Ποια παράθυρα πρόωρης σύνταξης άνοιξαν... δικαστικά

Την πόρτα της συνταξιοδότησης για χιλιάδες ασφαλισμένους ανοίγουν παρεμβάσεις σε δικαστικό και διοικητικό επίπεδο, καθώς η πανσπερμία «ασφαλιστικών παραδόξων» σε ένα πλήρως κατακερματισμένο σύστημα στερεί δικαιώματα από ασφαλισμένους, την ίδια στιγμή που τα χαρίζει απλόχερα σε άλλους.

Με παρέμβασή του ο Συνήγορος του Πολίτη έδωσε το δικαίωμα σε μακροχρόνια άνεργη, ηλικίας 56 ετών, να γίνει δεκτή από το ΙΚΑ η ένστασή της και να υπαχθεί στο πρόγραμμα προαιρετικής συνέχισης της ασφάλισης, με καταβολή των εισφορών της από τον Λογαριασμό για την Απασχόληση και την Επαγγελματική Κατάρτιση (ΛΑΕΚ) του ΟΑΕΔ.

Η άνεργη πολίτης πληρούσε τις προϋποθέσεις του άρθρου 10 του Ν. 2874/2000, σύμφωνα με το οποίο άνεργοι επί δώδεκα τουλάχιστον συνεχείς μήνες, ηλικίας εξήντα ετών συμπληρωμένων για τους άνδρες και πενήντα πέντε ετών συμπληρωμένων για τις γυναίκες, στους οποίους υπολείπονται μέχρι πέντε χρόνια για τη θεμελίωση δικαιώματος πλήρους σύνταξης από τον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ, δικαιούνται να ζητήσουν την προαιρετική συνέχιση της ασφάλισής τους μέχρι τη συμπλήρωση του ελάχιστου αριθμού ημερών ασφάλισης για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος, με πλήρη κάλυψη της σχετικής δαπάνης από τους πόρους του κλάδου με την επωνυμία "Λογαριασμός για την Απασχόληση και την Επαγγελματική Κατάρτιση" (ΛΑΕΚ).

Παρόλο που η μακροχρόνια άνεργη πληρούσε τις προϋποθέσεις του νόμου, το ΙΚΑ απέρριψε το αίτημά της, επικαλούμενο ερμηνευτικές εγκυκλίους, που εκδόθηκαν οκτώ χρόνια (!) μετά την αποτελεσματική εφαρμογή του Ν.2874/2000.

Σύμφωνα με τις εγκυκλίους αυτές, στις περιπτώσεις των «νέων» ασφαλισμένων, που έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση μετά την 1η/1/1993 - όπως η ενδιαφερόμενη - επήλθαν διαφοροποιήσεις στα όρια ηλικίας και απαιτείται πλέον η συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας για την υπαγωγή στο πρόγραμμα των μακροχρονίως ανέργων.

Ο Συνήγορος του Πολίτη επισήμανε ότι η διάταξη του άρθρου 10 του Ν.2874/2000 δεν κάνει διάκριση μεταξύ «παλαιών» και «νέων» ασφαλισμένων και είναι απολύτως σαφής ως προς το όριο ηλικίας (60 ετών για τους άνδρες και 55 ετών για τις γυναίκες) και το χρόνο ασφάλισης (μέχρι 5 έτη), που υπολείπεται στον μακροχρόνια άνεργο για να υπαχθεί στο πρόγραμμα ΛΑΕΚ-ΟΑΕΔ, αφού περιέχει αριθμητική αναφορά, ανεπίδεκτη ερμηνείας.

Η ανεξάρτητη αρχή έκρινε ότι η απορριπτική απόφαση του ΙΚΑ πάσχει διότι παραβαίνει κατ' ουσίαν διάταξη νόμου και ζήτησε να γίνει δεκτή η ένσταση της ασφαλισμένης. Μετά την παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη, η Τοπική Διοικητική Επιτροπή του Τοπικού Υποκαταστήματος ΙΚΑ έκανε ομόφωνα δεκτή την ένσταση της άνεργης γυναίκας και της αναγνώρισε το δικαίωμα να υπαχθεί στο πρόγραμμα προαιρετικής ασφάλισης ΛΑΕΚ-ΟΑΕΔ.

Εξίσωση ανδρών - γυναικών με 25ετία στο Δημόσιο, πριν από το 2010

Μια άλλη απόφαση, του Ελεγκτικού Συνεδρίου αυτή τη φορά, αγγίζει ένα ακόμη ασφαλιστικό παράδοξο και ανοίγει το δρόμο ώστε όλοι οι άνδρες δημόσιοι υπάλληλοι που συμπλήρωσαν 25ετία έως το τέλος του 2010 και ταυτόχρονα είχαν ανήλικο τέκνο να συνταξιοδοτηθούν με πλήρη σύνταξη στο 50ό έτος της ηλικίας τους.

Αναλυτικά, στο πλαίσιο της εξίσωσης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών, άνδρες και γυναίκες δημόσιοι υπάλληλοι που συμπληρώνουν 25ετή συντάξιμη υπηρεσία/ασφάλιση το 2011 και κατά τον χρόνο αυτό έχουν ανήλικο παιδί, η καταβολή της σύνταξης είναι δυνατή με τη συμπλήρωση του 52ου έτους, ενώ για όσους συμπληρώνουν την ως άνω 25ετία το 2012 η καταβολή της σύνταξης είναι δυνατή με τη συμπλήρωση του 55ου έτους. Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο καθεστώς για τους άνδρες που κατά τη συμπλήρωση της 25ετίας είχαν ανήλικο παιδί ως το 2010.

Έτσι, σύμφωνα με τη ΔΟΕ, παρατηρείται το ασφαλιστικό παράδοξο οι νεότεροι δημόσιοι υπάλληλοι άνδρες, που συμπληρώνουν 25ετία τα έτη 2011 και 2012 και έχουν ανήλικο παιδί κατά τη συμπλήρωση της 25ετίας να έχουν ευνοϊκότερες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης έναντι των παλαιοτέρων με τις ίδιες προϋποθέσεις.

Την αδικία αυτή έρχεται να ανατρέψει η απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπου προσέφυγε συνταξιούχος με αναστολή συνταξιοδοτικού δικαιώματος μέχρι τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας του και ο οποίος είχε συμπληρώσει 25ετία ως 31-12-2010 με ανήλικο παιδί και δικαιώθηκε.

Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι το Γενικό Λογιστήριο δεν προσέφυγε κατά της απόφασης του Ελεγκτικού Συνεδρίου δικαιώνοντας, έτσι, τον υπάλληλο ο οποίος έλαβε άμεσα τη σύνταξή του. Μάλιστα, με επιστολή της προς την αναπληρώτρια υπουργό Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη, η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος ζητά άμεση παρέμβαση για το θέμα.