Το «καυτό» χαρτοφυλάκιο του νέου υπουργού Εργασίας

Εκφράσεις όπως "ηλεκτρική καρέκλα", "καυτή πατάτα" και "δημοσιονομική και κοινωνική βόμβα" είναι μόνο κάποιες από αυτές που θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν το χαρτοφυλάκιο που θα παραλάβει ο νέος υπουργός Εργασίας.

Υπό το βάρος των συνεχώς διευρυνόμενων ελλειμμάτων στα ασφαλιστικά ταμεία, τη μαύρη τρύπα στα έσοδα και την απασχόληση να μην λέει να ανακάμψει, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να βρίσκεται στο υψηλότερο σκαλοπάτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς το ποσοστό ανεργίας, ο νέος υπουργός θα πρέπει να είναι μάγος για να ισορροπήσει την κατάσταση στο ασφαλιστικό και εργασιακό τοπίο. Μάλιστα, μια σειρά από ανοικτά μέτωπα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με το "καλημέρα", ιδιαίτερα στην περίπτωση που υπάρξει αλλαγή πολιτικής θεώρησης των πραγμάτων.

Στα εργασιακά, θεωρείται απίθανο να εφαρμοστεί το έτοιμο σχέδιο νόμου που αφορά αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο. Η μεγάλη όμως εκκρεμότητα είναι αυτή της υπογραφής της νέας Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Ο νόμος που ψηφίστηκε το 2012 προβλέψει διατήρηση του κατώτατου μισθού στα 586 ευρώ για εργαζόμενους άνω των 25 ετών και στα 510 για τους νεότερους, έως το 2017.

Η ΓΣΕΕ ήδη έχει ζητήσει συνάντηση με τους εργοδοτικούς φορείς για την υπογραφή νέας σύμβασης και διεκδικεί σημαντικές αυξήσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται την άμεση επαναφορά του κατώτατου μισθού για όλους, στα 756 ευρώ. Η ισχύουσα Σύμβαση λήγει οριστικά τον Μάρτιο του 2015 και έως τότε θα πρέπει να έχει αποφασιστεί το μέλλον των μισθών στον ιδιωτικό τομέα.

Παράλληλα, ο νέος υπουργός θα πρέπει άμεσα να ξεκαθαρίσει αν θα εφαρμόσει μια σειρά νομοθετημένες υποχρεώσεις που επηρεάζουν το ύψος των συντάξεων, όπως ο νόμος 3863 για τη βασική σύνταξη και η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος σε επικουρικές και εφάπαξ, ενώ θα πρέπει να διαπραγματευτεί με την τρόικα τις νέες παραμετρικές αλλαγές στο συνταξιοδοτικό.

Στα συρτάρια του υπουργείου βρίσκονται ήδη έτοιμα νομοσχέδια που περιλαμβάνουν μέτρα τα οποία είχαν συμφωνηθεί με τους εκπροσώπους των δανειστών, πριν από την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών και αφορούν την αύξηση του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης για τη λήψη οποιασδήποτε σύνταξης, αύξηση των ενδιάμεσων ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, προκειμένου μετά το 2019 κανείς να μην βγαίνει στη σύνταξη πριν από το 62ο έτος της ηλικίας του, καθώς και πάγωμα των κύριων συντάξεων έως το 2017.

Υπάρχουν όμως και βασικές παράμετροι του ασφαλιστικού που τίθενται υπό αμφισβήτηση από τον ΣΥΡΙΖΑ και οι οποίες εφόσον αλλάξουν ανατρέπουν το σύστημα με τη σημερινή του μορφή.

Στο πεδίο των κύριων συντάξεων, ζητούμενο παραμένει εάν θα εφαρμοστεί ο νόμος 3863 που ψηφίστηκε το 2010 και μεταξύ άλλων προβλέπει αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων (βασική και αναλογική) για όσους θεμελίωσαν δικαίωμα από την 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι προσωρινές συντάξεις, σύμφωνα με τις άτυπες οδηγίες που έχουν δοθεί στις αρμόδιες διευθύνσεις των ταμείων, θα υπολογίζονται κατά προσέγγιση. Όταν το τοπίο ξεκαθαρίσει, θα αλλάξουν τα μηχανογραφικά συστήματα και θα υπολογιστεί εξαρχής η τελική παροχή.

Στο υπερεπικουρικό ταμείο των μισθωτών, ΕΤΕΑ, εκτιμάται ότι εντός του επόμενου διαστήματος και σύμφωνα με τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, θα πρέπει να επιβληθεί και νέα μείωση των ήδη καταβαλλόμενων επικουρικών συντάξεων. Το ΕΤΕΑ στον προϋπολογισμό του 2015 έχει εγγράψει κονδύλι για συντάξεις, μειωμένο κατά 360 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2014, προεξοφλώντας μια ακόμα μείωση κατά τουλάχιστον 10%. Εάν δεν εφαρμοστεί η ρήτρα, θα απαιτηθεί σημαντική χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, ή το ΑΚΑΓΕ, τον ειδικό κουμπαρά που έχει δημιουργηθεί για τη χρηματοδότηση των συντάξεων στο μέλλον.

Έως το τέλος Φεβρουαρίου το υπουργείο Εργασίας θα πρέπει να θέσει σε εφαρμογή το νέο μαθηματικό τύπο υπολογισμού του εφάπαξ, που θα ορίσει και το μέγεθος της περικοπής. Εάν δεν εφαρμοστεί η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στα εφάπαξ, θεωρείται απίθανη η απρόσκοπτη καταβολή στο σύνολο των δικαιούχων που ήδη περιμένουν στην ουρά.

ΕΚΑΣ - Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα

Η απερχόμενη κυβέρνηση έχει δεσμευθεί στο πλαίσιο επανεξέτασης των προνοιακών επιδομάτων, για την κατάργηση του ΕΚΑΣ και τη μερική αντικατάστασή του από το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (ΕΕΕ) προς χαμηλοσυνταξιούχους. Μάλιστα, εντός του 2015, είχε προβλεφθεί η καθολική εφαρμογή του ΕΕΕ σε όλη τη χώρα, με στόχο να ωφεληθούν έως και 700 χιλιάδες πολίτες, που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Ο νέος υπουργός θα πρέπει να αποφασίσει για το μέλλον του ΕΚΑΣ καθώς και για το ποια επιδόματα θα κοπούν και ποια θα περιοριστούν, προκειμένου να βρεθεί το απαιτούμενο κονδύλι, που εκτιμάται ότι θα αγγίξει το 1 δισ. ευρώ.