Ανατροπές σε εισφορές και συντάξεις 700.000 αγροτών

Δέσμη δύσκολων μέτρων που δημιουργούν νέα δεδομένα στην ασφάλιση σχεδόν 700.000 αγροτών επεξεργάζεται η κυβέρνηση, επιδιώκοντας να αμβλύνει τις ακόμη πιο σκληρές προβλέψεις του 3ου Μνημονίου.

Έχοντας ήδη δεσμευτεί για δραστικές αλλαγές όπως ο τριπλασιασμός των εισφορών για όλους τους αγρότες, ή και ο δραστικός περιορισμός των συντάξεων, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, στο πλαίσιο και της επιτροπής Σοφών για το ασφαλιστικό που εκτιμάται ότι εντός της εβδομάδας θα έχει ολοκληρώσει τη σύνοψη των προτάσεών της, εξετάζουν προτάσεις όπως αύξηση από 100% έως και 130% στις εισφορές που καταβάλλουν οι αγρότες, αλλά και διπλασιασμό της ήδη προβλεπόμενης μείωσης στις προνοιακές συντάξεις που καταβάλλει ο ΟΓΑ.

Πρόκειται για σκληρά μέτρα που αν συνδυαστούν με την κατάργηση του ΟΓΑ και την ένταξή του στο ΙΚΑ, όπως προβλέπει η συμφωνία του Αυγούστου, τότε οι ειδικοί εκτιμούν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των περίπου 700.000 σημερινών ασφαλισμένων θα οδηγηθεί εκτός ασφάλισης, με βαρύτατες συνέπειες για την οικονομία και την κοινωνία.

Αιτία για τις σχεδιαζόμενες αλλαγές θεωρείται η πρόβλεψη του Μνημονίου για "εναρμόνιση" των εισφορών του ΟΓΑ προς τη δομή των εισφορών που ισχύουν στο ΙΚΑ και μάλιστα ως μέτρο που θα απαντά στην κατάργηση "όλων των εξαιρέσεων που χρηματοδοτούνται από κρατικούς πόρους".

Η αύξηση των εισφορών του ΟΓΑ για τους αγρότες φαίνεται πως αποτελεί μονόδρομο, ενώ μεταξύ των σεναρίων που επεξεργάζονται στο υπουργείο Εργασίας, προκειμένου να αμβλυνθούν οι μνημονιακές προβλέψεις, είναι και η μείωση της προνοιακής σύνταξης κατά 8% από το 2016 έως το 2021, αντί του 4% που ισχύει σήμερα.

Να σημειωθεί ότι αυτό που σύμφωνα με τους εκπροσώπους των πιστωτών προκαλεί το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το ύψος της κρατικής χρηματοδότησης που λαμβάνει, της τάξης των 3,277 δισ. ευρώ για το 2015, έναντι 2,5 δισ. ευρώ στο ΙΚΑ. Αυτό βέβαια που παραγνωρίζουν είναι ότι τα 2,663 δισ. ευρώ χορηγούνται για την καταβολή της βασικής (προνοιακής) σύνταξης του ΟΓΑ, που δίνεται σε αγρότες οι οποίοι δεν έχουν πληρώσει αντίστοιχες εισφορές. Στον κλάδο κύριας ασφάλισης, το κράτος εισφέρει περί τα 600 εκατ. ευρώ καθώς παράλληλα με τις εισφορές 7% που καταβάλλουν οι αγρότες (βάσει κλίμακας), ο κρατικός προϋπολογισμός εισφέρει 14% και μόλις τα 150 εκατ. ευρώ έρχονται για να καλύψουν το έλλειμμα.

Η μείωση του μη ανταποδοτικού τμήματος των συντάξεων προβλέπεται από νόμο του 1997 και εφαρμόζεται κατά 4% το έτος, από το 2003 έως το 2027. Σύμφωνα με το σενάριο που επεξεργάζονται στην επιτροπή Σοφών για το ασφαλιστικό, το 4% μπορεί να γίνει 8%, που αντιστοιχεί σε επιπλέον μείωση της προνοιακής σύνταξης κατά 6 ευρώ τον χρόνο, προκειμένου η είσοδος νέων συνταξιούχων-δικαιούχων της προνοιακής σύνταξης να κλείσει νωρίτερα, δηλαδή το 2021.

Πενταετής περίοδος προσαρμογής εξετάζεται και αναφορικά με την αύξηση των εισφορών, κατά 100% στα χαμηλά εισοδήματα και κατά 130% στα υψηλότερα.

Το 3ο Μνημόνιο προβλέπει επίσης την ένταξη του ΟΓΑ στον υπό σύσταση ενιαίο φορέα ασφάλισης όλων των μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων.

Πρόκειται για πρόταση των πιστωτών που έρχεται σε αντίθεση τόσο με τη σύσταση της ελληνικής κοινωνίας και τη λειτουργία της εγχώριας οικονομίας, όσο και με τις πρακτικές που ακολουθούν άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως Γαλλία, Γερμανία, Φινλανδία, Αυστρία και Πολωνία, που διαθέτουν ισχυρό αγροτικό τομέα.

Οι ειδικοί μάλιστα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, εκτιμώντας ότι μια πιθανή κατάργηση του ΟΓΑ θα οδηγούσε εκτός κοινωνικής ασφάλισης την πλειοψηφία των σημερινών αγροτών, οι οποίοι αδυνατούν να ρυθμίσουν χρέη από ανεξόφλητες εισφορές που δεν ξεπερνούν τα 1.000-1.500 ευρώ.

Προτείνουν δε τις εξής λύσεις, με στόχο την άμβλυνση των προβλέψεων του Μνημονίου:

- διατήρηση του ΟΓΑ ως αυτόνομο ταμείο κύριας ασφάλισης αγροτών, με ξεκάθαρο προσδιορισμό των υπαγόμενων στην ασφάλισή του (ενιαίος καθορισμός του κατά κύριο επάγγελμα αγρότη),

- σύνδεση των εισφορών με το πραγματικό εισόδημα των αγροτών,

- δυνατότητα επιλογής της ασφαλιστικής κλάσης ανά τριετία, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη και οι ιδιαιτερότητες της αγροτικής παραγωγής,

- πιθανές εκπτώσεις στην περίπτωση που ασφαλίζονται και οι δύο σύζυγοι,

- κατάργηση των στρεβλώσεων που ισχύουν στη χορήγηση της βασικής σύνταξης,

- διατήρηση του εργόσημου με τις απαιτούμενες παρεμβάσεις,

- διατήρηση της ασφάλισης στον ΟΓΑ των ελεύθερων επαγγελματιών σε περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων, υπό την προϋπόθεση ότι το επάγγελμά τους θα ασκείται μόνο στην έδρα της επιχείρησης,

- κατάργηση μιας σειράς "ρουσφετολογικών" ασφαλιστικών διατάξεων, όπως για παράδειγμα αυτής που εντάσσει τους μισθωτούς του πρωτογενή τομέα (π.χ. εργαζόμενοι σε συσκευαστήρια - τυποποιητήρια) στην ασφάλιση του ΟΓΑ και όχι του ΙΚΑ.