Ολο το φοροπακέτο του τρίτου μνημονίου

Μπαράζ κατασχέσεων τραπεζικών λογαριασμών, ξεκινώντας από τους μεγαλύτερους οφειλέτες του δημοσίου, και μπαράζ φορολογικών επιβαρύνσεων για αγρότες, ελεύθερους επαγγελματίες και φορολογούμενους με ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προβλέπει το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή και με το οποίο ανοίγει ο δρόμος για την υπογραφή της νέας δανειακής σύμβασης.

Στο άρθρο 1 του νομοσχεδίου περιλαμβάνεται τσουνάμι φορολογικών μέτρων και δέσμη παρεμβάσεων για ενέργεια, πρόωρες συντάξεις, κλειστά επαγγέλματα, συμβολαιογράφους και καταργήσεις φόρων υπέρ τρίτων.

Στο δεύτερο άρθρο του νομοσχεδίου παρέχονται οι απαιτούμενες εξουσιοδοτήσεις προς τον υπουργό Οικονομικών και τη διοίκηση του ΤΧΣ προκειμένου να υπογράψουν τη συμφωνία με τους δανειστές και όλων των απαιτούμενων με αυτή σχετικών εγγράφων. Με τη δεύτερη παράγραφο του ίδιου άρθρου κυρώνεται από τη Βουλή των Ελλήνων η σύμβαση χρηματοδοτικής διευκόλυνσης μεταξύ του ESM και της Ελληνικής Δημοκρατίας, της ΤτΕ και του ΤΧΣ.

Με την τρίτη παράγραφο του δεύτερου άρθρου κυρώνεται η συμφωνία δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ενώ με το άρθρο 3 ορίζεται απλώς η έναρξη ισχύος του νόμου.

Τα φορολογικά μέτρα

Στο νομοσχέδιο ορίζεται αυτοματοποιημένη διαδικασία μέσω της οποίας η ΓΓΔΕ θα στείλει προκαταβολικά ερωτήματα σε όλες τις τράπεζες, προκειμένου να διερευνηθεί αν υπάρχουν τραπεζικοί λογαριασμοί στο όνομα μεγάλων οφειλετών του Δημοσίου. Η διαδικασία αυτή θα γίνεται αυτόματα και κεντρικά, ενώ δίνεται η δυνατότητα διαρκούς ελέγχου των τραπεζών για την απόδοση ποσών που κατατίθενται μετά την επιβολή της κατάσχεσης και την υποβολή της δήλωσής τους μέχρι την εξόφληση των οφειλών για τις οποίες έχουν επιβληθεί τα κατασχετήρια. 

Παράλληλα, πέφτουν τα προστατευτικά τείχη για το ακατάσχετο των 1.500 ευρώ μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικώς. Το όριο κατεβαίνει στα 1.000 ευρώ και επιτρέπεται η κατάσχεση των απαιτήσεων εφόσον υπερβαίνουν τα 1.000 ευρώ κλιμακωτά και συγκεκριμένα στο 1/2 των 1.000 ευρώ για ποσά μέχρι 1.500 ευρώ για τις ασθενέστερες οικονομικά τάξεις και στο 100% του ποσού που υπερβαίνει τα 1.500 ευρώ για τα μεγαλύτερα εισοδηματικά κλιμάκια. Μάλιστα τα νέα όρια θα έχουν αναδρομική ισχύ, καθώς στις διατάξεις του νομοσχεδίου ορίζεται ότι οι τροποποιήσεις αυτές εφαρμόζονται επί των ενεργών κατασχέσεων, δηλαδή και για κατασχέσεις που έχουν ήδη γίνει. 

Μειώνεται επίσης στα 1.250 ευρώ το κατώτερο όριο για το ακατάσχετο των καταθέσεων φυσικών προσώπων σε τράπεζες, σε ατομικό ή κοινό λογαριασμό, το οποίο ρητά ορίζεται ότι υπολογίζεται ανά μήνα, ενώ αποκλείεται ο σωρευτικός υπολογισμός αυτού σε διαστήματα μεγαλύτερα του μήνα. 

Οι επιβαρύνσεις

Δυσάρεστες εκπλήξεις με σημαντικές επιβαρύνσεις από αγρότες και ελεύθερους επαγγελματίες έως και εφοπλιστές, ναυτιλιακές εταιρείες, πράκτορες ΟΠΑΠ και φορολογούμενους με ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις φέρνει το πακέτο των προαπαιτούμενων μέτρων που ενσωματώνεται στο νομοσχέδιο, με το οποίο η κυβέρνηση δρομολογεί τις εξελίξεις για τη σύναψη νέας δανειακής σύμβασης με τον ESM.

Από το φορολογικό τσουνάμι εν μέσω θέρους δεν γλιτώνει ούτε καν η έκπτωση φόρου 2% για όσους εξοφλούν εφάπαξ τον φόρο εισοδήματος, καθώς θα ισχύσει μόνο για φέτος και στη συνέχεια καταργείται.

Σημαντικές αλλαγές έρχονται και στο μέτωπο των κατασχέσεων, με μείωση του ακατάσχετου ορίου μισθών, συντάξεων και καταθέσεων, ενώ όπως προκύπτει από τις διατάξεις του νομοσχεδίου η κυβέρνηση ενέδωσε στις πιέσεις των δανειστών για «κούρεμα» της ρύθμισης των εκατό δόσεων.

Συγκεκριμένα, με τις διατάξεις του νομοσχεδίου:

1. Αυξάνεται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης για το αγροτικό ντίζελ από τα 66 στα 200 ευρώ από την 1η Οκτωβρίου 2015 και στα 330 ευρώ από την 1η Οκτωβρίου 2016. Προβλέπονται έσοδα 13 εκατ. ευρώ το 2016, 66 εκατ. το 2017 και 105 εκατ. από το 2018 και μετά. 

2. Επανέρχεται η προκαταβολή φόρου 55% για τους αγρότες για τα εισοδήματα του 2014 (από 27,5%).

3. Αυξάνεται σταδιακά η προκαταβολή φόρου για ελεύθερους επαγγελματίες και μικρομεσαίους επιχειρηματίες από το 55% για τα περυσινά εισοδήματα σε 75% για τα εισοδήματα του 2015 και σε 100% για τα εισοδήματα του 2016. Συνολικά αναμένονται έσοδα 370 εκατ. ευρώ από αγρότες και επαγγελματίες.

4. Μειώνεται το ακατάσχετο όριο μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων από τα 1.500 στα 1.000 ευρώ. Για τις καταθέσεις το ακατάσχετο όριο μειώνεται στα 1.250 ευρώ για κάθε φυσικό πρόσωπο αλλά μόνο για ένα πιστωτικό ίδρυμα.

5. Καταργείται ο «προληπτικός» φόρος 26% για συναλλαγές με χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς (π.χ. Κύπρος, Βουλγαρία).

6. Καταργείται η έκπτωση φόρου 2% για την εφάπαξ εξόφληση φόρου εισοδήματος για τα εισοδήματα που αποκτώνται από την 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά. Πρόβλεψη για 28 εκατ. ευρώ από το 2016 και μετά. 

7. Καταργείται η έκπτωση επισφαλών απαιτήσεων έως 1,5% επί των πωλήσεων των πρακτόρων ΟΠΑΠ.

8. Αυξάνονται κατά 4% κάθε χρόνο από το 2016 έως και το 2020 συντελεστές φόρου και εισφοράς για τα πλοία Α' κατηγορίας που είναι νηολογημένα με ελληνική σημαία και των πλοίων ελληνικών συμφερόντων με ξένη σημαία.

9. Παρατείνεται για τέσσερα ακόμη χρόνια (έως το 2019) η ειδική εισφορά σε ναυτιλιακές εταιρείες.

10. Αυξάνεται η αυτονομία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, εκχωρώντας στη ΓΓΔΕ εξουσιοδότηση έκδοσης υπουργικών αποφάσεων οι οποίες μεταξύ άλλων αφορούν σε θέματα παρατάσεων προθεσμιών για ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών, χορήγησης ρυθμίσεων και ποινικών διώξεων για μη καταβολή βεβαιωμένων οφειλών. Μεταφέρονται όλες οι αρμοδιότητες και καθήκοντα που άπτονται φορολογικών και τελωνειακών υποθέσεων από τη γενική γραμματεία του ΣΔΟΕ και κάθε άλλη υπηρεσία του Δημοσίου στη ΓΓΔΕ, στην οποία προστίθενται και 500 νέες οργανικές θέσεις που θα καλυφθούν αρχικά από προσωπικό που υπηρετεί ήδη στο Δημόσιο.

11. Μετατάσσεται το μοσχαρίσιο κρέας από το 23% στο 13% και επιβάλλεται συντελεστής 23% σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, με εξαίρεση την προσχολική αγωγή (η ρύθμιση ισχύει αναδρομικά από τις 20 Ιουλίου), με προβλεπόμενη αύξηση εσόδων 168 εκατ. το 2015 και 240 εκατ. ευρώ το 2016.

12. Ανοίγει ο δρόμος για την άμεση εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ (θα πληρωθεί σε πέντε μηνιαίες δόσεις από τον Οκτώβριο του 2015 έως τον Φεβρουάριο του 2016), με στόχο 2,650 δισ. ευρώ για το 2015, αλλά παρατείνεται και για φέτος η έκπτωση 20% στον ΕΝΦΙΑ των κενών και μη ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων εφόσον αυτά παρέμειναν για όλο το 2015 κενά και μη ηλεκτροδοτούμενα. Καταργείται η απαλλαγή για τον ΕΟΤ (προβλέπονται έσοδα 1,5 εκατ. ευρώ) και έτσι φορολογείται για τα μισθωμένα ή δωρεάν παραχωρούμενα ακίνητά του σε πρόσωπα πλην ελληνικού δημοσίου, καθώς και η προβλεπόμενη από φέτος απαλλαγή των ενοικιαζόμενων δωματίων ατομικών επιχειρήσεων. 

13. Επιβάλλεται πρόστιμο 150 ευρώ από το Υπουργείο Οικονομίας στους ιδιοκτήτες οχημάτων τα οποία δεν έχουν περάσει ΚΤΕΟ για διάστημα μεγαλύτερο από έξι μήνες. Το πρόστιμο βεβαιώνεται από τη φορολογική διοίκηση. Πρόβλεψη για 15,4 εκατ. ευρώ φέτος και 56,3 εκατ. το 2016.

14. Αύξηση φόρου στα ποτά. Ο συντελεστής αιθυλικής αλκοόλης αυξάνεται από 2.450 σε 2.548 ευρώ ανά 100λιτρο άνυδρης αιθυλικής αλκοόλης.

Τι αλλάζει στις ρυθμίσεις

Στο μέτωπο της ρύθμισης των εκατό δόσεων, οι αλλαγές αφορούν τόσο στο επιτόκιο όσο και στη δυνατότητα μείωσης του αριθμού των δόσεων σε συνάρτηση με τη φοροδοτική ικανότητα του οφειλέτη. Το επιτόκιο αυξάνεται σε 5% για όλους όσοι έχουν χρέος άνω των 5.000 ευρώ, ενώ για τους μικρο-οφειλέτες καθιερώνονται τρία κριτήρια τα οποία θα πρέπει να πληρούνται σωρευτικά ώστε να μην ενεργοποιηθεί επίσης επιτόκιο 5%. Συγκεκριμένα:

· Επιτόκιο. Στο 5% (από 3%) για τη ρύθμιση των εκατό δόσεων για όσους έχουν οφειλές άνω των 5.000 ευρώ. Για φορολογούμενους με χαμηλότερες οφειλές, για να μην ισχύσει επιτόκιο 5% θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: ο οφειλέτης είναι φυσικό πρόσωπο το οποίο δεν ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα, η ακίνητη περιουσία του οφειλέτη σύμφωνα με το Ε9 είναι αντικειμενικής αξίας έως 150.000 ευρώ και η υπαγόμενη στη ρύθμιση βασική οφειλή υπερβαίνει το 50% του δηλωθέντος ετήσιου εισοδήματος του οφειλέτη.

· Απώλεια ρύθμισης. Χάνουν τη ρύθμιση όσοι οφειλέτες δεν έχουν πληρώσει ή ρυθμίσει τις νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές τους (ατομικές ή αυτές για τις οποίες υπάρχει ευθύνη καταβολής) μέσα σε τρεις μήνες από την προθεσμία πληρωμής.

· Λιγότερες δόσεις. Καθιερώνεται η δυνατότητα μείωσης του αριθμού των δόσεων, εάν ο οφειλέτης έχει τη δυνατότητα σύμφωνα με τα οικονομικά του δεδομένα να πληρώνει την οφειλή του σε λιγότερες δόσεις από τις αρχικά χορηγηθείσες, οποτεδήποτε καθ' όλη τη διάρκεια της ρύθμισης.

Παράλληλα όμως προβλέπονται και ορισμένες αλλαγές στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων, προκειμένου να διευκολυνθούν οι φορολογούμενοι. Ειδικότερα:

· Μειώνεται το επιτόκιο από το 8% στο 5%, μετά την παρέλευση διμήνου από τη δημοσίευση του νόμου, για νέες ρυθμίσεις και για ανεξόφλητες δόσεις υφιστάμενων ρυθμίσεων.

· Αναστέλλεται για δύο χρόνια η υποχρέωση υποβολής στοιχείων που να αποδεικνύουν τη δυνατότητα καταβολής των δόσεων για χρέη έως 5.000 ευρώ και εγγράφων που να αποδεικνύουν την προσωρινή οικονομική αδυναμία προκειμένου για χρέη άνω των 50.000 ευρώ.

Διαρκής παρακολούθηση και νέο πακέτο

Παράλληλα, η Ελλάδα καλείται τον Οκτώβριο να καταθέσει συμπληρωματικό προϋπολογισμό για το 2015 εφόσον κριθεί αναγκαίο, το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2016 και μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική για την περίοδο 2016-19.

Θα πρέπει να πάρει μέτρα:

α) δεύτερης φάσης μεταρρυθμίσεων του συνταξιοδοτικού συστήματος 

β) μεταρρύθμισης του κώδικα φορολογίας εισοδήματος

γ) σταδιακής κατάργησης της προτιμησιακής φορολογικής μεταχείρισης των αγροτών στο πλαίσιο του κώδικα φορολογίας εισοδήματος, με ποσοστά που ορίζονται στο 20% για το φορολογικό έτος 2016 και στο 26% για το φορολογικό έτος 2017

δ) φόρου επί τηλεοπτικών διαφημίσεων

ε) αναγγελίας προκήρυξης δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού υποβολής προσφορών για την απόκτηση τηλεοπτικών αδειών και την καταβολή τελών που αφορούν τη χρήση των αντίστοιχων συχνοτήτων

στ) επέκτασης της φορολόγησης των μεικτών εσόδων από τυχερά παιχνίδια (GGR), ύψους 30%, στα παιχνίδια VLT που αναμένεται ότι θα εγκατασταθούν κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015 και το 2016

ζ) αύξησης του φορολογικού συντελεστή επί του ετήσιου εισοδήματος από ενοίκια, για εισοδήματα κάτω των 12.000 ευρώ στο 15% (από 11%) και για εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ στο 35% (από 33%)

η) σταδιακής κατάργησης της ειδικής φορολογικής μεταχείρισης του ναυτιλιακού κλάδου

θ) επέκτασης της προσωρινής εθελοντικής εισφοράς της ναυτιλιακής κοινότητας έως το 2018

ι) μόνιμης μείωσης του ανωτάτου ορίου εξόδων για τις αμυντικές δαπάνες κατά 100 εκατομμύρια ευρώ το 2015

ια) καλύτερη στόχευση της επιλεξιμότητας ώστε να μειωθούν κατά το ήμισυ οι δαπάνες για τις επιδοτήσεις πετρελαίου θέρμανσης στον προϋπολογισμό του 2016.

Επιπλέον των ανωτέρω μέτρων, οι αρχές δεσμεύονται να θεσπίσουν, τον Οκτώβριο του 2015, αξιόπιστα διαρθρωτικά μέτρα που θα αποφέρουν τουλάχιστον το 3/4% του ΑΕΠ με ισχύ από το 2017 και το 1/4% του ΑΕΠ με ισχύ από το 2018 για να στηρίξουν την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου στόχου για πρωτογενές ισοζύγιο ύψους 3,5% του ΑΕΠ.

Μάλιστα «οι αρχές δεσμεύονται να λάβουν περαιτέρω διαρθρωτικά μέτρα τον Οκτώβριο του 2016, αν κριθούν αναγκαία για να διασφαλιστούν οι στόχοι του 2017 και του 2018. Τα εν λόγω μέτρα θα περιλαμβάνουν τις αμυντικές δαπάνες, την προγραμματισμένη μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και το πάγωμα των υποχρεωτικών δαπανών.

H... υπεραπόδοση

«Η ελληνική κυβέρνηση θα παρακολουθεί τους δημοσιονομικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών αποφάσεων, και θα λάβει αντισταθμιστικά μέτρα, στον βαθμό που αυτό απαιτείται, για την εκπλήρωση των δημοσιονομικών στόχων. Οι αρχές προτίθενται να μεταφέρουν τουλάχιστον το 30% του πλεονάσματος που θα επιτευχθεί λόγω επιδόσεων υψηλότερων από τις αναμενόμενες στον χωριστό λογαριασμό που προορίζεται για τη μείωση του χρέους. Επιπλέον, ένα άλλο 30% του εν λόγω πλεονάσματος θα χρησιμοποιηθεί για την εκκαθάριση μη καταβληθεισών κυβερνητικών υποχρεώσεων του παρελθόντος».

* Διαβάστε στη δεξιά στήλη Συνοδευτικό Υλικό το νομοσχέδιο και την αιτιολογική έκθεση