Τέσσερις γκάφες και έξι... κωλοτούμπες σε 40 μέρες

Το σκοτσέζικο ντους με τις διπλής ανάγνωσης ή αλληλοαναιρούμενες παρεμβάσεις υπουργών ξεκίνησε από τις προγραμματικές δηλώσεις και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, παρά την παρέμβαση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για «λιγότερα συνθήματα και πιο πολλή δουλειά» στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο.

Το αποκορύφωμα(;) ήρθε την Κυριακή, με τη συνέντευξη Βαρουφάκη στην ιταλική «Corriere della Serra», οπότε έθεσε το θέμα του δημοψηφίσματος σε περίπτωση που οι εταίροι απορρίψουν την κυβερνητική πρόταση.

Η δήλωση όπως ήταν αναμενόμενο προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων εντός και εκτός Ελλάδας. Η κυβέρνηση έσπευσε να στηρίξει τον υπουργό. Το Μέγαρο Μαξίμου, όπως και το υπουργείο Οικονομικών επέρριψαν ευθύνες στην εφημερίδα για την αναφορά -εκτός κειμένου και δηλώσεων- ότι το δημοψήφισμα θα αφορά την παραμονή στο ευρώ.

Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που μέσα από δηλώσεις σε κρίσιμη συγκυρία (σ.σ. η συγκεκριμένη ήρθε μία μόλις μέρα πριν από το Eurogroup) η κυβέρνηση βλέπει εξωτερικούς εχθρούς. Όπως σημειώνουν πολιτικοί κύκλοι ανεξάρτητα από τη συγκεκριμένη αναφορά και την παρέμβαση της εφημερίδας, το κρίσιμο στοιχείο είναι η επίκληση της επιλογής του δημοψηφίσματος ή των εκλογών.

«Σε πείσμα των διαστρεβλωτών, η συμφωνία του Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου προχωρά κανονικά και η χώρα είναι έτοιμη να εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις αποπληρωμής έγκαιρα και εξ ολοκλήρου», αναφέρει το υπουργείο Οικονομικών, ωστόσο τα μηνύματα από τις Βρυξέλλες δεν είναι ενθαρρυντικά για τη σημερινή συνάντηση.

Εκτός από την αναμενόμενη απειρία σε κυβερνητικές θέσεις, αρκετοί αποδίδουν τις κωλοτούμπες του τελευταίου μήνα και στο πάθος με το οποίο οι νέοι υπουργοί παρουσιάζουν μέσω τηλεοπτικών εμφανίσεων τις προτάσεις τους, πολύ συχνά αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις ακόμη κι όταν αντικρούουν θέσεις που έχουν ήδη εκφραστεί σε επίπεδο κορυφής, και προς τους δανειστές.

Σε κάθε περίπτωση όσα συμβαίνουν και σταχυολογούνται παρακάτω προκαλούν δυσάρεστες εντυπώσεις, αλλά και ανησυχία, όχι μόνο στο εσωτερικό, αλλά και στο εξωτερικό, αρχίζοντας πλέον να θέτουν σε αμφισβήτηση την ικανότητα της κυβέρνησης να διαχειριστεί την πολύ κρίσιμη κατάσταση που επικρατεί στη χώρα.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση γνωστού στελέχους της αγοράς σύμφωνα με την οποία «η νέα κυβέρνηση συμπεριφέρεται ωσάν να βρίσκεται σε περίοδο χάριτος, την ώρα που οι εξελίξεις τρέχουν και ο χρόνος εξαντλείται δημιουργώντας κινδύνους σοβαρού ατυχήματος. Δείχνει να μην έχει βρει το βηματισμό της και να απαρτίζεται από διάφορα μικρά καπετανάτα, να μην έχει στρατηγική και το κυριότερο να εκπονεί τώρα στο πόδι το σχέδιο που έλεγε ότι είχε έτοιμο».

Όσα έχουν ήδη συμβεί είναι χαρακτηριστικά:

* Όποιος, για παράδειγμα, έχει παρακολουθήσει τις πολλές τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές συνεντεύξεις του Γ. Βαρουφάκη δεν έχει αμφιβολία ότι έχει χάσει την μπάλα με το τι θέλει να κάνει η κυβέρνηση στο θέμα του ΦΠΑ.

Αρχικά μας ενημέρωσε ότι θα αυξήσει ένα συντελεστή ΦΠΑ σε ένα προϊόν, που δεν θα το πάρει κανείς χαμπάρι, μετά τάχθηκε εμμέσως πλην σαφώς υπέρ ενός ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ 15% - 16% βάζοντας φωτιά σε σενάρια για αύξηση των επιβαρύνσεων στα τρόφιμα.

Στην τελευταία εκδοχή (στην εκπομπή enikos) είπε ότι δεν θέλει ενιαίο συντελεστή αλλά επιμένει στην αύξηση του ενός προϊόντος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κοινοτική νομοθεσία για τον ΦΠΑ δεν επιτρέπει αύξηση συντελεστή για ένα προϊόν -δεν μπορεί δηλαδή το 13% να γίνει 14% μόνο για ένα προϊόν στο χώρο των τροφίμων- αλλά βεβαίως επιτρέπονται μετατάξεις προϊόντων από τον μειωμένο συντελεστή 13% στον κανονικό 23%.

* Όταν η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Ν. Βαλαβάνη, παρουσίαζε σε συνέντευξη τύπου τα χαρακτηριστικά της νέας ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών κανένας από όσους γνωρίζουν στοιχειώδη φορολογικά (πολύ περισσότερο οι υπηρεσιακοί του υπουργείου και οι φοροτεχνικοί) δεν πίστεψαν ότι η διάταξη που προέβλεπε διαγραφή κεφαλαίου θα έφτανε στη Βουλή. Σχεδόν τρεις βδομάδες μετά, η υπουργός έκανε τούμπα τη ρύθμιση, περιόρισε το ψαλίδι μόνο στις προσαυξήσεις και ακόμα η ρύθμιση δεν έχει πάει στη Βουλή. Στο μεταξύ, κανένας φορολογούμενος με ληξιπρόθεσμα δεν πληρώνει δεκάρα. Όλοι περιμένουν τη νέα ρύθμιση.

* Οι διατυπώσεις έχουν σημασία. Προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ διακήρυττε σε όλους τους τόνους ότι ΕΝΦΙΑ για το 2015 δεν θα πληρωθεί από κανέναν. Ο Γ. Βαρουφάκης στο Star είπε ότι μέχρι να αντικατασταθεί ο νόμος για τον ΕΝΦΙΑ ο φόρος ισχύει αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο καθυστερήσεων στις αλλαγές. Κάποιοι μπερδεύτηκαν θεωρώντας ότι ο υπουργός αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να πληρωθεί ο ΕΝΦΙΑ και για το 2015. Χθες η Ν. Βαλαβάνη ξεκαθάρισε ότι ο ΕΝΦΙΑ για φέτος δεν θα πληρωθεί.

* Από μέρα σε μέρα και από εβδομάδα σε εβδομάδα πάει και η ρύθμιση για την προστασία από τους πλειστηριασμούς. Αρχικά, με βάση τις δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού Οικονομίας Γιώργου Σταθάκη, η ρύθμιση επρόκειτο να κατατεθεί στη Βουλή πριν από δύο εβδομάδες και συγκεκριμένα την Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου. Δεν είναι γνωστό πότε θα υλοποιηθεί η συγκεκριμένη δέσμευση αν και στελέχη του υπουργείου Οικονομίας υποστηρίζουν ότι αυτό θα γίνει σύντομα.

Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι η ασάφεια που έχει δημιουργηθεί σχετικά με τα κριτήρια που θα πρέπει να έχει ένας δανειολήπτης για να προστατεύσει την κύρια κατοικία του από τον πλειστηριασμό. Μέσα σε διάστημα λίγων ημερών τα αρχικά όρια «κουρεύτηκαν» κατά 40%, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει και νέα αλλαγή.

Με βάση όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα τα νοικοκυριά που θα μπορέσουν να προστατευθούν θα πρέπει, να πληρούν τα εξής κριτήρια: εισόδημα έως 50.000 ευρώ (αρχικά ήταν στις 70.000 ευρώ), καταθέσεις ίδιου ύψους (αρχικά ήταν στις 70.000 ευρώ), συνολική ακίνητη περιουσία έως 500.000 ευρώ (στον αρχικό σχεδιασμό ήταν στις 700.000 ευρώ) και αξία κύριας κατοικίας έως 300.000 ευρώ (αρχικά ήταν 400.000 ευρώ).

* Διάσταση απόψεων επικρατεί και για το θέμα της διάρκειας της συγκεκριμένης διάταξης, με τον υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη να υποστηρίζει ότι το πάγωμα των πλειστηριασμών θα ισχύει για ένα τετράμηνο, «για μετά τον Ιούνιο όλα είναι ανοικτά στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης» όπως έχει δηλώσει, ενώ ο κ. Σταθάκης κάνει λόγο για διάρκεια της ρύθμισης μέχρι το τέλος του έτους.

* Αναβολή μέχρι νεωτέρας παίρνει όπως όλα δείχνουν και η ρύθμιση για τα κόκκινα δάνεια των νοικοκυριών και δη όσων βρίσκονται στο όριο ή κάτω από το όριο της φτώχειας. Το αρχικό πλάνο, με βάση και τις δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού, ήταν η σχετική ρύθμιση να κατατεθεί μέσα στο Απρίλιο αν και όπως όλα δείχνουν αυτό θα γίνει αν και εφόσον δώσουν το πράσινο φως οι εκπρόσωποι των δανειστών για τη δημιουργία του ενδιάμεσου φορέα διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους το δεύτερο εξάμηνο. Ανάλογη εικόνα και για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων των νομικών προσώπων, τόσο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων όσο και των μεγάλων.

* Στον αέρα παραμένει και η υπόθεση των πειραματικών σχολείων. Στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης ο υπουργός Πολιτισμού Παιδείας και Θρησκευμάτων Αριστείδης Μπαλτάς είχε καταφερθεί εναντίον των εξετάσεων για την είσοδο στα πειραματικά σχολεία μιλώντας για «εξετάσεις ψευτοαριστείας» και είχε εξαγγείλει την κατάργησή τους, αλλά από την επόμενη σχολική χρονιά. Τελικά, καταργούνται από φέτος οι εξετάσεις, εκτός από 5 πειραματικά.

* Ακολούθησε η δήλωση του γενικού γραμματέα του υπουργείου Δημήτρη Χασάπη, σε σύσκεψη με προέδρους των ΤΕΙ, ότι θα γίνει διάλογος με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και με σύμπραξη της ΑΔΙΠ (της Ανεξάρτητης Αρχής Αξιολόγησης), προκειμένου τα τμήματα των ΤΕΙ που πληρούν τα ακαδημαϊκά κριτήρια να ενταχθούν στα πανεπιστήμια. Στη συνέχεια, με ανακοίνωση του υπουργείου επισημάνθηκε ότι ουδέποτε περιελήφθη το ζήτημα της κατάργησης των ΤΕΙ.

* Αποκορύφωμα των κυβερνητικών αρρυθμιών υπήρξε η υπόθεση με τη διαταγή για τους μετανάστες. Ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη προχώρησε σε ανάκληση διαταγής για τα κέντρα κράτησης αλλοδαπών, αλλά και για τη διαδικασία ελέγχου των μεταναστών που εισέρχονται παράνομα στη χώρα. Είχε προηγηθεί παρέμβαση ακόμα και του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά ο οποίος κατηγορούσε την κυβέρνηση πως μετατρέπει τη χώρα σε ξέφραγο αμπέλι. Μέχρι στιγμής δεν έχει καταστεί σαφές ποιος πολιτικός υπεύθυνος έδωσε και εάν έδωσε εντολή για την έκδοση της συγκεκριμένης διαταγής από ανώτατο αξιωματικό της αστυνομίας.

* Οι πλέον ακραίες εξαγγελίες πάντως που στη συνέχεια μαζεύτηκαν έγιναν τις πρώτες ημέρες της κυβέρνησης. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και η ανακοίνωση - από τον υπουργό Αμυνας Πάνο Καμμένο - για επανίδρυση της ΜΟΜΑ, της υπηρεσίας κατασκευαστικών έργων του Ελληνικού Στρατού που είχε ιδρυθεί μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

* Στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων, αν και η κατάσταση εξομαλύνθηκε μετά την παρέμβαση του Μεγάρου Μαξίμου για περιορισμό των επαναστατικών δηλώσεων, οι υπουργοί που έχουν λόγο σε σειρά διαγωνισμών του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) είχαν προλάβει να τους ακυρώσουν (στα λόγια). Ακολούθησαν τα παζάρια με τους δανειστές και η ανακοίνωση της νέας κυβερνητικής γραμμής σύμφωνα με την οποία «θα προχωρήσουν όσοι διαγωνισμοί έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο».

Ωστόσο, οι παραφωνίες συνεχίζονται με αποτέλεσμα να υπάρχει η εντύπωση πως οι ιδιωτικοποιήσεις περιλαμβάνονται στο πακέτο της ευρύτερης διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με τους δανειστές, ανεξάρτητα από το στάδιο που βρίσκεται κάθε διαγωνισμός. Ετσι, κατά την ανάληψη των καθηκόντων του ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης ανακοίνωσε πως σταματάει ο διαγωνισμός για τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια (επικράτησε σχήμα υπό τη γερμανική Fraport). Στη συνέχεια πως υπάρχει η συμφωνία με τους δανειστές με βάση την οποία ο διαγωνισμός θα προχωρήσει.

Όμως, ο κ. Σταθάκης και το Μέγαρο Μαξίμου επανήλθαν υποστηρίζοντας πως ο διαγωνισμός θα ολοκληρωθεί μόνο αν οι επενδυτές συμμορφωθούν σε νέους όρους που ετοιμάζεται να θέσει το ελληνικό δημόσιο.

* Αντίστοιχη είναι η εικόνα και σε άλλα μέτωπα όπως η ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ. Ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Ναυτιλίας Θοδωρής Δρίτσας ανακοίνωσε την ακύρωση του διαγωνισμού με αποτέλεσμα να ακολουθήσει ομοβροντία διαβημάτων της κινεζικής πλευράς που ενδιαφέρεται για τον οργανισμό μέσω της Cosco. Ούτε η επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στον 18ο κινεζικό στόλο που βρέθηκε στον Πειραιά, ούτε η αντίστοιχη βόλτα του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη οδήγησε στην εξομάλυνση της κατάστασης. Η τύχη του διαγωνισμού παραμένει άγνωστη, αν και με βάση τη συμφωνία με τους δανειστές πρέπει να προχωρήσει. Πιθανώς η κυβέρνηση διαπραγματεύεται νέους όρους έναντι των αρχικών προβλέψεων.

Τα ίδια περίπου ισχύουν και για την πώληση του ΟΛΘ...