Πώς φτάσαμε στη «βόμβα» του δημοψηφίσματος

Το «συμφωνία πάσει θυσία» των δημοσκοπήσεων θα δοκιμαστεί στις κάλπες την επόμενη Κυριακή.

Ο Αλέξης Τσίπρας προχώρησε σε μία απόφαση υψηλού πολιτικού ρίσκου για τη χώρα και, δευτερευόντως, για την κυβέρνηση, καλώντας τους πολίτες να αποφασίσουν αν αποδέχονται ή απορρίπτουν την πρόταση των δανειστών. Και προκαλώντας την αντιπολίτευση να τοποθετηθεί πολιτικά πάνω στην πρόταση των δανειστών, με τα κόμματα να μιλούν ήδη για «διχασμό».

Η ίδια η κυβέρνηση πήρε επισήμως θέση υπέρ του «όχι», που σημαίνει, κατά τους επιτελείς της, ότι «δεν παριστάνουμε τον Πόντιο Πιλάτο, είπαμε το 'μεγάλο όχι' ως οφείλαμε και καλούμε τον λαό να αποφασίσει τι θέλει».

Πώς φτάσαμε στο «Ελληνίδες, Ελληνες»;

* Ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί που βρέθηκαν μαζί του στον τελευταίο και πιο σκληρό διαπραγματευτικό γύρο στις Βρυξέλλες διαπίστωσαν την Πέμπτη, μετά και την τρίτη συνάντηση του κ.Τσίπρα με τους Λαγκαρντ-Γιουνκερ-Ντράγκι ότι δεν υπάρχει πλέον περιθώριο ανεκτής συμφωνίας.

Οπως είχε ήδη δηλώσει η επικεφαλής του ΔΝΤ «το μέτωπο των θεσμών είναι ενιαίο», ενώ ο Ζ. Κλ. Γιούνκερ δεν παρενέβη σε καμία από τις τρεις συναντήσεις πυροσβεστικά, αφήνοντας την μεγάλη κόντρα ανάμεσα στους Τσίπρα-Λαγκαρντ.

* Κυβερνητικά στελέχη μιλούσαν ήδη, από την παραμονή για την «τρίτη κατά σειρά προσπάθεια παγίδευσης της κυβέρνησης από τους δανειστές», δεδομένου ότι οι θεσμοί έκαναν τη Δευτέρα δεκτή την ελληνική πρόταση ως βάση συζήτησης ενώ την Τρίτη ακύρωσαν την αποδοχή, επανέφεραν τη δική τους πρόταση και κάλεσαν σε συνάντηση τον κ. Τσίπρα στις Βρυξέλλες.

Ως «δεύτερη παγίδευση» ανέφεραν την απόφαση του Ζ. Κ. Γιούνκερ στις 3 Ιουνίου να επιδώσει στον πρωθυπουργό «εκ μέρους των θεσμών» το πεντασέλιδο των «σκληρών» προτάσεων ως απάντηση στο 47σελιδο ελληνικό κείμενο.

Και ως «πρώτη παγίδευση», τη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου, η οποία δεν συνοδεύθηκε από χρηματοδότηση με αποτέλεσμα να φτάσουμε στην ταμειακή ασφυξία της χώρας – το «λάθος» της αποδοχής αυτής της συμφωνίας παραδέχθηκε δημοσίως προ διμήνου ο πρωθυπουργός.

* Το μεσημέρι της Πέμπτης ήταν η «στιγμή» που Τσίπρας-υπουργοί αναζήτησαν το επόμενο πολιτικό βήμα της κυβέρνησης, δεδομένου ότι ο Α. Σαμαράς είχε «ρίξει» ήδη την πρόταση για μεταβατική κυβέρνηση με άλλον πρωθυπουργό.

Η τηλεφωνική επικοινωνία του πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (που πυροδότησε εκλογικά σενάρια) είχε, κατά τις πληροφοριες, διερευνητικό χαρακτήρα, χωρίς ακόμα να είναι σαφές εάν ο Προκόπης Παυλόπουλος ήταν ευθύς εξαρχής ενήμερος για την προσφυγή στο δημοψήφισμα.

* Το «the end» στη διαπραγματευτική προσπάθεια γράφτηκε, λένε, στο Eurogroup της Πέμπτης το οποίο διακόπηκε (για σήμερα...) αφού «παρέλαβε» και τις δύο προτάσεις, κυβέρνησης-δανειστών, «με τον Β. Σόιμπλε να δίνει τα ρέστα του εναντίον της ελληνικής πλευράς».

Η τελευταία – χθες το μεσημέρι – συνάντηση Τσίπρα-Μέρκελ-Ολάντ, απλώς επιβεβαίωσε το αδιέξοδο.

* Ως προς το timing της απόφασης για δημοψήφισμα και του πρωθυπουργικού διαγγέλματος μιάμισι ώρα μετά τα μεσάνυχτα (!), οι ίδιες πηγές επικαλούνται την εκτίμηση που είχε η κυβέρνηση για το τι θα συνέβαινε στο σημερινό Eurogroup: θα έδινε, λένε, και τυπικά το «τελεσίγραφο» δίνοντας 24 ωρών με ευθεία απειλή για τις τράπεζες.

Δεν πέρασε απαρατήρητη η αναφορά της κ. Μέρκελ χθες το μεσημέρι στην κρίση της Κύπρου και στα μέτρα που είχαν ληφθεί στις τράπεζές της, «δείχνοντας» με τον τρόπο αυτό τι θα ερχόταν στην Αθήνα από Δευτέρα.

Κάποιες απόψεις για νέο διαπραγματευτικό γύρο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε λύση και ακύρωση του δημοψηφίσματος χαρακτηρίζονται υπεραισιόδοξες – έως υπερφίαλες. Ωστόσο ο Πάνος Καμμένος, όπως και ο Αλ. Φλαμπουράρης δήλωσαν σήμερα το πρωϊ ότι αν οι εταίροι αποδεχτούν την ελληνική πρόταση «όλα καλά».

Τελεσίγραφο ή δημοψήφισμα;

Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση θέλησε να «προλάβει» τα παραπάνω. Τι ρισκάρει; Τα πάντα:

Πρώτον: Εάν οι πολίτες στηρίξουν το «όχι», τότε η κυβέρνηση θεωρεί ότι η «μπάλα» θα επιστρέψει στο γήπεδο της Ευρώπης με μεγαλύτερη φόρα, καθώς (κατά το Μαξίμου) οι «θεσμοί» της θα κληθούν για πρώτη φορά να υπολογίσουν ή να αγνοήσουν ένα δημοψήφισμα μ΄αυτό το περιεχόμενο. Ωστόσο αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο καθώς είναι ορατό το ενδεχόμενο οι εταίροι να επιμείνουν ότι πρόταση είναι «take it or leave it».

Αν πάλι η κάλπη «βγάλει ναι», τότε η κυβέρνηση Τσίπρα οφείλει να παραιτηθεί αμέσως και να αναλάβει την διεκπεραίωση της συμφωνίας μία υπηρεσιακή-μεταβατική κυβέρνηση.

Δεύτερον: Αν οι ευρωπαϊκοί «θεσμοί» απορρίψουν την πρόταση (που θα υποβάλλει επισήμως σήμερα η κυβέρνηση) για ολιγοήμερη παράταση του ισχύοντος προγράμματος, τότε την Τρίτη που αυτό λήγει θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα – κατ΄αρχήν στις τράπεζες ελλείψει ELA και με τις «ουρές» στα ΑΤΜ να έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους- καθώς όλο το πρόγραμμα διάσωσης τινάζεται στον αέρα.

Τρίτον: την πολιτικο-κοινωνική ένταση εξαιτίας των παραπάνω, με την αντιπολίτευση να μιλά ήδη για «διχασμό».

Τέταρτον: Την μη ικανοποιητική προσέλευση των πολιτών στις κάλπες – ήδη το ΚΚΕ «φωτογράφισε» αποχή, ενώ, μέσα σε όλα τα άλλα, έχουν αρχίσει ... οι θερινές άδειες. Σημειώνεται ότι για να είναι έγκυρο το δημοψήφισμα πρέπει να λάβει μέρος το 40% του εκλογικού σώματος.