Τράπεζες: Γιατί ποντάρουν σε γρήγορη συμφωνία

Στην επίτευξη γρήγορης συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης προσβλέπουν οι διοικήσεις των τραπεζών, ώστε να μην απαιτηθεί ριζική επικαιροποίηση των πλάνων αναδιάρθρωσης που έχει εγκρίνει η DG Comp ούτε και επώδυνες λύσεις προκειμένου να αντιμετωπισθεί η συνεχιζόμενη εκροή καταθέσεων.

Η μείωση των καταθέσεων, η αύξηση του κόστους χρηματοδότησης λόγω της κατάπτωσης των εγγυήσεων, η επιτάχυνση της δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων τον Ιανουάριο και ο εκτροχιασμός των σχεδίων για νέες χορηγήσεις δανείων ασκούν, ήδη, πίεση στις τράπεζες, απειλώντας να ανατρέψουν τα επιτεύγματα της προηγούμενης διετίας.

Προς το παρόν, η παραπάνω δύσκολη κατάσταση εγγράφεται ως έκτακτη και ως εκ τούτου δεν προκύπτει πίεση από την πλευρά της Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DG Comp) για αλλαγές στα εγκεκριμένα πλάνα αναδιάρθρωσης.

Οι καταθέσεις έχουν, μεν, υποχωρήσει κάτω από τα 150 δισ. ευρώ, για πρώτη φορά από το ξέσπασμα της κρίσης, εκτιμάται, όμως, ότι το μεγαλύτερο μέρος των εκροών θα επιστρέψει γρήγορα, εφόσον υπάρξει συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και Ευρώπης.

«Το τελευταίο διάστημα αποσύρουν από τις τράπεζες λεφτά καταθέτες που δεν είναι εξοικειωμένοι με το να διατηρούν καταθέσεις σε τράπεζες του εξωτερικού ή στα μπαούλα είτε να επενδύουν σε χαμηλού ρίσκου και ανάλογης απόδοσης τοποθετήσεις» δηλώνει στο Euro2day.gr υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος.

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι εκροές του τελευταίου ενάμιση μήνα αποτελούν ένα παροδικό σύμπτωμα της αβεβαιότητας και ως τέτοιο αντιμετωπίζονται. Χαρακτηριστικό είναι ότι καμία από τις πέντε εμπορικές εγχώριες τράπεζες δεν προχώρησε σε αύξηση των επιτοκίων για νέες προθεσμιακές καταθέσεις, παρά το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των προθεσμιακών που λήγουν δεν ανανεώνεται ακόμη και αν παραμένει στην τράπεζα.

Ωστόσο, στην περίπτωση που δεν υπάρξει συμφωνία μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου, η ΕΚΤ διατηρεί το τυπικό δικαίωμα να περικόψει ή και να διακόψει προσωρινά την πρόσβαση των τραπεζών τόσο στον τακτικό όσο και στον έκτακτο (ELA) μηχανισμό άντλησης ρευστότητας του ευρωσυστήματος.

Δεν είναι τυχαίο ότι η πρόσβαση στον ELA επανεξετάζεται πλέον σε εβδομαδιαία βάση και η επόμενη αξιολόγηση είναι την προσεχή Τετάρτη, 48 ώρες μετά το σημερινό Eurogroup. Πρόκειται για τον ισχυρότερο μοχλό πίεσης στη νέα κυβέρνηση καθώς η εξάρτηση από το ευρωσύστημα έχει εκτιναχθεί στα 90 δισ. ευρώ από 45 δισ. τον περασμένο Νοέμβριο.

Πρόκειται για εφιαλτικό σενάριο που οδηγεί σε επώδυνα μέτρα, όπως περιορισμός στην κίνηση κεφαλαίων, τα οποία απεύχονται τόσο η κυβέρνηση, όσο και το τραπεζικό σύστημα.

Παροδική η αύξηση του κόστους χρηματοδότησης

Το κόστος χρηματοδότησης έχει ήδη αυξηθεί λόγω της κατάπτωσης των εγγυήσεων και της μαζικής προσφυγής στον ELA. Σε ετήσια βάση η άντληση ρευστότητας από τον έκτακτο μηχανισμό της τάξης των 60 δισ. ευρώ δημιουργεί επιπρόσθετο κόστος για τις τράπεζες ύψους 800 εκατ. ευρώ.

Οι τράπεζες, όμως, προσδοκούν ότι αμέσως μετά την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης η ΕΚΤ θα κάνει και πάλι αποδεκτά τα κρατικά ομόλογα και τα έντοκα, ενώ θα υπάρξουν υπό προϋποθέσεις γρήγορες αναβαθμίσεις από την πλευρά των οίκων αξιολόγησης.

Πόσο πίσω πάει ο σχεδιασμός για νέα δάνεια

Με βραδύτερα βήματα αναμένεται να αποκατασταθεί η ομαλότητα αναφορικά με το σχεδιασμό νέων χορηγήσεων. Για φέτος οι τράπεζες υπολόγιζαν να ρίξουν στην αγορά φρέσκο χρήμα περίπου 8 με 10 δισ. ευρώ συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της οικονομίας κατά 2,9%.

Η αβεβαιότητα που ξεκίνησε από τον περασμένο Οκτώβριο και κλιμακώθηκε με την προκήρυξη των εκλογών πάγωσε επενδυτικά σχέδια επιχειρήσεων και νοικοκυριών, ενώ την ίδια στιγμή οι τράπεζες είδαν τη διαθέσιμη ρευστότητα να εξανεμίζεται λόγω εκροών και απορρόφησης του συνόλου των εκδόσεων εντόκων.

Για να ομαλοποιηθεί η κατάσταση θα απαιτηθεί χρόνος μερικών μηνών μετά την επίτευξη συμφωνίας, εκτιμούν τραπεζικά στελέχη, ενώ ρόλο θα παίξει και το αν θα γίνει δεκτό το ελληνικό αίτημα για μείωση του στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος στο 1,5% κατά τη διάρκεια της συμφωνίας-γέφυρας ή της παράτασης.

Ρόλο-κλειδί για το ρυθμό των νέων χορηγήσεων θα παίξει και η φορολογική πολιτική της κυβέρνησης και ιδιαίτερα ο φόρος ή οι φόροι οι οποίοι θα αντικαταστήσουν τον ΕΝΦΙΑ.

Καμπανάκι για τη νέα γενιά κόκκινων δανείων

Χρόνος θα απαιτηθεί και για την αποκατάσταση της ζημιάς που προκάλεσαν η αβεβαιότητα και οι προεκλογικές και μετεκλογικές εξαγγελίες στο μέτωπο των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Τον περασμένο μήνα δημιουργήθηκαν νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, σύμφωνα με πληροφορίες, ύψους 300 με 400 εκατ. ευρώ, νούμερο σημαντικά μεγαλύτερο από την επίδοση του τελευταίου τριμήνου του 2014. Ταυτόχρονα, καταγράφεται απροθυμία από την πλευρά των δανειοληπτών για ρυθμίσεις κόκκινων δανείων.

«Όσο διατηρείται η συζήτηση για διαγραφή δανείων ο ρυθμός δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων θα παραμείνει υψηλότερος του στόχου που περιλαμβάνουν τα πλάνα αναδιάρθρωσης» προειδοποιούν οι διοικήσεις των τραπεζών υπενθυμίζοντας τη ζημιά που προκάλεσε η πολύμηνη συζήτηση μέχρι την κατάθεση και την ψήφιση του νόμου για τη ρύθμιση των δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Προς το παρόν, οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση δεσμεύσεων καθώς και η επιδείνωση σε κρίσιμους δείκτες δεν οδηγούν σε διαδικασία ριζικής επικαιροποίησης των πλάνων αναδιάρθρωσης.

Αν όμως η αβεβαιότητα παραταθεί πέραν του Φεβρουαρίου οι επιπτώσεις θα αρχίσουν να ξεφεύγουν από τα όρια του έκτακτου και παροδικού, με αποτέλεσμα η DG Comp να πιέσει για επικαιροποίηση των πλάνων αναδιάρθρωσης, με προσθήκη νέων δεσμεύσεων.

Το παράδειγμα του λιτού βίου που υπόσχεται για το Δημόσιο ο υπουργός Οικονομικών ενδέχεται σε αυτήν την περίπτωση να αποτελέσει και το plan B για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα.

Σημειώνεται ότι οι τράπεζες έχουν μπροστά τους δύσκολους ελέγχους από την ΕΚΤ για την ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού τους, οι οποίοι θα διεξαχθούν με βάση τα στοιχεία που προέκυψαν από την πρόσφατη διαγνωστική μελέτη.

Οι ενέργειες που έχουν μετατεθεί και οι στόχοι που τίθενται εν αμφιβόλω

Όπως έγραψε το Euro2day.gr  η περίοδος της αβεβαιότητας οδήγησε ήδη σε μετάθεση: α) πώλησης non core business assets (NBGI, Αστήρ), β) διάθεσης μειοψηφικών πακέτων σε θυγατρικές (Finansbank, Eurolife, Πανγαία), γ) πώλησης χαρτοφυλακίου δανείων, ενώ ανέκοψε και τις συζητήσεις για νέα deals (δημιουργία νέων ΑΕΕΑΠ από Πειραιώς και Alpha σε συνεργασία με ξένους επενδυτές).

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι τίθενται εν αμφιβόλω στόχοι που είτε είχαν επιτευχθεί την προηγούμενη διετία είτε είχε δημιουργηθεί δυναμική ταχείας επίτευξής τους καθώς σημειώνεται:

- Επιδείνωση του δείκτη καθαρών χορηγήσεων προς καταθέσεις.
- Αύξηση του κόστους χρηματοδότησης.
- Επιδείνωση του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου λόγω της κατάπτωσης των ενεχύρων και της μαζικής προσφυγής στον ELA, σε συνδυασμό με τη στασιμότητα στις νέες χορηγήσεις.
- Αύξηση των νέων NPLs που καθυστερεί την επίτευξη του στόχου μείωσης του ποσοστού των προβλέψεων κάτω του 1% του ενεργητικού.
- Καθυστέρηση στη βελτίωση της απόδοσης ιδίων κεφαλαίων.