Τι «παίζει» με την αναδιανομή του ΕΝΦΙΑ

Ο νέος αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρύφων Αλεξιάδης θέλει να κάνει ένα λίφτινγκ δικαιοσύνης στον ΕΝΦΙΑ του 2015. Το αν θα προλάβει ή αν θα τον αφήσει η τρόικα μένει να ξεκαθαρίσει τις επόμενες ημέρες.

Ο ίδιος φωτογραφίζει το πεδίο των επιχειρούμενων παρεμβάσεων. Αναφέρει για παράδειγμα ότι ο ΕΝΦΙΑ είναι φόρος διπλός. Επιβάλλεται από το πρώτο τετραγωνικό ιδιόκτητης ακίνητης περιουσίας σε όλους αλλά συνοδεύεται και από ένα καπέλο συμπληρωματικού φόρου για όσους έχουν ακίνητη περιουσία πάνω από 300.000 ευρώ.

Με βάση τις κυβερνητικές διακηρύξεις αναδιανομής των φορολογικών βαρών, το πρώτο πεδίο διερεύνησης παρεμβάσεων είναι ακριβώς αυτή η ισορροπία ανάμεσα στα έσοδα από το φόρο όλων και το φόρο των «πλουσίων».

Τώρα κατά πόσον με την αγορά ακινήτων κλινικά νεκρή επί χρόνια και τις αντικειμενικές αξίες κολλημένες στα επίπεδα του 2007 όποιος έχει ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας άνω των 300.000 ευρώ θεωρείται μεγαλοϊδιοκτήτης σηκώνει πολλή κουβέντα.

Αν πάντως η κυβέρνηση αποφασίσει να αυξήσει το συμπληρωματικό φόρο μπορεί να το κάνει με δύο τρόπους. Είτε αυξάνοντας τους συντελεστές, είτε μειώνοντας το όριο πάνω από το οποίο επιβάλλεται ο φόρος π.χ. στις 250.000 ευρώ. Το πρακτικό αποτέλεσμα θα είναι επιβαρύνσεις στους μεσαίους και μεγάλους ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας ώστε να δημιουργηθούν κάποια περιθώρια ελαφρύνσεων στα χαμηλά κλιμάκια.

Το πρόβλημα είναι όμως ότι οι μεγαλοϊδιοκτήτες είναι λίγοι ενώ από την άλλη πλευρά οι μικροϊδιοκτήτες είναι η συντριπτική πλειονότητα.

Τα στοιχεία που συνθέτουν τον χάρτη της ακίνητης περιουσίας των Ελλήνων είναι αποκαλυπτικά. Λιγότεροι από 300.000 φορολογούμενοι εκλήθησαν πέρυσι να πληρώσουν συμπληρωματικό φόρο, σε σύνολο 6,1 εκατομμυρίων ιδιοκτητών οι οποίοι έλαβαν ραβασάκι ΕΝΦΙΑ.

Συγκεκριμένα τα στοιχεία πάνω στα οποία δομήθηκαν ο ΕΝΦΙΑ και ο συμπληρωματικός φόρος δείχνουν ότι:

* 5.569.336 άτομα διαθέτουν κτίσματα (κατοικίες, γραφεία, καταστήματα, αποθήκες κ.λπ.) και οικόπεδα εντός σχεδίου ή οικισμού που η συνολική αντικειμενική αξία τους υπερβαίνει τα 520,49 δισ. ευρώ. Κατά μέσο όρο η αξία των ακινήτων τους ανέρχεται σε 93.456,65 ευρώ.

* Ενας στους δύο ιδιοκτήτες ακινήτων, ή 2.769.177 φορολογούμενοι, έχει στην κατοχή του μικρή ακίνητη περιουσία που δεν υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ. Η συνολική αξία των ακινήτων που έχουν οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι ανέρχεται σε 63,56 δισ. ευρώ, με τη μέση αξία να φθάνει τις 22.954,80 ευρώ.

* Κτίσματα και εντός σχεδίου οικόπεδα αξίας από 50.000 έως 100.000 ευρώ διαθέτουν 1.356.081 φορολογούμενοι. Το συνολικό ύψος της περιουσίας τους φθάνει τα 96,83 δισ. ευρώ ή 71.404,53 ευρώ κατά μέσο όρο.

* Ακίνητη περιουσία από 100.000 έως 200.000 έχουν στην κατοχή τους 881.698 φορολογούμενοι, με τη συνολική αξία των ακινήτων τους να φθάνει τα 122,27 δισ. ευρώ ή 138.680,15 ευρώ κατά μέσο όρο.

* Κτίσματα εντός και εκτός σχεδίου και οικόπεδα εντός σχεδίου αξίας από 100.000 έως 200.000 ευρώ διαθέτουν 447.587 φορολογούμενοι ή το 8% των ιδιοκτητών ακινήτων. Το συνολικό ύψος της ακίνητης περιουσίας των συγκεκριμένων φορολογούμενων ανέρχεται σε 132,46 δισ. ευρώ ή σε 125.957,29 ευρώ κατά μέσο όρο.

* 291.322 ιδιοκτήτες ακινήτων εκτός από τον ΕΝΦΙΑ επιβαρύνονται και με συμπληρωματικό φόρο αφού η αντικειμενική αξία των αστικών ακινήτων τους υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ.

* 27.198 είναι οι ιδιοκτήτες που διαθέτουν αστικά ακίνητα αντικειμενικής αξίας άνω του 1 εκατ. ευρώ.

Τα κενά

Σε αντιδιαστολή με τις δυσκολίες του εγχειρήματος μειώσεων για τους μικρούς και επιβαρύνσεων για τους μεγάλους, το υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να ικανοποιήσει άμεσα το αίτημα της ΠΟΜΙΔΑ για επανάληψη των εκπτώσεων που προβλέφθηκαν πέρυσι για κενά μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα. Η έκπτωση 20% είχε ισχύ για ένα μόνο χρόνο και αν δεν μπλοκαριστεί από την τρόικα αναμένεται να επαναληφθεί και φέτος. Η έκπτωση επηρέασε πέρυσι περίπου 700.000 υπόχρεους ΕΝΦΙΑ.

Και τα ραβασάκια

Οι όποιες αποφάσεις αλλαγών στο φόρο ακινήτων θα πρέπει να ληφθούν σύντομα. Η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει με τους θεσμούς ότι θα εισπράξει φέτος 2,650 δισ. ευρώ από το φόρο ακινήτων και τα λεφτά πρέπει να μπουν στο ταμείο το αργότερο έως το τέλος Φεβρουαρίου. Μπαίνοντας στον Αύγουστο είναι σαφές ότι για να μην περιοριστεί δραματικά ο αριθμός των δόσεων, ο φόρος θα πρέπει να βεβαιωθεί το συντομότερο δυνατό.

Οι δόσεις στην καλύτερη περίπτωση θα είναι έξι, στη χειρότερη μόλις τέσσερις.

Ο νόμος ορίζει την εξόφληση του ΕΝΦΙΑ έως τον ερχόμενο Δεκέμβριο, αλλά αν το υπουργείο Οικονομικών αποφασίσει να ελαφρύνει λίγο το λογαριασμό του πενταμήνου, έχει τη δυνατότητα με μια νομοθετική διάταξη να επιμηκύνει το χρόνο εξόφλησης έως τον ερχόμενο Φεβρουάριο. Έως τον Φεβρουάριο του 2016, έσοδα του προηγουμένου έτους μπορούν να εγγραφούν στον προϋπολογισμό του 2015.

Όσον αφορά τη μείωση των αντικειμενικών αξιών ακινήτων, την οποία είχε απαιτήσει το Συμβούλιο της Επικρατείας έως τον περασμένο Ιούνιο και για την οποία είχε δεσμευθεί η τέως αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Ν. Βαλαβάνη, ο κ. Αλεξιάδης δεν άφησε κανένα περιθώριο, ακόμα και αν υπάρξουν αλλαγές φέτος στις αντικειμενικές – δεν προκύπτει από πουθενά- να επηρεάσουν τον ΕΝΦΙΑ. Θα υπολογιστεί με τις αξίες που ίσχυαν την 1η του έτους, δηλαδή τις αντικειμενικές του 2007.