Επιταχύνουν οι Κινέζοι το νέο «Δρόμο του Μεταξιού»

Η σπουδή που δείχνει η κινεζική πλευρά για το διαγωνισμό πώλησης του ΟΛΠ και οι πληροφορίες που επιβεβαιώνουν με δημόσιες δηλώσεις τους κυβερνητικά στελέχη, περί συζητήσεων για εμπλοκή του Πεκίνου στην ανάπτυξη του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου, συνδέονται με την προώθηση του «νέου Δρόμου του Μεταξιού».

Το σχέδιο της Κίνας «Μία Ζώνη, Ενας Δρόμος» (One Belt, One Road – OBOR) που είχε ανακοινωθεί το 2013 από τον Κινέζο Πρόεδρο Xi Jinping, αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά. Εκτός από το σιδηροδρομικό άξονα που θα συνδέει το Πεκίνο με το... Βερολίνο, αναπτύσσεται και ο θαλάσσιος «Δρόμος του Μεταξιού» που περιλαμβάνει και τον Πειραιά.

Σε μια πρόσφατη ανάλυση του Economist Intelligence Unit (EIU) αναφέρεται πως η λίστα των κρατών που εμπλέκονται στους δύο άξονες δεν έχει οριστικοποιηθεί. Ωστόσο, τα κρατικά κινεζικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν πως μπορεί να εμπλακούν μέχρι και 60 χώρες και από τους αρχικούς χάρτες, που έχουν δημοσιοποιηθεί από το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων Xinhua προκύπτει πως περιλαμβάνονται κράτη από τρεις ηπείρους (Ασία, Ευρώπη και Αφρική).

Στις 28 Μαρτίου, η ανώτατη αρχή οικονομικού σχεδιασμού της Κίνας, η Εθνική Επιτροπή Ανάπτυξης και Μεταρρυθμίσεων, ανακοίνωσε περισσότερες λεπτομέρειες για το σχέδιο. Η στρατηγική «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» φαίνεται πως θα αποτελεί κύριο στοιχείο του 13ου Πενταετούς Σχεδίου της Κίνας, για την περίοδο 2016 – 2020.

Ο Πειραιάς αποτελεί βασικό συστατικό του θαλάσσιου «Δρόμου του Μεταξιού», μαζί με την Κένυα (Ναϊρόμπι) και τη Βενετία, όπως τουλάχιστον προκύπτει από τους πρώτους χάρτες που κυκλοφόρησαν από το Xinhua τους οποίους επεξεργάστηκε το αμερικανικό think tank Council on Foreign Relations (CFR). Η στρατηγική των Κινέζων, γεγονός που φαίνεται πως καταλαβαίνουν και στην ελληνική πλευρά, δεν περιορίζεται στην ανάπτυξη ενός σιδηροδρομικού ή θαλασσίου άξονα μεταφοράς προϊόντων. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να ωθήσει τους κινεζικούς ομίλους προς τις αγορές του εξωτερικού ώστε να αναζητήσουν νέες επενδύσεις κατά μήκος του νέου Δρόμου του Μεταξιού.

Προ μηνών, όπως επισημαίνεται σε μια άλλη ανάλυση του EIU, ανώτατος κρατικός παράγοντας είχε υποστηρίξει πως το 2014 οι επενδύσεις των κινεζικών ομίλων στο εξωτερικό θα προσεγγίσουν τα 120 δισ. δολάρια. Ομως, η αξία των συμμετοχών των κινεζικών ομίλων στο εξωτερικό είναι περίπου το ένα δέκατο από την αντίστοιχη αξία των συμμετοχών αμερικανικών ομίλων και περίπου το μισό από αυτήν την ιαπωνικών ομίλων. Στα τέλη του 2012 οι κινεζικές συμμετοχές στο εξωτερικό ανέρχονταν στο 5% του ΑΕΠ, ποσοστό πολύ χαμηλότερο από το μέσο όρο των σημαντικότερων ανταγωνιστών. Ομως, το 2014 οι κινεζικές επενδύσεις στις ΗΠΑ ξεπέρασαν, για πρώτη φορά στην Ιστορία, της αμερικανικές επενδύσεις στην Κίνα.

Οι αναλυτές θεωρούν πως το κινεζικό σχέδιο θα οδηγήσει σε αλλαγή του οικονομικού χάρτη του πλανήτη. Ο νέος δρόμος μπορεί να μη διέρχεται μέσα από όλες τις αρχαίες πόλεις από τις οποίες περνούσε ο Μάρκο Πόλο και οι σύγχρονοί του, όπως η Σαμαρκάνδη, το Μπακού, η Τασκένδη και η Μπουχάρα. Θα εκτείνεται, όμως, για περισσότερα από 13.000 χιλιόμετρα και θα περνάει από τη Μογγολία, τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, την Πολωνία και τη Γερμανία, ενώ παράλληλα αναπτύσσεται ο θαλάσσιος Δρόμος του Μεταξιού (Maritime Silk Road – MSR), ένας σταθμός του οποίου είναι το λιμάνι του Πειραιά. Στόχος των Κινέζων είναι η κατασκευή ενός άξονα οικονομικής επιρροής που θα συνδέει τη Σαγκάη με το Βερολίνο.

Ο νέος Δρόμος του Μεταξιού θα αποτελείται από οδικούς άξονες, σιδηροδρομικά δίκτυα που θα προσφέρουν υψηλές ταχύτητες, αλλά και δίκτυα μεταφοράς ενέργειας, οπτικών ινών και διανομής προϊόντων, έγραφε πρόσφατα Αμερικανός αναλυτής. Οι πόλεις και τα λιμάνια από τις οποίες θα διέρχεται αναμένεται να αποτελέσουν το επίκεντρο ταχείας οικονομικής ανάπτυξης.

Παράλληλα με τη δημοσιοποίηση του σχεδίου, η κινεζική ηγεσία είχε ανακοινώσει και τη δημιουργία της Asian International Infrastructure Bank (AIIB) που θα προσφέρει τα απαραίτητα κεφάλαια, με αρχική συμμετοχή της Κίνας με 47 δισ. δολάρια. Μετά την πρόσκληση των Κινέζων σε άλλους διεθνείς οργανισμούς για συμμετοχή στη νέα τράπεζα, 58 χώρες έχουν ήδη συμφωνήσει συμμετοχή, μεταξύ των οποίων και 12 μέλη του ΝΑΤΟ (Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Πορτογαλία κλπ). Στον κατάλογο δεν περιλαμβάνεται, όμως, η Ελλάδα.

Από τον περασμένο Φεβρουάριο ενεργοποιήθηκε και το Silk Road Fund, με αρχικό κεφάλαιο 40 δισ. δολ., το οποίο υποστηρίζεται από την China Investment Corporation (το κρατικό επενδυτικό όχημα της Κίνας), την China Development Bank, την Export-Import Bank of China και το State Administration of Foreign Exchange. Στόχος του fund είναι η αρχική χρηματοδότηση επενδύσεων που συνδέονται με το νέο Δρόμο του Μεταξιού.

Οι στενές επαφές του Πεκίνου με τη Μόσχα το τελευταίο διάστημα θεωρούνται από πολλούς το σημαντικότερο σκαλοπάτι για τη δημιουργία του νέου Δρόμου του Μεταξιού, παράλληλα με τον MSR. Μία από τις συμφωνίες που υπέγραψαν η Ρωσία και η Κίνα προβλέπει την ανάπτυξη σιδηροδρομικής γραμμής υψηλών ταχυτήτων που θα συνδέει τη Μόσχα με το Καζάν στο Ταταρστάν και στη συνέχεια θα επεκταθεί προς την Κίνα μέσω του Καζακστάν. Οι Κινέζοι χρηματοδοτούν το έργο με αρχικά κεφάλαια 5,8 δισ. δολαρίων με το συνολικό κόστος να υπολογίζεται στα 21,4 δισ. δολάρια. Οι αναλυτές θεωρούν πως το σιδηροδρομικό δίκτυο θα φτάνει μέχρι τα σύνορα της Πολωνίας όπου και θα συνδέεται με το αντίστοιχο δίκτυο υψηλών ταχυτήτων της Ε.Ε.

Ο Πειραιάς, το Θριάσιο και το σιδηροδρομικό δίκτυο

Η κινεζική πλευρά υποστηρίζει πως θέλει να μετατρέψει τον Πειραιά σε βασική πύλη εισόδου των προϊόντων της στην Ευρώπη μέσω ενός ευρύτερου σχεδίου το οποίο περιλαμβάνει τρεις πυλώνες: Τη διαχείριση του λιμανιού του Πειραιά (ήδη η Cosco διαχειρίζεται τις προβλήτες ΙΙ και ΙΙΙ), την ανάπτυξη του εμπορευματικού κέντρου στο Θριάσιο Πεδίο και την αναβάθμιση / συντήρηση του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου ώστε να μειωθεί το κόστος και ο χρόνος μεταφοράς των προϊόντων στην Κεντρική - Δυτική Ευρώπη.

Για τον ΟΛΠ έχουν ξεκαθαρίσει πως επιθυμούν πλειοψηφικό πακέτο και γι' αυτό η κυβέρνηση αναγκάστηκε να υπαναχωρήσει έναντι των αρχικών εξαγγελιών για διατήρηση μεγάλου ποσοστού από το δημόσιο κλπ. Το Πεκίνο έχει, επίσης, συγκεκριμένο σχέδιο που περιλαμβάνει το σιδηροδρομικό δίκτυο τόσο της Ελλάδας όσο και των γειτονικών χωρών όπως η Σερβία, η Βουλγαρία κ.λπ. Μάλιστα έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες για την αναβάθμιση των συγκεκριμένων δικτύων. Γι' αυτό και εμφανίζονται δυσαρεστημένοι με τις καθυστερήσεις στον εκσυγχρονισμό του βασικού σιδηροδρομικού άξονα της Ελλάδας.

Η Cosco είναι και επισήμως ένας από τους υποψηφίους για το εμπορευματικό κέντρο στο ακίνητο του ΟΣΕ στο Θριάσιο αν και ο νέος διαγωνισμός καρκινοβατεί, όπως οι παλαιότεροι. Κινεζικοί όμιλοι έχουν, επίσης, καταθέσει προτάσεις για την αναβάθμιση του δικτύου του ΟΣΕ, με αξιοποίηση κοινοτικών πόρων.

Με το σχέδιο για τη δημιουργία κεντρικής πύλης εισόδου εμπορευμάτων φαίνεται πως κουμπώνει και η προσπάθεια κινεζικών ομίλων για απόκτηση αεροδρομίου. Δύο κινεζικοί όμιλοι πίεζαν επί χρόνια την προηγούμενη κυβέρνηση για πώληση του μεριδίου που κατέχει το δημόσιο (55%) στην Αερολιμήν Αθηνών η οποία διαχειρίζεται το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Μια ισχυρή κατασκευαστική είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για το διαγωνισμό που προωθείται (επίσης επί χρόνια...) για το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου Κρήτης.