ ακόμα και σε τομείς που θεωρούν πως υπήρξε σημαντικό όφελος καταγράφεται υποχώρηση των φιλοευρωπαϊκών θέσεων. Ενδεικτικό των αντιλήψεων που κυριαρχούν στην ελληνική κοινωνία είναι το γεγονός ότι το 71,5% των ερωτηθέντων πιστεύει πως η Ελλάδα είναι μια μοντέρνα χώρα, ενώ το 71,3% πιστεύει πως η χώρα μας έχει να προσφέρει στη υπόλοιπη Ευρώπη ή τον κόσμο.

Στη χθεσινή εκδήλωση μίλησε και ο ακαδημαϊκός και πρώην Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής (και μέλος του εποπτικού συμβουλίου της "διαΝΕΟσις") Νικηφόρος Διαμαντούρος, ο οποίος επικεντρώθηκε στη "συγκρουσιακή λογική μηδενικού αθροίσματος" που εκτιμά πως κυριαρχεί στον δημόσιο διάλογο. Ο κ. Διαμαντούρος υπογράμισε πως η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι καταλυτικής σημασίας και αποτελεί εμπόδιο για κάθε πρόοδο και την ανάγκη για ένα νέο επίπεδο δημόσιου διαλόγου, με "επιστροφή του χαμένου ορθολογισμού". Ο καθηγητής και διευθυντής του βελγικού Itinera Institute Marc de Vos επικεντρώθηκε στον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσουν τα think tanks στην ενίσχυση του δημόσιου διαλόγου. Στην εκδήλωση στο Μουσείο Μπενάκη παραβρέθηκαν αρκετοί διοικητές τραπεζών, επιχειρηματίες κ.α.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία GPO, μέσω ερωτηματολογίου, τον Απρίλιο και τον Νοέμβριο του 2015 και θα παρουσιαστεί αναλυτικά την προσεχή Τετάρτη.